Dünyada birinci kredi kartı 1950, Türkiye’de ise 1968 yılında kullanılmaya başladı. Nakit taşımadan bir sonraki ay için borçlanarak alışveriş yapabilme imkanı sunan kredi kartları yeni tıp hırsızlıkları da beraberinde getirdi. Fraud ismi verilen bir hırsızlık çeşidi, kredi kartı dolandırıcılığı manasına gelir. Günlük hayatta da yaşanabilen fraud ile bugün daha çok e-ticaret yani online alışveriş sırasında karşılaşıyoruz. 

Fraud nedir diye soruyorsanız ne keyifli şimdi başınıza bu türlü bir şey gelmemiş. Lakin bugün dünyada milyonlarca insan fraud mağdurudur. Bu hırsızlığı önlemedeki asıl sorumluluk işyerlerindedir lakin kullanıcılar olarak bizim de yapabileceğimiz birtakım şeyler ve alabileceğimiz kolay fakat tesirli tedbirler var. Gelin fraud ne demek, nasıl önlenir gibi merak edilen sorulara yakından bakalım ve husus hakkında bilmeniz gereken kıymetli ayrıntıları görelim.

Temelden başlayalım, fraud nedir?

Fransızca kökenli İngilizce bir söz olan fraud, sahtekarlık manasına geliyor. Geçmiş devirde kimlik dolandırıcılığı için kullanılan fraud sözü 1950’li yıllardan sonra kredi kartı dolandırıcılığı, günümüzde ise çalıntı kredi kartlarının e-ticarette kullanılması formunda uygulanan bir dolandırıcılığı söz etmektedir. Pek çok kullanıcı bu söz ile bankalarından gelen ‘Fraud kuşkusu oluştu. Manuel onay için lütfen bekleyiniz. Yeni bir talepte bulunmanıza gerek yoktur.’ halindeki ileti ile tanıştılar. 

İyi lakin tam olarak fraud ne demek?

Şöyle anlatalım; hırsızlar bir formda kredi kartı bilgilerinizi ele geçiyor. Akabinde bir online alışveriş sitesinde hesap açıyor ve sizin kredi kartı bilgilerinizi kullanarak alışveriş yapıyorlar. Çoğu vakit bu alışveriş, kredi kartının en üst limiti üzerinden gerçekleştiriliyor. Böylelikle kullanıcı fraud kuşkusu ile bankaya başvursa bile hırsızlar alabildiklerini almış oluyorlar. Birden fazla vakit satıcının ya da e-ticaret platformunun bahis hakkında bilgisi olmuyor lakin organize hata örgütlerinin bu işi planlı bir halde yaptıkları durumlar da oluyor. 

Chargeback de bu sürecin bir kesimi:

Fraud sözünü duyduysanız onunla birlikte bir de chargeback sözünü kesinlikle duyarsınız. Kullanıcı, kredi kartı ile kuşkulu süreç yapıldığını gördüğü vakit bu durumu bankaya bildirir ve bir soruşturma süreci başlar. İşte bu süreç chargeback olarak isimlendirilir. Bu süreç  boyunca banka, e-ticaret platformu ve satıcı ile birlikte kelam konusu alışverişi inceleyerek nitekim bir fraud durumu yaşanıp yaşanmadığını denetim eder.

Kullanıcıyı haberdar etmek için gönderilen fraud bildirimi ne demek?

Maalesef pek çok kullanıcı birden fazla vakit fraud gerçekleşene kadar kredi kartı bilgilerinin çalındığından habersizdir. Çalınan kredi kartı bilgileriyle yapılan alışverişler bankada kuşku uyandırdığı vakit kullanıcı aranır, SMS gönderilir ya da bankanın taşınabilir uygulamasından bir bildirim gönderilir. İşte bu bilgilendirme iletisi, fraud bildirimi olarak isimlendirilir. Fraud bildirimi alan kullanıcı, en kısa mühlet içinde banka ile irtibata geçerek durumu bildirmeli ve kartı iptal ettirmelidir. Sonrası tüzel bir süreç, bankanız bilgilendirme yapacaktır.

Fraud nasıl önlenir? İşte satıcıların ve e-ticaret platformlarının yapması gerekenler:

• 3D Secure sistemi kullanın.
• CVV / CVC2 güvenlik kodunu denetim edin.
• İlk alışverişleri denetim edin.
• Sepet ortalamasını denetim edin.
• Yanlış girilen kart bilgilerini tespit edin.
• Farklı üyelerin tıpkı kart ile yaptıkları alışverişleri tespit edin.
• IP adresini denetim edin.
• Teslimat ve fatura adreslerini denetim edin.
• Teslimatta kimlik denetimi yapıldığından emin olun.

3D Secure sistemi kullanın:

3D Secure, fraud kuşkusunu ortadan kaldıran en tesirli formüllerden bir adedidir. 3D Secure sisteminde kullanıcı tüm kart bilgilerini girdikten sonra karta kayıtlı cep telefonu numarasına bir SMS ya da bankanın taşınabilir uygulamasına bir bildirim gelir. Bu bildiride eşsiz bir kod vardır ve tek seferliktir. Bu sayede alışveriş yapan kişinin kart sahibi olduğundan emin olunur. 

CVV / CVC2 güvenlik kodunu denetim edin:

CVV / CVC2 güvenlik kodu, kredi kartı ve banka kartlarının gerisinde bulunan 3 haneli bir sayıdır. Bu sayı, büsbütün o karta özeldir. Pek çok hırsız, direkt olarak kredi kartını çalmadığı sürece kolay kolay güvenlik kodunu öğrenemez. Bu nedenle ödeme sisteminde bu kodun sorulması son derece kıymetlidir.

İlk alışverişleri denetim edin:

Kullanıcıların kredi kartı bilgilerini çalan şahıslar genel olarak yeni bir e-ticaret platformunda yeni bir hesap açarak fraud yapmayı tercih ederler. Bu noktada satıcılar ve platformlar son derece dikkatli olmalı, birkaç saat evvel açılmış bir hesap yüksek fiyatlı bir alışveriş yaptığı vakit fraud kuşkusu oluşmalıdır. 

Sepet ortalamasını denetim edin:

Bazen fraud yapan hırsızlar kişinin sırf kredi kartı bilgilerini değil, bir e-ticaret platformundaki hesabını ve o hesapta kayıtlı bilgilerin tamamını ele geçirirler. Fark edilene kadar yapabilecekleri kadar büyük bir vurgun yapmaya çalışan hırsızlar oldukça yüklü bir ölçüde alışveriş yaparlar. Bu noktada platformun durumdan şüphelenmesi ve o hesabın ortalama sepet meblağını denetim etmesi gerekir. 

Yanlış girilen kart bilgilerini tespit edin:

Bir olur, iki olur tamam ancak bir kullanıcı online alışveriş sırasında kredi kartı bilgilerini arka arda yanlış giriyorsa yani bildiğin deneme yanılma ile elde edemediği öbür bilgileri denk getirmeye çalışıyorsa bu durum fraud kuşkusu oluşturmalıdır. 

Farklı üyelerin tıpkı kart ile yaptıkları alışverişleri tespit edin:

Hırsızda taktik bitmez. Bazen fraud durumları, tıpkı kredi kartı ile farklı kullanıcı hesaplarından alışveriş yapıldığı vakit da ortaya çıkabilir. e-ticaret platformlarının fraud analistleri bu durumları göz önünde bulundurmalıdırlar.

IP adresini denetim edin:

Organize bir kabahat çetesinden bahsediyorsak birebir anda birden fazla fraud durumu yaşanabilir. Birden çok kuşkulu süreç gerçekleştiği durumda platform, alışveriş yapılan IP adreslerinin benzerliklerine dikkat etmelidir. Bu denetim, banka ile birlikte yapılabilir. 

Teslimat ve fatura adreslerini denetim edin:

Olabilir, teslimat ve fatura adresleri farklı girilebilir. Fakat zaten kuşkulu görülen süreçte bir de teslimat ve fatura adresleri farklıysa fraud kuşkusu artmalıdır. 

Teslimatta kimlik denetimi yapıldığından emin olun:

Bu noktada sorumluluk kargo firmalarının kuryelerine düşüyor. İş yükünün ağır olduğunu biliyoruz lakin kargoyu teslim ederken SMS kodunu almak ya da kimlik denetimi yapmak son derece değerli. Kimi fraud durumlarında kuryenin de sorumlu tutulduğunu unutmamak gerekiyor. 

Peki biz ne yapalım?

• Kredi kartı ve banka kartı bilgilerinizi olur olmadık platformlarla paylaşmayın.
• Güvenlik kodunuzu herkese söylemeyin.
• Kredi kartınızı ya da banka kartınızı kaybettiğiniz vakit anında banka ile bağlantıya geçerek iptal edin.
• Şüpheli durumları anında bankanıza bildirin.
• Sanal kart kullanın.
• Kartlarınızın internet alışveriş limitini sonlu tutun.
• 3D Secure sistemi olmayan platformlardan alışveriş yapmayın.
• Gördüğünüz her irtibata tıklamayın.
• Her indirime ve avantajlı fırsata kanmayın.

e-ticaret platformlarında çalıntı kredi kartlarıyla alışveriş yapılma sahtekarlığı olan fraud nedir, nasıl önlenir gibi merak edilen soruları yanıtlayarak husus hakkında bilmeniz gereken ayrıntılardan bahsettik. Vakit berbat, kollayın kendinizi.