Binlerce yıllık kadim Türk tarihi sayısız kahraman ve kahramanlık hikayesi ile doludur. Lakin herkes hemfikirdir ki Türklerin en büyük kahramanlarından bir tanesi Mustafa Kemal Atatürk ve en büyük destanı da Kurtuluş Savaşı’dır. Bu uğraşın son adımı ise Büyük Taarruz ve sonrasında gelen zaferdir. Milletimizin bu kutlu zaferini bugün 30 Ağustos Zafer Bayramı olarak kutlamaya devam ediyoruz ve kutlamaya devam edeceğiz.

Peki, tüm bu süreçte ne oldu? Ülkedeki işgalcilerin büyük bir kısmı temizlenmişti fakat Batı Anadolu’daki Yunan işgali hala devam ediyordu. Yunanlılar, Ankara’ya kadar gelmişlerdi. Son bir darbe gerekiyordu onları kovmak için ve bu nedenle Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Muharebesi yapıldı. Gelin 30 Ağustos Zafer Bayramı olarak kutladığımız bu kahramanlık destanının öyküsüne gelin yakından bakalım.

‘Ne bekliyoruz paşa?’

23 Ağustos 1921 – 13 Eylül 1921 tarihleri ortasında gerçekleşen ve Türk askerinin zaferiyle sonuçlanan Sakarya Meydan Muharebesi sonucunda bütün milletin kurtuluşa olan inancı tazelenmişti. Ancak bununla birlikte herkeste büyük bir sabırsızlık başlamıştı. Hem kamuoyu hem de Türkiye Büyük Millet Meclisi’ndeki vekiller bir an evvel son düşmanın da ortadan kaldırılması için Başkomutan Mustafa Kemal Paşa’ya baskı yapıyorlardı.

Mustafa Kemal tüm bunların farkındaydı. Lakin sayısız savaş görmüş bir asker olarak aceleci olmamak gerektiğini de biliyordu. 6 Mart 1922 tarihinde meclis saklı bir toplantı yaptı. Mustafa Kemal, şu sözlerle aklındaki taarruz planını anlattı;

“Ordumuzun kararı, taarruzdur. Ancak bu taarruzu tehir ediyoruz. Sebebi, hazırlığımızı büsbütün bitirmeye biraz daha vakit lazımdır. Yarım hazırlıkla, yarım önlemlerle yapılacak taarruz, hiç taarruz etmemekten çok daha berbattır.” 

Büyük Taarruz için hazırlıklar başlıyor:

Başkomutan Gazi Mustafa Kemal Paşa, 1922 yılının Haziran ayında taarruz kararı aldı. Bu taarruz ile birlikte bir meydan savaşı yapılacak ve savaşın sonunda düşman kesin ve süratli bir halde yok edilecekti. Daha sonra Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Muharebesi olarak isimlendirilecek bu son adım, Türk milletinin kesin zaferi ile sonuçlanacaktı.

Yunan ordusu Batı Anadolu’da yeterlice yayılmıştı. Gemlik Körfezi, Bilecik, Eskişehir, Afyon’un doğusunda güçlü bir savunma sınırı vardı. Özellikle Afyon ve Eskişehir, son derece kuvvetliydi. Bu nedenle kusursuz bir plan hazırlanmalı ve tüm birliklerin yapılan plana dakikalara bile dikkat ederek uymaları gerekiyordu.

Taarruzun en değerli noktası, bunun habersiz bir baskın olmasıydı. Yunanlıların hazırlık yapmalarına müsaade verilmeyecekti. Birinci ordu taarruza geçtiği vakit ikinci ordu düşmanın o bölgeye geçmesine mani olacaktı. Süvarilerin Ahır Dağları’nı aşması ile birlikte Yunanlıların İzmir ile irtibatı kesilecek ve tüm ordu bu formda imha edilecekti.

Maalesef iki ordunun silah gücü eşit değildi. Yunan ordusu İngilizler başta olmak üzere tüm batılı sömürgeciler tarafından desteklendiği için makineli tüfekleri, topları ve uçakları vardı. Türk ordusunun ise Türk milletinin kendi elleriyle yaptığı tüfekleri vardı. Lakin düşman makineli tüfeğine bile göğsünü siper eden Türk süvarisi, taarruzda en büyük role sahip olacaktı. 

Büyük Taarruz başlıyor:

Mustafa Kemal Paşa, 19 Ağustos 1922 tarihinde Akşehir’e gitti. 26 Ağustos 1922 günü ise Büyük Taarruz’u başlattı. Genelkurmay Lideri Fevzi Paşa ve Batı Cephesi Kumandanı İsmet Paşa ile birlikte Kocatepe’ye mevzilenen Mustafa Kemal’in buyruğu ile sabah 04.30’da topçuların taciz ateşi başladı ve 05.00’te değerli düşman noktalarının vurulduğunun haberleri geliyordu.

06.00’da Türk piyadeleri evvel Tınaztepe’yi, daha sonra 09.00’da Belentepe ile Kalecik – Sivrisi bölgesini ele geçirdiler. Birinci gün Büyük Kaleciktepe’den Çiğiltepe’ye kadar olan on beş kilometrelik alan düşmandan temizlendi. Bu alan temizlendiği için 27 Ağustos sabahı Başkomutanlık Karargâhı ile Batı Cephesi Komutanlığı Karargâhı Afyon’a taşındı.

Başkomutanlık Meydan Muharebesi olarak isimlendirilen bu savaş 28 Ağustos ve 29 Ağustos boyunca da sürdü. Düşmanın kaçış yolları kesilerek oracıkta yok edildiler. 30 Ağustos 1922 günü düşman artık kaçmaktan öbür deva bulamamıştı. Gazi Mustafa Kemal Paşa, Çalköy’de yıkık bir konutun avlusunda o tarihe geçen buyruğunu verdi; “Ordular, birinci amacınız Akdeniz’dir. İleri!”

Kazanılan zafer sonrası düşmanın son artıkları da ülkeden defedildi:

30 Ağustos 1922 tarihinde kazanılan kesin zaferden sonra Başkomutan Mustafa Kemal Paşa’nın buyruğu ile Türk ordusu, Yunanlıların peşine düştü. 1 Eylül’de başlayan bu takipte maalesef Yunan askerleri geçtikleri her bir bölgeyi yakıp yıktılar. Yapılan sayısız çatışma sonunda  9 Eylül 1922 sabahı Türk ordusu, 21 Mayıs 1919 tarihinde işgal edilmiş olan İzmir’e girdi. Dördüncü Alay Kumandanı Reşat Beyefendi, Kadife Kale’ye Türk bayrağını çekerek yıllar süren işgalin sona erdiğini duyurmuştur.

9 Eylül’de İzmir, 11 Eylül’de Bursa, 18 Eylül’de ise tüm Batı Anadolu düşman işgalinden temizlenmiştir. 11 Ekim 1922 tarihinde imzalanan Mudanya Ateşkes Antlaşması ile Hakikat Trakya’daki son Yunan askerleri de bölgeden çekilmiştir. 24 Temmuz 1923 tarihli Lozan Barış Antlaşması ile Türk milletinin bağımsızlığı tüm dünyaya duyurulmuş ve 29 Ekim 1923 tarihinde resmen Türkiye Cumhuriyeti kurulmuştur. 

30 Ağustos neden zafer bayramı?

Çok acı çektik. Yüzlerce yıl boyunca dünyanın dört bir yanında karar sürmüş koca Osmanlı İmparatorluğu toprak kaybede kaybede sıra sonra olarak ana yurdumuz Anadolu’ya kadar geldi. Sayısız şehit verdik. Mustafa Kemal’in 19 Mayıs 1919’da başlattığı Kurtuluş Savaşı olmasa bugün ne olacağını düşünmek bile dehşetli.

İşte bu türlü bir durumda, Yunan askeri Ankara’ya kadar gelmişken; Türk ordusunun elinde vatan sevgisinden ve birkaç eski silahtan diğer bir şey yokken böyle büyük bir zafer kazanmanın tarihte eşi gibisi yoktur. Zaferden iki yıl sonra Mustafa Kemal Paşa, taarruzu yönettiği Zafertepe’ye giderek şu kelamları söylemiştir;

“… Hiç kuşku etmemelidir ki yeni Türk devletinin, genç Türkiye Cumhuriyeti’nin temelleri burada atıldı. Ebedî hayatı burada taçlandırıldı. Bu alanda akan Türk kanları, bu semada uçuşan şehit ruhları, devlet ve cumhuriyetimizin ebedî muhafızlarıdır…”

İşte tam da bu yüzden 30 Ağustos bir zafer bayramıdır. O topraklarda akan şehit kanları üzerinden kaç yıl geçse bile Türkiye Cumhuriyeti’nin ve Türk milletinin ne olduğunu hepimize hatırlatacaktır. Çünkü o şehit kanlarını her gün erdemle dalgalanan ay yıldızlı al bayrağımızda görüyoruz. 30 Ağustos Zafer Bayramımız bir gün değil, her gün kutlu olsun.