Bazen hasta olduğumuzda bazen de alerji yüzünden burun akıntısıyla uğraşmışızdır ve paket paket mendil bitirmişizdir. İnsanı hayattan bezdiren burun akıntısının bir öteki nedeni daha var. O da üstte da yazdığımız üzere yediğimiz acı yiyecekler.
Yiyeceğinizden bir kesim ısırdığınızda ya da bir yudum içtiğiniz anda başlayan burun akıntısı hiç eğlenceli olmasa da bu durum oldukça yaygındır. Hatta bu durumun bilimsel olarak bir açıklaması bile var.
Burnumuz sırf nefes ya da koku almaya yaramıyor.
Burnumuzun içindeki hudutlar, içerinin nemli kalması için mukus üretmeye ve hava akışının düzenlenmesine yardımcı oluyor. “Trigeminal sinir” ismi verilen bu hudutlar acı biber, sarımsak üzere kimi yiyecekler tarafından uyarılıyor ve bu da burun akıntısına sebep oluyor.
Bu süreç tam olarak şu şekilde gelişiyor:
Burnumuzun iç yüzeyi, mukoza olarak isimlendirilen bir hücre katmanıyla kaplıdır. Burada üstte da bahsettiğimiz üzere çok sayıda hudut hücresi yer alır. Ayrıyeten mukozada mukus olarak bilinen sümüksü bir husus salgılanır.
Bu husus hem aldığımız nefesle akciğerlere giden havanın nemlenmesini hem de yabancı unsurların dışarı atılmasını sağlar. Kendisine bir nevi kollayıcı ya da düzenleyici diyebiliriz.
“E pekala bunun acıyla ne alakası var?” diyecek olursanız onu da şöyle açıklayalım.
Acı yiyeceklerde kapsaisin adlı bir husus bulunur. Bu husus, burundaki hudut hücrelerimizi uyarır. Hücreler de mukozayı uyararak mukus üretilmesini sağlar. Bu sayede mukusla birlikte kapsaisin de dışarı atılır. Yani burun akıntısı meydana gelir ve yabancı unsur dışarı atılır.
Bilimsel olarak besinlere bağlı (Gustatuar) rinit olarak isimlendirilen bu durum, ekseriyetle 50 yaş üzeri insanlarda görülen bir durumdur. Hayli hudut bozucu olan bu burun akıntısı, yemeği bitirdikten sonra bizatihi durur. Lakin yemeği yedikten sonra da devam ediyorsa yediğiniz yemeğe ya da öteki bir şeye alerjiniz olabilir. Bir uzmana görünmenizde yarar var.
Bonus: Türkiye’nin en acı biberini tadan bu ablamız, konuya en hoş örnek.
- Kaynaklar: Medical News Today, Health Cleveland Clinic