Her geçen yıl teknolojinin biraz daha gelişmesiyle birlikte, uzaya dair yeni ve farklı bilgiler öğreniyoruz. Bilhassa son yıllarda NASA ve Elon Musk’ın sahibi olduğu SpaceX’in işbirliği ile yapılan çalışmalar, evrenimize dair birçok gizemin ortaya çıkmasını sağlıyor. Tüm bu çalışmalar devam ederken, 2019 yılında üç bilim insanı tarafından yayımlanan bir araştırma ise bilim dünyasında yeni bir pencereyi araladı. 

Tom Stockman, Gabriel Monroe ve Samuel Cordner isimli üç bilim beşerinin geliştirdiği bir simülasyon, o güne kadar bilinenin bilakis Dünya’ya en yakın gezegenin Merkür olduğunu ortaya koydu. NASA tarafından yapılan hesaplamalar ise resmi sitesinde de yer aldığı üzere, en yakın gezegenin Venüs olduğunu gösteriyor. Gelin tüm bu bilgiler ışığında ‘Dünya’ya en yakın gezegen hangisidir?’ sorusuna birlikte yanıt arayalım.

Dünya’ya en yakın gezegen hangisidir?

Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’nin (NASA) resmi web sitesinde yer alan bilgiye nazaran, Dünya’ya en yakın gezegen Venüs olarak gösteriliyor. Ama, 2019 yılında üç bilim insanı tarafından yayınlanan yeni bir araştırmada, Dünya’ya en uzun mühlet en yakın pozisyonda kalan gezegenin Merkür olduğu açıklandı. 

Bu üç bilim insanı tarafından, Dünya’ya en yakın gezegeni daha net belirleyebilmek ismine Python kullanılarak 10.000 yıllık bir süreci baz alarak mesafeler üzerine kestirimler yapan bir simülasyon geliştirildi. Daha sonra bu simülasyon sonuçları, PCM (iki objenin yörüngelerini dairesel, eş merkezli ve eş düzemli olarak ele alma) ve klasik hesaplama prosedürleri sonuçları ile karşılaştırıldı. Simülasyon sonuçları, klasik hesaplama yöntemleri ile %300’e yakın farklılık gösterirken, PCM sonuçları ile %1’den daha az bir sapma olduğunu ortaya koydu. Sonuç olarak, simülasyon gezegenlerin yörüngelerine nazaran konumlanmalarından ötürü, Merkür’ün Dünya’ya Venüs’ten daha yakın olduğunu ortaya koydu.

Peki bu ölçümler neye nazaran yapılıyor?

Güneş sisteminini ayrıntılı olarak incelerseniz, hem Venüs’ün hem de Mars’ın Dünya’ya en yakın aralıklara sahip gezegenler üzere göründüğünü görebilirsiniz. Yani, Dünya-Mars ve Dünya-Venüs ortasındaki ortalama arayı hesaplayarak ve akabinde gezegenlere ilişkin yarıçapları birbirinden çıkartarak, Dünya’ya en yakın gezegenin Venüs olduğunu bulabilirsiniz.

Bu formül temel olarak yanlış olmasa da, sadece iki gezegen ortasındaki mümkün olan en kısa arayı ölçer. Kısaca, gezegenlerin yörüngeleri boyunca Dünya’ya ne kadar yaklaşacağını ortaya koyar, ancak bu gezegenler yörüngeleri dışında geçirdikleri vakit içerisinde Dünya’dan çok daha uzak bir pozisyonda olabilirler. Bu nedenle, Dünya’ya en yakın gezegeni bulmak için, gezegenlerin yörüngeleri boyunca ortalama uzaklıklarını dikkate almak gerekiyor.

Bu sorunun net bir yanıtına ulaşmak için ortalama olarak Dünya’ya en yakın gezegenin hangisi olduğuna bakmamız gerekiyor. Bunu hesapladığımızda da Merkür’ün aslında Dünya’ya en yakın arada en çok vakit geçiren gezegen olduğunu görüyoruz. Bunun sebebi ise güneş sistemimizde yer alan tüm gezegenler ortasında Merkür’ün en küçük yörüngeye sahip olmasıddır. Yani, Merkür Dünya’ya hiçbir vakit Mars yahut Venüs kadar yaklaşmıyor olsa da, asla bu gezenler kadar uzaklaşmıyor.

Ayrıca, Merkür’ün sahip olduğu bu küçük yörünge, güneş sisteminde yer alan tüm gezegenlere en yakın gezegen olmasını da sağlar. Merkür’ün Dünya’ya olan uzaklağını hesaplarken kullanılan metot burada da geçerlidir. Merkür, güneş sisteminde yer alan bu gezegenlere hiçbir vakit çok fazla yakın olmasa da, çok uzak da değidir.

Peki Dünya’ya yakın olan başka gezegenler nelerdir? 

• Venüs 39.79 milyon km
• Mars   55.65 milyon km
• Merkür 82.5 milyon km
• Jüpiter 591.97 milyon km
• Satürn  1.204.28 milyon km
• Uranüs  2.586.88 milyon km
• Plüton    4.293.37 milyon km
• Neptün  4.311.02 milyon km

Yukarıdaki dataları NASA’nın yaptığı çalışmalara nazaran derledik. Gezegenler ortasındaki uzaklıklar, her gezegenin Güneş etrafındaki yörüngesinde nerede bağlı olduğu için daima olarak değişmektedir. Bazen bu aralar yakın olurken bazen de hayli uzak olacaktır. Bunun nedeni gezegenlerin eliptik yörüngelere sahip olmalarından kaynaklanır. Örnek vermek gerekise Merkür gezegeni ile Dünya ortasında uzaklık en yakın noktada 82.5 milyon km’den en uzak nokta olan 216.3 km’ye kadar değişkenlik gösterebilir.

Yani rastgele iki gezegen, Güneş’in birebir tarafındayken en yakın noktada olurlar. Bu nedenle, iki gezegen ortasındaki uzaklıktan bahsederken, ortalarındaki ortalama uzaklık baz alınır. Bu aralar ekseriyetle kilometre, mil yahut astronomik ünitelerle (AU) temsil edilir. Zati bu noktada hesaplama farklılıklarından kaynaklı olarak, Dünya’ya en yakın gezegenin hangisi olduğu konusunda görüş ayrılıkları ortaya çıkıyor.

Dünya’ya en uzak gezegen hangisidir?

23 Eylül 1846’da Alman astronom Johann Gottfried Galle tarafından keşfedilen Neptün, Dünya’ya en uzak gezegendir. Mavimsi okyanus rengi nedeniyle deniz tanrsının ismini almıştır. Neptün, Güneş’e Dünya’dan yaklaşık 30 kat daha uzaktır ve yörüngeyi tamamlaması yaklaşık 165 Dünya yılı sürer. Kendi ekseni etrafında Dünya’dan daha süratli döndüğü için Neptün’de bir gün sadece yaklaşık 16 Dünya saatidir.

1977 yılında ABD Voyager programı kapsamında fırlatılan Voyager 2 uzay aracının Neptün’e ulaşması tam 12 yıl sürdü. Ulusal Hava ve Uzay Müzesi’ne nazaran, Neptün’ün atmosferindeki sıcaklık ortalama -225 Santigrat derecedir. Bunun en büyük sebebi ise Güneş’e epeyce uzak olmasıdır. Güneş’ten ortalama 4,5 milyar kilometre uzaklıkta olan gezegenden gelen bir ışığın Dünya’ya ulaşması ile yaklaşık 4 saat sürmektedir.Dünya’dan yaklaşık dört kat daha geniş olan Neptün, 24,674 kilometre yarıçapı ve 49,244 kilometre çapı ile güneş sisteminde yer alan en büyük dördüncü gezegendir. 

Uzay ile ilgili başka içeriklerimizi de buradan okuyabilirsiniz: