Günümüzün en yaygın güç kaynaklarından doğalgazın oluşumu milyonlarca yıl, keşfedilmesi; bulunduğu yerden çıkarılıp konutlarımızda ve endüstride kullanılması için milyonlarca dolar para ve uygun yönetilen projeler gerekiyor. 

BOTAŞ tarafından denetim edilen çizgilerle ülkemizin dört bir yanına dağıtılan doğalgazın verimliliği de büyük kıymet taşıyor. İstanbul’un Silivri açıklarına Kalyon Holding tarafından inşa edilen bulunan Kuzey Marmara Doğalgaz Depolama Projesi de işte bunlardan biri. 

Silivri açıklarındaki devasa yapı biraz yakınlaşınca bu türlü görünüyor…

45 metre derinliğindeki deniz tabanına kadar uzanan yapının misyonu, deniz tabanından da 2000 metre aşağıya kadar uzanan boşluğa doğalgaz depolamak için sondaj kuyuları açmak.

Yaklaşık 10 ay kadar evvel platform yerleştirilirken çekilen bir fotoğraf:

Peki kalkıp da doğalgazı denizin ortasında bir yere, hatta deniz tabanın da altına neden doğalgaz depoluyorlar?

Milyonlarca yıl evvel bu bölgede oluşan, deniz tabanına yakın bir doğalgaz kaynağı vardı. Buradaki gaz vaktinde çıkarıldı, kullanıldı. Gazın olduğu yer artık boşalmıştı, atıl bir biçimde duruyordu. İşte Kuzey Marmara Doğalgaz depolama projesi de bu boşluğu “doğal bir doğalgaz deposu” olarak kullanmamız için yapıldı.

“E esasen doğalgaz borularla kaynağından gelmiyor mu, depolamanın ne manası var ki” demeyin, zira burası aslında bir ‘doğalgaz bataryası’ misyonu görüyor:

Nasıl akıllı telefonlarımızın elektrik muhtaçlığını karşılamak için powerbank’leri kullanıyorsak bu platform da ülkemizin doğalgaz gereksinimini karşılamak için çalışan bir batarya üzere.

Diyelim ki kış aylarındayız ve sert bir soğuk hava dalgası ülkemize geldi, beklentinin üzerinde doğalgaz tüketimi yaşandı. Bu türlü bir durumda gereksinimi karşılamak için bu depo devreye girip boru sınırlarına doğalgaz pompalıyor, kriz çözülmüş oluyor.

Yoğun kullanımın olduğu kış aylarında doğalgaz kesintileri yaşanabiliyor:

Bir anda beklentinin üzerine çıkan doğalgaz tüketimi sebebiyle BOTAŞ’ın doğalgaz çizgilerindeki basınç düşebiliyor. Konutlarımızdaki doğalgaz kombilerinde ısınan yüksek basınçlı suyun, sıhhi tesisat boruları ile evimizdeki peteklere gönderilmesine benzer bir durum bu. Şayet kombinizdeki su azalır, basınç düşerse petekler ısınmaz.

Evinizdeki bu sorunu kombinizin basıncını artırarak çözebilirsiniz. Lakin ülke genelindeki bir basınç sorunu için kombilerdeki kadar kolay müdahaleler durumu kurtarmıyor. Çok çok büyük ölçülerde yüksek basınçlı doğalgaz gerekiyor. Kuzey Marmara Doğalgaz Depolama Tesisi, bu ani basınç düşüşlerinde devreye girip vatandaşların gereksinimini karşılamak üzere çalışmak için tasarlandı.

Denizin altındaki doğal depo 3,2 milyar metreküp doğalgaz hacmine sahip. Buradan günlük 25 milyon metreküp doğalgaz tekrar sirkülasyona girebiliyor:

Bir öbür deyişle bu rezervuar tek başına Türkiye’nin yıllık doğalgaz muhtaçlığının %10’unu depolayabilecek:

Deniz altındaki doğalgazın arıtılarak yine sisteme, yani BOTAŞ’ın doğalgaz sınırlarına kazandırılması için kıyıda eşine az rastlayacağınız bir yapı daha var:

Denizdeki platform ile haberleşen kıyıdaki bu tesis, doğalgazı arıtmak ve tekrar kullanıma hazır hale getirmekten sorumlu. Tıpkı vakitte BOTAŞ’ın çizgisinden alınan doğalgaz, bu tesisle denizdeki platforma gönderiyor. 

Projenin gayesi yapılacak genişletme çalışmalarıyla depolanan doğalgaz ölçüsünü 4,6 milyar metreküpe, günlük sağlanan doğalgaz akışını 75 milyon metreküpe çıkarmak:

Yani Türkiye’nin günlük ve yıllık güç gereksinimlerini karşılamak, mümkün güç krizlerinin tesirini azaltmak için sisteme önemli formda dayanak sağlanması hedefleniyor. Aslında bir yandan genişletme çalışmaları öbür yandan depolama ve sondaj çalışmaları yürütülüyor. 

Her şey tamam da bu türlü hummalı bir işin altından kalkan grup nasıl çalışıyor? Platformda daima 90 ila 120 kişilik bir grup var, karadaki tesisle çalışan sayısı 1200 kişiye ulaşıyor:

Her şeyden evvel burada askeri disiplin standartlarından bahsetmek gerekiyor. Bu disiplinin birinci sebebi doğalgazın yanıcı bir husus olması, yüksek basınçlı olduğu için oluşabilecek önemli tehlikeler. Bu sebeple platformdaki mühendisinden personeline herkes 21 gün ila 30 gün ortasında çalışıp bir o kadar müsaade kullandıktan sonra işe geri dönüyor. Günlük mesai müddeti de 12 saatlik 2 vardiyaya ayrılmış durumda. 

Askeri disipline, ağır iş temposuna karşın moraller yerinde tutuluyor:

Ayrıca tekrar platformdaki çok uluslu ortam sebebiyle hiç kimse yabancılık çekmiyor. Çok yüksek disiplin ve ağır bir iş temposuna karşın çalışanlar pek konforlu ömür alanlarına (PlayStation dahil), çok âlâ bir restorana sahipler. Ziyaretimiz sırasında çalışanların güler yüzleri ve sohbetleri görülmeye kıymetti doğrusu.

Pandemi sürecinde de ülkelerinden dönen çalışanlara hem ülkelerinde hem Türkiye’ye geldiklerinde hem de platformda yapılan sistemli testlerle süreç başarılı bir halde yönetilmiş.

Tesisteki revirde bir tabip da misyon yapıyor ve sıhhat şartları da üst seviyede tutuluyor. Ayrıyeten acil durumlarda kullanılmak üzere karadaki tesiste daima bekleyen 2 doktor, bir helikopter var. Şayet hava kaideleri helikoptere mahzur olacaksa hazırda bekletilen zodyak botları devreye giriyor.

Tesise dair öbür imajlar:

Kuzey Marmara Doğalgaz Depolama Projesi’ndeki çalışmalar güç gereksinimimizin sıkıntısız biçimde çözülmesi için devam ediyor:

Tıpkı ülkemizdeki öbür depolar üzere burası da güç krizlerinin dünyayı sarstığı bir devirde ülkemizdeki gereksinimi karşılamak için hazır. 

Görüş ve niyetlerinizi yorumlar kısmında bizimle paylaşabilirsiniz.