Dünya çapında futbolun en büyük tertibi olan Dünya Kupası, 2022 yılında Katar’ın konut sahipliğinde başladı. Dört yılda bir gerçekleştirilen turnuva, olağanda Haziran-Temmuz dönemlerinde yapılırken bu yıl ise Kasım-Aralık periyodunda gerçekleştiriliyor.

Dünya Kupası demek elbette yeni bir turnuva topu da demek. Pek çok futbol tutkunu, turnuvalara özel geliştirilen topları merak ediyor. Bu topların sonuncusu, Adidas tarafından 2022 Katar Dünya Kupası için üretilen Al Rihla. 

Söz konusu turnuvalarda kullanılan toplar olunca tüm futbolseverlerde bir merak ortaya çıkıyor.

Zira ezilmiş teneke kutu, pet şişe, Kames 9 kat top, ıslandığında 4 ton çeken ve hıza gelince bayıltan soyulmuş meşin yuvarlak derken futbol oynamak için kullandığımız bu objelerin evrimi dikkat alımlı. 

Öncelikle genel dizayna bakalım:

Al Rihla, yüksek süratli oyuna uygun olan bir top ve topun ismi Arapçada “yolculuk” manasına geliyor. Topun dizaynında Katar’ın mimarisinden, ülkenin sembolü olan teknelerden ve Katar bayrağından ilham alındığı belirtiliyor. Beyaz renk ise ülkenin inci kesimine bir hürmet duruşu.

Adidas bu topta 20 panelli bir tasarım tercihinde bulunmuş ve paneller birbirlerine dikilmemiş, onun yerine kimyasallarla ve ısıyla birleştirilmiş. Sıcak bir bölgede oynanacak olan maçlarda topun sorun yaratmaması için dış kısmı bir kabuk gibi tek modül olacak biçimde tasarlanmış. Böylelikle topun daha isabetli ve istikrarlı olması amaçlanmış. 

Çevreye de değer veren Adidas, bu nedenle topta su bazlı yapıştırıcı ve mürekkepler tercih etmiş ki bu da Dünya Kupası topları tarihi açısından baktığımızda bir birinci. Lakin topun dizaynındaki temel ilgi alımlı nokta dışında da yüzeyinde değil, içinde.

Akıllı futbol topu mu o?

Alman spor firması bu topu tasarlarken içeriden dışarı doğru ilerlemeyi tercih etmiş. Topun yüksek tempolu maçlarda daha süratli ve isabetli olmasını sağlayacak CRT çekirdekli yapısı birinci dikkat çeken nokta. Kaldı ki firma, topu sadece rastgele şutlarla değil, rüzgar tünelleriyle de test etti. Topun merkezinde bulunan sensör de saniyede 500 bilgi toplayarak data merkezlerine gönderiyor. Bu da hem yarı otomatik ofsayt sistemi için hem de oyuncu değerlendirmeleri için kıymetli. 

CBT (Connected Ball Technology – Temaslı Top Teknolojisi) ismi verilen bir sistem, topun içine yerleştirilen sensörleri kullanarak maç esnasında bilgi paylaşımında bulunuyor. Bilhassa VAR sistemi için bu sensörlerin gönderdiği bilgiler büyük kıymet taşıyor. Çünkü topun tam pozisyonu, tam olarak hangi anda ayaktan çıktığı, yapay zekânın da yardımıyla kesin olarak bilinebiliyor. 

Bu topun içi de olağanda olduğu üzere yalnızca gazla dolu değil. Topun içinde orta bölgede Suspension System adı verilen bir yapı bulunuyor. Bu yapı da 500Hz iç ölçüm ünitesini dengelemeye ve müdafaaya yarıyor. Sensörler ve çipler topun içinde Örümcek-Adam’ın ağlarına takılmış üzere istikrarda duruyor, bir oraya bir buraya savrulmuyorlar. Bu sensör ve çipler, indüksiyon ile şarj edilebiliyor. 

Peki Dünya Kupası topu Al Rihla sahiden de güzel mi?

Önce geçmişteki örneklere bakalım:

1986 Dünya Kupası topu olan Azteca, vücut eğitimi derslerindeki çimento torbası yüküne sahip futbol toplarının da atası ve ülkemizde de tahminen de birinci meşhur Dünya Kupası topu olsa da, temel Adidas’ın parladığı yıl 2002 idi. Millilerimizin Dünya 3.sü olduğu o turnuvada kullanılan Fevernova, özel üçgen dizayna sahip birinci toptu ve biraz garip olsa da çok beğenilmişti. 

Sonraki turnuvalarda da özel toplar üretmeye devam etti fakat bu topların bir kısmı hayal kırıklığı oldu. 2006’daki turnuvada kullanılan Teamgeist genel olarak istikrarsız bir top olarak akıllarda kalmıştı. Adidas ise bir sonraki turnuvada Teamgeist’i mumla aramamıza neden olacak bir topla karşımıza çıktı: Jabulani.

8 panelli bu farklı top gerçek bir baş belasıydı ve kalecilerin kaygılı rüyasıydı. İstikrarsız seken, yerden sekince hızlanan, garip garip açılarla hareket eden bir toptu. Bu nedenle yeni topu kıymetlendirmek için öncelikle birkaç maç geçmesini beklemek daha hakikat geldi. Birinci dört maç sonunda topun genel olarak yeteneği öne çıkardığını söylemek mümkün. 

Al Rihla ise daha uygun bir top üzere gözüküyor.

Yüzeyi sürtünmeyi azaltacak yapıda olduğu için gereğince üst seviye bir birinci dokunuşa sahip olmayan oyuncuları zorlayacak bir top olan Al Rihla, tek top oynandığında ise kolay yönlendirilebilen bir yapıya sahip. Bu da daha keskin ve isabetli paslar atabilen, tempoyu arttırabilen grupların işine gelecektir. 

Genel olarak topun basitçe havalanabildiğini gördük ki, pek çok kadro da bu nedenle topu daha yüksekten aktarmayı tercih etti. Esasen tabana paralel atılan düz uzun topların denetiminin de bu topta o kadar kolay olmadığı göze çarptı. Ayrıyeten topun yapısı orta-kafa-gol ve tek vuruşla gol için pek ülkü, çok hızlı ve düz gidebiliyor. Topun yüzeyi, golf topundaki üzere ufak pürüzlere sahip olduğu için oynanışı etkilemese de topun hava sürtünmesinden daha az etkilenmesni sağlıyor. 

Al Rihla’nın ülkemizdeki fiyatı 2.939 TL olarak belirlendi lakin daha ucuz alternatifleri de bulunuyor.