Vücut ısımız ortam sıcaklığına ya da yapılan fizikî aktiviteye bağlı olarak arttığı vakit ter bezlerimiz bu ısıyı istikrarda tutmak için sıvı yani ter salgılar. Sağlıklı bir insan için bile son derece olağan bir durum olan terleme, gece terlemesi olarak kendini gösterdiği vakit telaş yaratabilir. Zira gece terlemesi fizikî faktörlere bağlı olarak ortaya çıkabildiği üzere bazı hastalıkların da habercisi olabilir.
Gece terlemesinin kimi cinsleri vardır. Yani herkes bu durumu eşit derecede yaşamaz ya da eşit derecede rahatsız olmaz. Genel olarak sadece kişiyi rahatsız eden bir durum olarak kabul edilir ve bu nedenle de tedavi uygulanmaz. Lakin şiddetli yaşandığı vakit buna bir hastalığın neden olabileceği kuşkusu doğar. Gece terlemesi nedir, neden olur, nasıl geçer gelin yakından bakalım ve bu rahatsız edici durumun ayrıntılarını görelim.
Öncelikle, gece terlemesi nedir?
Ter, beden ısımız yükseldiği vakit bunu dengelemek için ter bezlerimiz tarafından üretilen bir cins doğal soğutma sıvısıdır. Hiperhidrozis olarak isimlendirilen çok terleme, bu durumun olağan dışı şartlarda da yaşanması rahatsızlığıdır. Gece terlemesi ise bunlardan farklıdır çünkü rastgele bir fizikî aktivite olmadan öylece yatıp uyuduğumuz sırada terlediğimiz bir durumdur.
Herkeste farklı yaşanan gece terlemesinin tipleri var:
Gece terlemesi hafif, orta ve şiddetli olmak üzere üç farklı cinste yaşanır. En kolay haliyle anlatmak gerekirse; çamaşırların ve yatak örtüsünün ıslanmadığı gece terlemesi hafif, sadece çamaşırların ıslandığı gece terlemesi orta, hem çamaşırların hem de yatak örtüsünün ıslandığı gece terlemesi ise şiddetli olarak kabul edilir. Şiddetli gece terlemesinde kişi uykusundan uyanabilir ve sabahları kesinlikle duş alma muhtaçlığı hisseder.
Peki gece terlemesi tehlikeli mi?
Hafif, orta ya da şiddetli de olsa gece terlemesi için kesin olarak tehlikelidir demek yanlışsız değil. Hatta çok terleme bile bir hastalık değil, kişiyi rahatsız eden bir durum olarak kabul edilir. Elbette altında yatan birtakım hastalık kaynakları olabilir fakat birçok vakit gece terlemesinin nedeni uyurken giyilen kıyafet, kullanılan örtü, oda sıcaklığı üzere dış faktörlerdir.
Gece terlemesi neden olur? İşte bu duruma neden olabilecek hastalıklardan kimileri:
- Hormonal hastalıklar ve hormon tedavisi
- Diyabet
- Hodgkin hastalığı
- Reflü
- Uyku tertibini bozan hastalıklar
- Reçeteli ve reçetesiz ilaçlar
- Diğer önemli hastalıklar
Hormonal hastalıklar ve hormon tedavisi:
Terleme ile hormonlar ortasında direkt bir bağ vardır. Hatta ergenlik periyodunda terlemenin artmasının da en kıymetli nedeni budur. Hormonlarda yaşanan sıkıntılar ya da buna bağlı olarak uygulanan hormon tedavisi gece terlemesine neden olabilir. Bayanlarda menopoz devrinde gece terlemesi artar. Over yetmezliği olarak isimlendirilen ve direkt olarak hormon istikrarını etkileyen bir hastalığın da gece terlemesine neden olduğu biliniyor.
Diyabet:
Diyabet yani şeker hastalığı da direkt olarak gece terlemesi ile alakalı hastalıklardan bir adedidir. Gece yatmadan evvel uygulanan insülin dozunun fazla geldiği durumlarda, öğün atlandığında, gün içinde fazla idman yapıldığında, gece uyku sırasında kan şekeri düşüp de hipoglisemi yaşandığında gece terlemesi görülmesi olağan bir durumdur.
Hodgkin hastalığı:
Hodgkin lenfoma olarak da bilinen Hodgkin hastalığı, bağışıklık sistemindeki hücrelerde başlayan bir çeşit kanserdir ve en değerli belirtilerinden bir tanesi şiddetli gece terlemesidir. Hodgkin olmayan lenfoma hastalıklarının kimilerinde da hastaların şiddetli gece terlemesinden şikayetçi oldukları biliniyor.
Reflü:
Halk ortasında sadece reflü olarak bilinen gastroözefageal reflü, en yaygın görülen sindirim sistemi hastalıklarından bir adedidir ve her yaştan şahısta, hatta bebeklerde bile görülebilir. Mide içeriğinde bulunan asidin üst yanlışsız çıkması olarak tanımlanır. Bireyde gerilim yarattığı için gece terlemesini arttırabilir.
Uyku nizamını bozan hastalıklar:
Gece terlemesinin en yaygın nedenlerinden bir tanesi de uyku tertibini bozan hastalıklardır. Zira uyku sistemi bozulduğu vakit bedenin sıcaklık düzenleme sistemi da bozulur ve sonucunda farklı gece terlemesi cinsleri yaşanabilir. Bilhassa uyku apnesi, gece terlemesine neden olduğu bilinen en kıymetli uyku nizamını bozan hastalıklardan bir adedidir.
Reçeteli ve reçetesiz ilaçlar:
İster doktorunuz tarafından yazılan reçeteli bir ilaç olsun, ister eczaneden aldığınız kolay bir reçetesiz ilaç olsun; bunların pek birden fazla gece terlemesi yan tesirine sahip olabilir. Kutu içinden çıkan o okunması imkansız üzere görünen prospektüste bu ayrıntıları görebilirsiniz. Şiddetli gece terlemesine neden olduğu bilinen ilaçlar ortasında antidepresanlar, antipsikotikler, kolinerjik ilaçlar, insülin ve hormon ilaçları vardır.
Diğer önemli hastalıklar:
Endokrin hastalıklar, hipertiroidizm olarak isimlendirilen tiroit yüksekliği, endokrin doku tümörleri, HIV, tüberküloz, brusella, mantar enfeksiyonları, infektif endokardit, enfeksiyöz mononükleoz, deri altı apsesi üzere pek çok farklı hastalık ve rahatsızlık da gece terlemesine neden olabilir.
Gelelim en kıymetli bahse, gece terlemesi nasıl geçer?
Eğer şimdi tanısı konulmuş bir hastalığınız yoksa ve gece terlemeniz çok da şiddetli değilse öncelikle fizikî şartları güzelleştirmeye çalışın. Uyuduğunuz odanın ısısını düşürün ve uyku öncesinde havalandırın. Terletmeyen kumaştan yatak örtüsü ve pijama seçin. Çok kalın yorganlar ve battaniyeler kullanmayın. Uyku öncesinde yemek yemeyin. Hangi durumların gece terlemesine neden olduğunu tespit etmek için deneme yanılma sistemini uygulayın.
Gece terlemesi için hangi doktora gidilir?
Tüm fizikî kurallar gece terlemesini önleyecek biçimde ayarlanmasına karşın tekrar de bu durum sürüyorsa en sıhhat kuruluşuna giderek uzman bir tabibe muayene olmalısınız. Birinci muayene için aile sıhhati merkezlerindeki aile doktoruna ya da bir iç hastalıkları uzmanına gidebilirsiniz.
Hekiminize durumunuzu anlattıktan sonra sizden birtakım testler isteyebilir. Bu testlerin sonuçlarına nazaran eğer varsa hastalığınız tespit edilir ve buna uygun bir tedavi sürecine başlanır. Eğer sistemli olarak kullandığınız bir ilaç varsa bunu da doktorunuza anlatın. İlaç değişikliğine gidilebilir ya da buna nazaran ek bir ilaç verilebilir.
Bazen insanı uykusundan bile uyandırabilen gece terlemesi nedir, neden olur, nasıl geçer gibi merak edilen soruları yanıtladık. Anlattıklarımız sırf bilgilendirme hedeflidir. Tüm sıhhat bahislerinde olduğu üzere gece terlemesi hakkında da en hakikat ve size özel bilgiyi uzman bir doktordan almanız gerektiğini unutmayın.