Şöyle derin bir nefes aldığınız vakit akciğerinizin şiştiğini ve o nefesi verdiğinizde tekrardan küçüldüğünü fark edersiniz. Hayli kolay bir sistem üzere görünebilir lakin aldığınız o nefesteki oksijenin ayak parmağınızın ucuna kadar nasıl taşındığını hiç merak ettiniz mi? İşte nefesle aldığımız ve bizim için hayati kıymete sahip olan oksijeni bedenimizin her bir noktasına taşıyan RBC kısaltması ile anılan eritrosit ya da herkesin bildiği ismiyle kırmızı kan hücreleridir.

RBC eritrositler kan damarlarımızda dolaşan küçük kuryeler üzeredirler. Akciğerlerimizdeki oksijeni alır ve tüm bedene yayarlar fakat eli boş olarak değil, karbondioksit atıkları taşıyarak geri dönerler. Böylesine hayati bir misyona sahip oldukları için eritrosit düşüklüğü ve yüksekliği durumu da vakit zaman riskli olabilir. Gelin kırmızı kan hücrelerimiz olan RBC eritrosit nedir yakından bakalım ve sıhhatimiz için ülkü RBC bedelini görelim.

Öncelikle, RBC eritrosit nedir?

RBC kısaltması olarak da anılan eritrosit, kırmızı kan hücreleridir. Temel vazifeleri, nefes yoluyla akciğerimize aldığımız oksijeni kan damarları vasıtasıyla bedenimizin tüm noktalarına taşımaktadır. Oksijen taşıyan eritrosit, dönüşte karbondioksit atıklarını toplayarak akciğere taşır ve böylelikle dışarı atılmalarını sağlar. Yani eritrosit sayesinde sağlıklı bir biçimde nefes alıp veririz.

Eritrosit ne işe fayda?

Halk ortasında kırmız kan hücreleri ismiyle bilinen eritrositler, süngerimsi kemiklerde bulunan kırmızı kemik iliği içinde üretilirler. Yaklaşık yedi günlük bir üretim sürecinin sonunda kana karışarak nefes yoluyla akciğerlerimize aldığımız oksijeni kan damarları vasıtasıyla bedenimizin her bir noktasına taşırlar. Dönüşte ise karbondioksiti akciğere getirerek dışarı atılmasını sağlarlar. 

Eritrositlerin ortalama 100 – 120 günlük bir hayat mühleti vardır. Yaklaşık 3 aylık çalışma süreci sonunda emekliye ayrılan eritrositler dalak, karaciğer, kemik iliği, lenf düğümleri, makrofajlar üzere hücreler ve organlar tarafından kullanılarak beden içinde geri dönüştürülmüş olurlar. 

Eritrositlerin misyonu olmasa bile çağdaş tıp sayesinde kazandıkları bir fonksiyon daha vardır. 100 – 120 günlük bir ömürleri olduğu için kişinin 3 aylık sıhhat durumunu ortaya çıkarırlar. Diyabet hastalarına tertipli olarak yapılan hemoglobin HbA1c testinin temelinde eritrositler vardır. 

Eritrositler neye benziyor?

Eritrositlere kırmızı kan hücresi denmesinin nedeni, sahip oldukları hemoglobin proteini nedeniyle renklerinin kırmızı olmasıdır. Kanımızda yüzde 40 oranında eritrosit olduğu için kanın kırmızı renkte görünmesine de neden olurlar. 

Eritrositler, başka hücreler üzere yuvarlak halde değil daha çok çörek gibisi düz bir disk biçimindedir. İçleri boş değildir fakat çekirdekleri de yoktur. Çekirdek olmadığı için daha esnek bir yapıya sahiptirler. Bu sayede hal değiştirerek bedenimizin her yerine ulaşma ve oksijeni taşıma imkanları vardır.

İdeal eritrosit RBC pahası nedir?

• Erkeklerde 1 mikrolitre kanda 4.7 – 6.1 milyon 
• Kadınlarda 1 mikrolitre kanda 4.2 – 5.4 milyon
• Çocuklarda 1 mikrolitre kanda 4 – 5.5 milyon

Erkeklerde, bayanlarda ve çocuklarda genel olarak ülkü kabul edilen eritrosit sayısı yani RBC pahası bu haldedir. Fakat bunlar genel sayılardır. Kandaki eritrosit sayısı şahıstan bireye nazaran değişiklik göstermektedir. Yeniden de yapılan tam kan sayım testi sonucunda RBC bedeliniz bu aralıklardan azsa düşük, çoksa yüksek olarak bedellendirilmektedir.

Eritrosit RBC düşüklüğü nedir, neden olur?

• Kanınızın olağandan daha az oksijen taşımasına neden olan anemi hastalığı
• Normalden fazla kan kaybetmeniz
• Lösemi, lenfoma ve gibisi nedenlerle ortaya çıkan kemik iliği bozuklukları
• Bazı kanser türleri
• Kansere yönelik uygulanan kemoterapi
• Demir, B9, B12 gibisi vitamin eksiklikleri
• Yetersiz beslenme
• Süregelen tıbbi sorunlar

Eritrosit RBC bedelinizin ülkü aralığın alt hududundan daha az olması durumu RBC düşüklüğü olarak kabul edilir. RBC düşüklüğünün yaygın görülen nedenlerinden kimileri üstteki üzere.

Eritrosit RBC yüksekliği nedir, neden olur?

• Bir çeşit kan hastalığı olan Polisitemia Vera
• Doğuştan gelen kalp hastalıkları
• Amfizem, KOAH ve pulmoner fibroz üzere akciğer hastalıkları
• Kandaki oksijen düzeyini düşüren hipoksi
• Sigara içenlerde artış gösteren kandaki karbonmonoksit
• Yüksek rakımlarda yaşamak
• Anabolik steroidler üzere performans arttırıcı ilaçlar kullanmak
• Dehidrasyon
• Süregelen kalp ve akciğer hastalıkları

Eritrosit RBC kıymetinizin ülkü aralığın üst hududundan daha çok olması durumu RBC yüksekliği olarak kabul edilir. RBC yüksekliğinin yaygın görülen nedenlerinden kimileri üstteki üzere.

Eritrosit RBC düşüklüğü ve yüksekliği belirtileri:

• Tükenmişlik hissi
• Kaslarda güçsüzlük
• Enerji eksikliği
• Baş ağrısı
• Baş dönmesi
• Görüşte bulanıklık
• Ellerin ve ayakların devamlı soğuk olması

Kanınızdaki eritrosit sayısının yani RBC bedelinin düşüklüğü ve yüksekliği durumunda emsal belirtiler görülmektedir. Bu nedenle uzman bir doktor tarafından tanısı konulmadığı sürece herhangi bir önyargıya kapılmayın. RBC düşüklüğü ve yükseliğinde görülen belirtilerden kimileri üstteki üzere. 

Eritrosit RBC düşüklüğü ve yüksekliği nasıl tedavi edilir?

Öncelikle üstte bahsettiğimiz belirtilerden bir ya da birkaç adedini kendinizde gördüğünüz vakit en yakın sıhhat kuruluşuna giderek uzman bir tabibe muayene olmalısınız. Hekiminiz duruma nazaran tam kan sayım testi isterse sonuçlara nazaran eritrosit RBC düşüklüğü ya da yüksekliği teşhisi koyacaktır.

Teşhis konulduktan sonra eritrosit RBC düşüklüğüne ya da yüksekliğine neyin neden olduğu bulunur. Eğer bir hastalık nedeniyle bu durum oluşmamışsa vitamin almak, istikrarlı bir diyet ya da kan nakli ile tedavi süreci başlatılabilir. Lakin bu duruma bir hastalık neden oluyorsa kelam konusu hastalığa nazaran özel bir tedavi süreci başlatılacaktır.

Sağlıklı eritrosit RBC kıymeti için neler yapmalısınız?

• Sigarayı bırakın.
• Düzenli antrenman yapın.
• Demir, B9, B12 üzere vitaminleri aldığınızdan emin olun.
• Kırmızı et tüketin.
• Balık tüketin.
• Lahana ve ıspanak üzere yeşil yapraklı sebzeler tüketin.
• Mercimek, fasulye ve bezelye tüketin.
• Fındık ve kuru meyveler tüketin.

Sağlıklı kırmızı kan hücrelerine sahip olmak için yapmanız gerekenler genel olarak bu halde. Ancak dikkat edin, bunlar genel tavsiyelerdir. Hastalığınıza, RBC düşüklüğüne ya da yüksekliğine nazaran farklı teknikler izlemeniz gerekebilir.

Vücudumuz için hayati ehemmiyete sahip oksijenin taşınması ile misyonlu RBC eritrosit nedir, ne işe fayda, ülkü pahası nedir gibi merak edilen soruları yanıtlayarak düşüklüğü ve yüksekliği durumlarından bahsettik. Anlattıklarımız sadece bilgilendirme gayelidir. Tüm sıhhat mevzularında olduğu üzere kırmızı kan hücreleri hakkında da en hakikat ve size özel bilgiyi uzman bir doktordan almanız gerektiğini unutmayın.