Google’ın ‘öğrenen yapay zekâ hudut ağı’ oluşturan şirketi DeepMind, geçtiğimiz gün yapay zekanın geleceği için değerli bir muvaffakiyete imza attı. Şirket, geliştirdiği yapay zekâyı nükleer füzyon tepkisini denetim etmeyi öğretti. Yapay zekâ, İsviçre Plazma Merkezi iştirakiyle bu karmaşık süreci denetim etmek üzere eğitildi.

İnsanlığın nükleer füzyon araştırmalarında günümüzün en büyük aracı olan tokamaklar, hidrojen atomlarının çok yüksek sıcaklıklarda birbirleriyle çarpıştığı bir ortam yaratıyor. Bu tepki sayesinde ortaya Güneş’in yüzey sıcaklığından bile daha sıcak, daima dönen bir plazma ortaya çıkıyor. Bu plazmayı denetim etmekse nükleer füzyonun potansiyelini kullanmak için bir anahtar vazifesi olacak. İşte DeepMind, bu noktada devreye giriyor.

Yapay zekâ, plazmanın formunu denetim etmeyi öğrendi:

Plazmayı denetim etmek günümüzün en büyük mühendislik zorluklarından birisi olurken DeepMind, plazmayı otonom biçimde denetim etme vazifesini üstlenecek. Nature mecmuasında yayımlanan araştırmaya nazaran yapay zekâ, tokamakın içindeki 19 manyetik bobini geliştirilen ‘derin pekiştirmeli öğrenme sistemi’ sayesinde denetim edecek.

Sistem, birinci etapta bir simülasyon içinde eğitilmeye başladı. Öğrendiği birinci şey, 19 manyetik bobinin ayarının değiştirilmesiyle plazmanın formunun nasıl değiştiğiydi. Bunun akabinde sisteme plazmanın olması gerektiği kimi biçimler verildi ve yapay zekâ, bu halleri tekrar oluşturmaya çalıştı. En sonunda yapay zekâ, biçimleri en yanlışsız halde nasıl oluşturabileceğini öğrendi. Üstelik simülasyonda gösterdiği başarıyı, ‘Tokamak à Configuration Variable (TCV)’ isimli tokamak üzerinde gerçek hayatta da gösterdi.

Yapay zekânın nükleer füzyonu denetim etme teşebbüsü, aslında tarihte bir birinci değil. Google, 2014 yılından bu yana TAE Technologies isimli şirketle birlikte makine tahsilini füzyon reaktörünün farklı bir tipinde uygulama üzerinde çalışıyor. Bunun yanı sıra Birleşik Krallık’taki Birleşik Avrupa Torusu, plazmanın davranışını öngörmek için yapay zekadan yardım alıyor.

Bilim dünyasının yanı sıra bu konsept, aslında daha evvel de milyonların karşısına çıkmıştı. Spider-Man evrenindeki Doc Ock, bir yapay zekâ geliştiriyor ve yapay kollarıyla füzyon reaktörünün denetim altında olmasını sağlıyordu – sağlamaya çalışıyordu…