Kandaki kırmızı kan hücrelerinin parçalanması sürecinde ortaya çıkan bir sıvı olan bilirubin, sağlıklı bir beşerde, karaciğer aracılığı ile bedenden atılır. Aksi durumda, bilirubin kan dolaşımınıza sızabilir. Kan sirkülasyonuna çok fazla bilirubin girdiğinde, ciltte ve gözlerde sarılık meydana gelir. Bu bakımdan, bilirubin düzeyinin yüksekliği yahut düşüklüğü insan sıhhati bakımından hayli kıymetlidir.
Çok kolay bir kan testi ile ölçülebilen bilirubin düzeyi, ekseriyetle yenidoğanlarda yüksek olmaktadır. Lakin, bu düzey kısa bir müddet içerisinde ülkü kıymetine geri dönmektedir. Gelin bilirubin nedir, yüksekliği yahut düşüklüğü ne manaya gelir üzere soruları cevapladığımız yazımıza geçelim.
Kanımızda bulunan bilirubin nedir?
Bilirubin, kırmızı kan hücrelerinin parçalanmasının temel sürecinin bir yan eseri olan kahverengi ve sarı bir sıvıdır. Bu husus, karaciğer tarafından kandan temizlenen kıymetli bir sindirim sıvısı olan safranın kıymetli bir bileşenidir. Şayet karaciğer hasar görürse, bilirubin kan dolanımına sızabilir ve bu da başta ciltte ve gözlerde sararma olmak üzere birkaç semptomu ortaya çıkar.
Bilirubin, karaciğerin eski yahut hasarlı kırmızı kan hücrelerini parçaladığı esnada üretilir. Kan sirkülasyonunda dolaylı ve direkt bilirubin olmak üzere iki çeşit bilirubin vardır. Genel olarak, bedende bilirubin düzeyinin yüksek olması, çeşitli karaciğer hastalıklarının habercisi olabilir. Sadece atık bir eser olmayan bilirubin kalp, diyabet, kanser ve çeşiti nörolojik hastalıklara karşı antioksidan olarak hareket eder. Bazı uzmanlar, yüksek bilirubinin yararlı olup olmamasının ırk, yaş, cinsiyet ve sıhhat durumuna bağlı olabileceğini öne sürüyor.
Bilirubin testi nedir, hangi durumlarda yapılır?
Bilirubin kan testi, kanınızda bulunan toplam bilirubin düzeyini öğrenmek için yapılır. Bilhassa kuşkulu sarılık üzere durumlarda yapılan test, birebir vakitte anemi ve çeşitli karaciğer rahatsızlıklarının teşhisi için de yapılmaktadır. Kolay bir kan alma süreci ile gerçekleştirilen bilirubin testi, bedeninizde bulunan toplam ve direkt bilirubin düzeyinizi belirler.
Eğer rastgele bir karaciğer problemeniz bulunmuyorsa, sıhhatinize olumsuz tesir eden bilirubin bedeninizden atılır. Aksi durumda, bilirubin karaciğerinizden kanınıza geçer ve çeşitli semptomların ortaya çıkmasına neden olur.
Yüksek bilirubin belirtileri nelerdir, neden yükselir, düşüklüğünde neler olur?
- Şiddetli karın ağrısı
- Titreme
- Yüksek ateş
- Göğüs ağrısı
- Hızlı kilo kaybı
- Mide bulantısı
- Kusma
- Koyu idrar
Yüksek bilirubin düzeyi, çeşitli nedenlere bağlı olmakla birlikte, birtakım belirtileri bulunmaktadır. Çeşitli karaciğer rahatsızlıklarından ötürü yükselir ve en kısa müddette teşhis edilerek tedaviye başlanması gerekir. Kan sirkülasyonundaki yüksek bilirubin düzeyi ‘hiperbilirubinemi’ olarak tabir edilir. Günümüzde, bilirubin düzeyinin düşük olmasının insan sıhhati üzerinde olumsuz bir tesire neden olup olmadığı şimdi tam olarak bilinmemektedir. Bundan ötürü, düşüklüğünde ne üzere rahatsızlıkların ortaya çıkabileceğine dair net bir bilgi bulunmuyor. Gözlerde ve ciltte meydana gelen sarılık, yüksek bilirubinin neden olduğu en net belirtilerin başında yer alıyor. Yüksek bilirubinin neden olduğu başka belirtiler ise şunlardır:
İdeal bilirubin kıymeti kaçtır?
Bilirubin kan testi, kanınızda bulunan toplam bilirubin düzeyini ölçer ve referans aralıklarına nazaran tahlil edilir. Bu referans aralıkları, sağlıklı bir bireyin bedeninde bulunması gereken ideal bilirubin değerine belirlenir. Referans aralıklarının dışında kalan, bilhassa de üst olağan düzeyini aşan bilirubin düzeyleri, rastgele bir hastalığın habercisi olabilir.
Yaptırdığınız bir bilirubin testi, iki farklı bilirubin düzeyi hakkında bilgi vermektedir: Konjuge olmayan (dolaylı) bilirubin ve konjuge (doğrudan) bilirubin. 18 yaşın üzerindeki yetişkinler için olağan toplam bilirubin, desilitre (mg/dl) kan başına 1,2 miligrama kadar çıkabilir. 18 yaşından küçük bireyler için ülkü bedel 1 mg/dl’dir. Konjuge (doğrudan) bilirubin için olağan düzey ise 0,3 mg/dl’den düşük olmalıdır.
Yenidoğanlarda bilirubin neden yüksek olur?
Yenidoğanların yüksek bilirubin düzeyine sahip olması epey yaygın bir durumdur. Bilhassa 38. gebelik haftasından önce doğan bebeklerde (erken doğmuş bebekler) ve anne sütüyle beslenen bebeklerde sıklıkla görülmektedir.
Bebek anne rahminde gelişirken plasenta, bebeğin kan sirkülasyonunda bulunan bilirubini bedenden uzaklaştırır. Lakin, yeni doğan bir bebeğin bunu verimli bir biçimde yapabilmesi vakit alabiliyor. Bundan ötürü birden fazla yenidoğanın cildinde sarılık olabiliyor. Buna ‘fizyolojik sarılık’ adı verilmektedir ve çoklukla yaklaşık 2 hafta içerisinde geçmektedir.
Bilirubin testi nasıl yapılır?
Kanda bulunan bilirubin düzeyini öğrenmek için yapılan bilirubin kan testi, çok kolay bir halde yapılmaktadır. Bir hemşire yahut laboratuvar çalışanı, kolunuzda bulunan rastgele bir damara küçük bir iğne sokarak bir ölçü kan alır. Alınan bu kan, tahlil edilmesi için laboratuvara gönderilir. Testin, kanınızı almak için iğnenin girdiği yerde meydana gelen hafif bir ağrı yahut morluk dışında rastgele bir semptomu yoktur.
Doktorunuz testten evvel bir mühlet rastgele bir şey yememenizi ve içmemenizi isteyebilir. Bunun dışında, sistemi olarak kullanılan rastgele bir ilaç test sonuçlarını etkileyebilir, bu nedenle aldığınız ilaçları doktorunuza söylemeniz çok değerlidir. Hekiminizin uygun görmesi halinde, bilirubin testinden evvel bu ilaçları bir mühlet bırakmanız gerekebilir.
Anlattıklarımız sırf bilgilendirme maksatlıdır. Tüm sıhhat hususlarında olduğu üzere bilirubin değeriniz hakkında da en gerçek ve size özel bilgiyi uzman bir tabipten almanız gerektiğini unutmayın.