Günümüzde bayanlar için çeşit çeşit kıyafet olsa da pantolon kullanımı oldukça yaygın durumda. Tek rahatsızlıkları ise ceplerinin ziyadesiyle küçük olması olabilir. Erkek pantolonlarında ise bu durum tam aksisi; cep telefonu, cüzdan, para, anahtar ne isterlerse koyabilecekleri kadar büyük ceplere sahipler.

Erkeklere kıyasla bayan pantolonlarının çoğuna bir cep telefonu bile sığmıyor. Üstelik neredeyse her marka, her bayan pantolonunu bu halde tasarlıyor. Bu dizaynın hayatımıza girişi ise yüzyıllar öncesine dayanıyor.

Pantolonların ceplerinden önce cep vazifesini üstlenen keseler vardı.

17. ve 18. yüzyılın başlarında şimdi kot pantolonlar ve cepleri ortada yokken eteklerin, pantolonların altına yahut kemerlere bağlanan keseler kullanılıyordu. O devirlerde bu keseler günümüzde pantolonlarda, eteklerde ve hatta elbiselerde gördüğümüz ceplerin vazifesini üstleniyordu. 

İnsanlar paralarını, anahtarlarını, yüzüklerini ve öteki kıymetli eşyalarını bu keselerde saklıyordu. Yankesicilik tabiri de tam olarak bu noktada hayatımıza girdi. Yankesici sözünün tarihteki en eski manası da ‘kese kapan hırsız’ olarak geçer. Hırsızlar, cep yerine kullanan bu keselerin bağlarını keserek insanların kıymetli eşyalarını çalıyordu.  

Ancak kot pantolonlardaki ceplerin birinci ortaya çıkış emeli ‘yankesicilerden kurtulmak’ değildi.

O vakitler sadece terzilik yapan Jacob W. Davis’ten bir müşterisi ‘sağlam’ bir pantolon yapmasını istedi. Davis, bu isteği duyduktan sonra Levi Strauss’a giderek kendisinden denim kumaş satın aldı. İkili, kumaşı sağlamlaştırmak ve fonksiyonelliğini artırmak için birtakım eklemeler yaptılar. Bu eklemelerden biri de ceplerdi.  

Levi Strauss ve Jacob W. Davis, ürettikleri bu kot pantolonun patentini aldı. Akabinde iki isim, günümüzde dünyaca ünlü olan Levis markasının ortağı oldular.  

Pantolonların cepleri başlarda daha büyüktü.  

Yankesicilerin önünü kesmesi ve daha fonksiyonel olması için ceplerin daha derin olması gerekiyordu. Bunun için de ön ceplerde farklı bir kumaş kullanıldı.  

Pantolonlara olan talebin artmasıyla birlikte de üretim arttı. Böylece beşerler, pahalı eşyalarını taşımak için keseye gereksinim duymamaya başladı.  

Peki ne oldu da bayanların cepleri daha küçük hale geldi?  

Başlarda pantolon giymek çok yaygın bir şey değildi. Genelde sırf erkekler giyiyor, bayanlar ise etek ve elbise giymeye devam ediyordu. Üretilen birinci bayan pantolonları, neredeyse bir erkek pantolonu üzereydi. 

1800’lerin sonlarına kadar bayanların cepleri büyüklüğünü korudu. Daha sonra ise bayanların beden formuna uygun yeni dizaynlar üretilmeye başlandı ve cepler giderek küçüldü.

1900’lü yılların başına geldiğimizde ise çantalar ortaya çıktı. 

Erkek giysisi olarak görülen pantolonlar, bayanlar tarafından sevilince dizayncılar bu kere da bayanlar için çantalar ve cüzdanlar üretmeye başladı. Çanta ve cüzdan kullanımının kadınlar arasında yaygınlaşmasıyla birlikte de cep muhtaçlığı azaldı.  

Artık gereksinim duyulmayan cepler, daha da küçüldü ve hatta birer imaj haline geldi. Alışılmış bu durumun çanta üreticilerine yaradığını kestirim etmek çok da sıkıntı değil. Günümüzde de neredeyse her bayan, pantolonun cebi olsa bile yanında bir çanta taşımaya devam ediyor. 

Kadınların daha küçük ceplere sahip olmasının farklı sebepleri de var. 

Kadınların kot pantolonları genelde daha dar ve bedeni saracak biçimde tasarlanır. Tekrar bu sebeple de bayan giyiminde daha ince kumaşlar tercih edilir. Lakin pantolonun daha şık görünmesi için birtakım şeylerden fedakarlık yapmak gerekir. Örneğin cepler üzere.

Kadın pantolonlarında daha büyük cepler kullanılsaydı potluk, şişkinlik ve çıkıntılar üzere dizaynın akışını bozabilecek imajlar ortaya çıkardı.

Nitekim bayan pantolonları, erkek pantolonlarından her manada biraz daha farklıdır. 

Kadınlar için üretilen pantolonların büyük çoğunluğunda bedeni daha yeterli sarması ve esnekliği artırması emeliyle bir ölçü likra kullanılır. Tekrar birebir sebeple ceplerde kullanılan kumaşlar da daha ince bir yapıya sahiptir. 

Daha büyük cepler, kullanılan gereç dolayısıyla esneyerek uzayabilir, kırışabilir ve cebe koyulan rastgele bir şeyde berbat bir imaj yaratabilir. Diyelim ki kalın bir kumaştan derin bir cep yapıldı, bu sefer da bedeni saran pantolonda potluklar oluşmasına neden olacaktır.

Aynı vakitte cepler, ekstra maliyet manasına geliyor. 

Kadınların ceplerinde erkeklerde kullanılandan farklı bir kumaş kullanıldığından biraz evvel de bahsetmiştik. Tabii bu durum, ekstra kumaş muhtaçlığı doğurduğu için pantolon maliyetlerini de etkiliyor. Haliyle daha küçük cepler, daha az kumaş ve maliyet manasına geliyor. 

Yani bayanların pantolonlarına daha derin cepler eklemek, her manada üreticileri ve dizayncıları zorlayan bir durum. Bu sebeple de günümüzde bayanların cepleri, erkekler ceplerine kıyasla %6,5 daha dar ve %48 oranında daha kısa. Gerçekten bu oranlar değişiklik gösteriyor olsa da tekrar daha şık bir tasarım korkusuyla art ceplerde de durum pek farklı değil. Christian Dior’un da dediği gibi “Erkeklerin eşyalarını koymak için cepleri, bayanların ise dekorasyon için cepleri var.”

• Kaynaklar: Today, the Sun, History of Jeans, India Times, Kendal, Interesting Engineering 
• Görsel kaynakları: Levi Strauss & Co., V&A, Pudding

Kot pantolonlarda bulunan minik ceplerin ve metal modülün ne işe yaradığına buradan bakabilirsiniz: