Üniversiteler hakkında birçok bireye soru sorsanız genel olarak alacağınız yanıt “Üniversitelerin çok hoş olduğu ve herkesin deneyim etmesi gerektiği” istikametinde olur. Teknik açıdan bakarsak bu yanlışsız bir yorum. Ancak bu birazda üniversite hayatını nasıl yaşadığınıza nazaran değişkenlik gösterebiliyor. Vaktinizi har vurup harman savurursanız, iş vizelere yahut finallere geldiğinde üniversite bir anda cehenneme dönebilir.

Çan eğrisi sistemi ne kadar hayat kurtaran bir sistem olsa da bütün bir üniversite hayatınızı çan eğrisine bel bağlayarak geçirmenizi pek tavsiye etmiyoruz. Sonuçta ferdî gelişim de üniversite hayatının bir kesimi olduğu için sonrasında “son pişmanlık neye yarar” biçiminde bir nara atmak hiçbirinizin işine yaramaz. Gelin artık şiddetli vize ve final notları hesaplanırken kullanılan çan eğrisi sistemi aslında nedir, nasıl hesaplanır buna bakalım.

Çan eğrisi sistemi nedir, avantajları ve dezavantajları nelerdir, nasıl hesaplanır?

Çan eğrisi sistemi nedir?

Çan eğrisi sistemi Türkiye’nin dört bir yanında bulunan birçok üniversitede uygulanan bir not sistemidir. Bu sistemin desteğine nazaran notlar öğrencinin bireysel muvaffakiyetinden çok sınıfın genel olarak sahip olduğu ortalamayı ele alır ve bu ortalama bahsi geçen imtihanın geçme notu olarak belirlenir.. Bu durum kendince hem düzgün hemde berbat yanları beraberinde getiriyor. Sınıf ortalamasını alması demek o imtihandan alınan notların genel ortalamasını alması manasına geldiği için imtihandan düşük alan birinin ortalamasını hatırı sayılır bir ölçüde yahut işini görecek kadar yükseltirken, o imtihana harıl harıl çalışan ve yüksek alan biri için çok da olumlu olmayan sonuçlara sebep olabilir.

Çan eğrisi sistemi birebir vakitte harf notlarını da belirler. Çan eğrisi olmayan bir sistemde geçme notu 75 olarak belirlenirse öğrenci CB harf notu ile bahsi geçen imtihandan geçebilir. Ancak çan eğrisi işleri bir nebze değiştiriyor. Her ders için belirtilen harf notu farklılık gösterebilir. Çan eğrisi olan bir sistemde geçme notu 80 olan bir puandan CC alarak geçmiş sayılabilirsiniz.

Çan Eğrisi hakkında bilinmesi gerekenler:

• Belirli dersin akademisyeni geçme notunu dilediği üzere yükseltip azaltabilir. Tıpkı vakitte alt geçme noktası da birebir akademisyen tarafından belirlenebilir.
• Çan eğrisi sistemindeki harf notları vize ve finallerden sonra belirleneceği için her iki imtihana da birebir ehemmiyeti göstermenizde yarar var.
• Normal imtihanların tersine bütünlemelerde de çan eğrisi kullanılabilir. Ancak bunun olduğu durumlarda yalnızca bütünlemeye giren öğrencilerin ortalamaları alınır.
• Çan eğrisi genel olarak nizamlı çalışanlar içinde, imtihandan düşük notlar içinde yararlı bir sistem olabilir.

Çan eğrisi sisteminin avantajları ve dezavantajları:

Çan eğrisi sisteminin avantajları:

• Yapılan bir imtihan çok güç olduğu vakitlerde genel sınıf ortalaması düşük olacağı için çan eğrisinden alınan bir ortalama düşük alan birçok öğrencinin işine yarayacaktır
• Sınıf ortalaması düşük olduğunda öğrenciler 40 puan aldığında bile CB harf notu ile geçmiş sayılabilir
• Sınavlarda genel olarak AA almak çok kolay değildir ortalama 90 puan ve üzerinde AA almaya hak kazanırsınız. Lakin çan eğrisinin faal olduğu durumlarda 65 puanla bile AA harf notu alabilirsiniz
• Akademisyenler çevresel faktörlerde yahut imtihan esnasında oluşan olumsuz durumları çan eğrisinde olumlu bir faktör olarak kullanıp barajı düşürebilir. Bu durumun akademisyenin inisiyatifine kalmasıyla birlikte düşük baraj genel olarak öğrencilerin dersten geçmesini kolaylaştıracaktır

Çan eğrisinin dezavantajları:

• Çan eğrisinin negatif bir tesiri olarak sınıf ortalamasının yüksek olduğu durumlarda 80 puan alsanız dahi harf notunuz düşük olabilir hatta sınıfta kalma durumuna bile düşebilirsiniz
• Çan eğrisinde ortalama dışı çok yüksek yahut çok düşük alan öğrenciler ortasında sınıf içi rekabet yükselebilir
• Çok fazla yaşanmaması ile birlikte çan eğrisi sınıf öğrencilerinin birbirlerine karşı temkinli davranıp not saklama vb. olumsuz durumların yaşanmasına sebebiyet verebilir

Çan eğrisi not hesaplama nasıl yapılır?

Çan eğrisi sistemi olağan imtihan not sisteminden farklı bir hesaplama sistemine sahip olduğu için başları biraz karıştırabiliyor. Bir dersten aldığınız geçme puanı başka derste apayrı olabiliyor. Çan eğrisinde ilgili dersin hocasının inisiyatifi de epeyce kıymetli. Çan eğrisinden sahip olunan sınıf ortalamasının 50 olduğunu varsayalım. Ama ilgili akademisyen bu notu 70’e çıkarabilir. Kulağa hudut bozucu gelse de aslında bu sık sık yaşanan bir durum olarak görülmüyor.

Çan eğrisi için genel kullanılan hesaplama prosedürü ise şu biçimdedir:

• Ham muvaffakiyet notu – Sınıfın ham muvaffakiyet notu ortalaması / Standart sapma

Standart sapma genel olarak akademisyen tarafından belirlenen bir özellik olduğu için net bir formda hesaplama yapmak maalesef pek mümkün değil. Standart sapmayı 5 aldığımızı varsayalım ve sınıfın ortalamasını da 50 olarak alalım. Bu halde sonuç aşağıdaki üzere olacaktır.

• 50 – 54,99 puan aralığı CC
• 55 – 55,99 puan aralığı CB
• 60 – 64,99 puan aralığı BB
• 65 – 69,99 puan aralığı BA
• ​70 ve 70 puan üstü ise AA olarak değerlendirilecektir.

AÖF (Açıköğretim fakültesi) çan eğrisi hesaplama:

Açıköğretim fakülteleri de eğitim olarak olağan fakültelere kıyasla farklılık içerse de çan eğrisi konusunda bir istisna değil. Hatta birçok üniversiteye kıyasla Açıköğretim fakültesinde çan eğrisini hesaplamak çok daha kolay. Zira birçok üniversitede geçme notu bahsettiğimiz üzere sabit olmamakla birlikte akademisyenlerin inisiyatifininde aracılığıyla belirlenirken açıköğretim fakültelerinde bu not standarttır.

Açıköğretim fakültelerinde çan eğrisi hesaplama notu hangi üniversite olduğu, ders yahut öğrenci sayısı farketmeksizin 35 olarak belirlenir. Öğrenciler imtihanlarına girerler ve 30-49 aralığında aldıkları notlar ile o dersten geçip geçmediklerini belirler. 35 puan ve üzeri geçmeleri için kâfi bir harf notu sağlarken 0-32 puan ortası FF olarak sayıldığı için dersten kalmalarına sebep oluyor.