Çin tarihinin tahminen de en tanınmış sembollerinden biri olan Çin Seddi, İmparator Qin Shi Huang tarafından MÖ 3. yüzyılda taarruzların önüne geçmek emeliyle tasarlanmıştır. Her ne kadar Çin’e yapılan atakların önüne pek geçememiş olsa da, Çin uygarlığı için güçlü bir sembol haline gelmiştir.

İlk haliyle yaklaşık 21 bin km uzunluğa sahip olan bu inanılmaz yapı, temel olarak 1368 – 1644 yılları ortasında Ming Hanedanlığı döneminde inşa edilmiştir. 1950’lerin sonuna yanlışsız yaklaşık 70 km’lik bir kısmı yine inşa edilmiştir. Artık gelin Çin Seddi’nin hikayesini yakından inceleyelim. 

İlk olarak, Çin Seddi nedir?

Çin Seddi, Kuzey Çin’de inşa edilmiş ve toplam uzunluğu yaklaşık 21.000 km olan bir yapıdır. Çin tarihinin en tanınmış ve dikkat çeken yapılarından biri olan Çin Seddi, İmparator Qin Shi Huang tarafından, ülkesine gelebilecek saldırılardan korunmak emeliyle inşa edilmeye başlanmıştır. İnşası asırlarca süren yapı, Mint Hanedanlığı’nın akabinde iktidarı ele geçiren Qin Hanedanlığı duvarı kuzeye yanlışsız genişletme çalışmaları yapmıştır. Ayrıyeten inşası sırasında 3 milyona yakın emekçi çalıştırılmıştır.

Peki Çin Seddi kime karşı yapıldı?

Çin Seddi’nin inşasına, kuzeyden gelebilecek Moğol ve Türk ataklarını savunmak için başlanmıştır. O yıllarda yalnızca bölgesel bir projeydi. Qing Hanedanlığı’na kadar ayrı duvarlardan oluşan yapı, ilerleyen yıllarda daha da genişletildi ve güçlendirildi. Bilhassa kuzeyde yaşayan toplulukların çok güçlü hale geldiği Ming Hanedanlığı devrinde Ming hükümdarları tarafından 18 kez yenilendi.

Çin Seddi’nin uzunluğu ve yüksekliği: 

Yapımı yaklaşık 2000 yıl süren Çin Seddi, birinci olarak bölgesel olarak inşa edilmeye başlandığı için sabit bir yükseklik pahasına sahip değildir. Günümüze kadar gelen kısımları ekseriyetle Ming Hanedanlığı periyodunda inşa edilmiştir. Bu kısımların yüksekliği ortalama 6 ila 7 metre arasında değişmektedir. En yüksek kısmı ise yaklaşık 14 metreye kadar ulaşmaktadır.

Ulusal Kültürel Miras Yönetiminin (NCHA) altı yıllık arkeolojik çalışmaları sonucunda 2012 yılında 21.196 kilometre uzunluğa sahip olduğu açıklandı. Kollara ayrılan Çin Seddi’nin en uzun bölgesi ise Ming Hanedanlığı devrinde inşa edilen 8.851 kilometre olan kısmıdır.

Çin Seddi neden yapıldı? Öyküsüne bakalım:

Çin Seddi’nin tarihi çeşitli devletler tarafından inşa edilmiş bölgesel surları birbirine ilişkili hale getiren Çin’in birinci imparatoru olan Qin Shi dönemine dayanmaktadır. Qin Shi, yeni kurulmuş olan hanedanlığını kuzey bölgesinden gelebilecek olan hücumlardan korumak için inşa ettirmiştir. Duvarların inşasında sıkıştırılmış toprak kullanıldığı için epeyce sağlam bir yapıya sahiptir.

Yapının ziyan görmüş bölgelerini onaran Ming Hanedanı (1368 – 1644) yapıyı savunma amaçlı kullanan son topluluk olmuştur. Avrupalı devletlerin Çin Seddi ile tanışması Portekizli kaşif Bento de Gois aracılığıyla 1605 yılında olmuştur. 

Çin Seddi hakkında farklı tarihçilerin farklı görüşleri vardır. En yaygın kanı ise, ülkenin sınırlarının Moğol ve Türk uzunluklarının saldırısına karşı savunmak için yapıldığıdır. Birebir vakitte esir düşen yönetici ve askerler de bu duvarın üretiminde çalıştırılmıştır. 

Çin Seddi hakkında farklı bilgiler:

15 eyaleti kapsayan muazzam bir uzunluk

Çin’in doğusundaki Shanhai Geçidi başlangıç olarak kabul edilirken, Gobi Çölü’ndeki Jiayu Geçidi Batı uç noktası olarak kabul edilir.Çin Seddi, Pekin, Tianjin, Liaoning, Jilin, Heilongjiang, Hebei, Henan, Shandong, Shanxi, Shaanxi, Hubei, Moğolistan, Ningxia, Gansu ve Qinghai olmak üzere 15 eyaleti kapsamaktadır.

Uzun ömürlü olması için inşasında pirinç kullanıldı

Farklı periyotlarda bölgesel olarak inşa edilen Çin Seddi’nin inşasında farklı gereçler kullanılmıştır. Duvarların kısımlarını inşa etmek için sıkıştırılmış toprak, taş, kum, ahşap ve çeşitli sazlıklar kullanıldı. Lakin tuğlaları bir ortada tutması için yapışkan pirinç kullanılmıştır. Ming Hanedanlığı devrinde devam eden  çalışmalarda, kireç ve su harcına yapışkan pirinç eklenmiştir. Bu karışım, yapıların doğal afetlerden dolayı meydana gelebilecek hasarlara karşı ayakta durmasına yardımcı oldu.

Sadece bir duvardan oluşmuyor

Bazılarının düşündüğünün bilakis, Çin Seddi, sırf bir duvardan oluşmuyor. Gözetleme kuleleri, duvarlar, kışlalar, istasyonlar, kaleler ve geçitler üzere çeşitli kısımları barındırmaktadır. Bu kısımların her birinin farklı hedefleri vardır ve o yıllarda Çin için entegre bir savunma ve askeri sistem olarak birbirine bağlanmıştır.

25.000 gözetleme kulesi bulunmaktadır

Çin Seddi boyunca yaklaşık 25.000 gözetleme kulesi inşa edilmiştir. Ana hedefleri, istila yahut savaş vakitlerinde birlikler ortası haberleşmeyi sağlamaktı. Kuleler, birbirleriyle ateş, fener ve duman üzere tekniklerle iletişim kurabiliyordu.

Milyonlarca emekçi ile inşa edildi

Modern teknolojiye dair rastgele bir tekniğin bulunmadığı o yıllarda, Çin Seddi’nin inşasının tamamlanabilmesi için 3 milyona yakın personel çalışmıştır. Bu emekçiler, askerler, hatalılar ve sıradan beşerler tarafından oluşuyordu. Suçlular, gündüzleri duvarın üstünde devriye gezmek ve geceleri duvarın kimi kısımlarını inşa etmek için görevlendirildi. Qin Hanedanlığı devrinde imparator, duvarın korunması ve inşa çalışmaların sürdürülebilmesi için 300.000 askere vazife vermiştir.

Üçte biri yok oldu

Çin Seddi’ni müdafaa uğraşlarına karşın, yapının büyük bir kısmı harabe yahut büsbütün yok olmuştur. Bir kısmı doğal nedenlerden kaynaklansa da, en büyük sebep aslında yetersiz bakım ve denetimsiz insan müdahalelerinden kaynaklanmaktadır.

Tıpkı 1966 yılında gerçekleştirilen Çin Kültür İhtilali gibi. Bu hareketle bir arada halk duvarın modüllerini sökmeye ve yağmalamaya teşvik edildi. 

Bazı kısımlarının keşfi hâlâ devam etmektedir

Haziran 2021’de Çin Seddi kalesi üzere görünen bir kısım Shaanxi Eyaletinde keşfedildi. Qingping Kalesi olarak isimlendirilen bu kısım, insanların yol üretimi için toprak çıkartma çalışmaları sırasında ortaya çıktı. Mimari yapıdan kalenin Ming döneminde yapıldığı düşünülmektedir.

En uzun duvar olarak Guinness Dünya Rekorları Kitabı’na girmiştir

Çin tarihinin en kıymetli sembollerinden biri olmasının yanı sıra, tüm dünya tarafından da kabul görmüştür. 1987 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası listesine eklenmiştir.

Uzaydan görülmemektedir

Astronotlar ve uzmanlar, Çin Seddi’nin çıplak gözle uzaydan görünmediğini açıkladılar. Duvarın çok dar ve etrafıyla tıpkı renk ve dokuya sahip olmasından ötürü ayırt edilmesini epey zorlaştırıyor. Lakin uzaydan radar imgelerini kullanarak duvarı fotoğraflamak mümkündür.

Dünyanın en uzun mezarlığı konumundadır

Her ne kadar süper bir yapı üzere görünse de art planında çok acı bir gerçek bulunmaktadır. Duvarı inşa ederken yaklaşık bir milyon emekçinin öldüğü tahmin ediliyor. Emekçiler, öngörülemeyen hava şartları, sarp dağlar ve yetersiz besin üzere sıkıntı ve acımasız kurallarda çalışmıştır. Bu nedenle bu devasa duvarların imali sırasında pek çok kayıp yaşanmıştır.