Dünya üzerinde en çok bulunan renkler ne diye sorsak birinci 4’ün içerisinde rahatlıkla kahverengiyi söyleyebiliriz. Topraktan ağaca kadar tabiatın büyük bir kısmında baskın renklerden biri olan kahverengi, hayatımızın her köşesinde karşımıza çıkıyor. Pekala hayatımızın her noktasında karşımıza çıkan kahverengiye ne vakit kahverengi demeye başladık. Osmanlı’ya 1500’lü yıllarda giren kahve, nasıl oldu da toprağın renginin ismine ilham kaynağı oldu? 

Kahverengiyi bir renk olarak düşündüğümüzde kahveden çok daha eski bir tarihi olduğunu görüyoruz. Dünyanın bir ateş topu olmaktan çıkıp kara kesimleri olan yaşanabilir bir gezegene dönüştüğü andan beri kahverengi, dünya üzerinde yer almaya devam ediyor. O vakit haydi gelin hayatımızın bu kadar içinde olan kahverenginin evvelden kullanılan isimlerine ve bu isimlerin bir biçimde günümüze uzanan seyahatine göz atalım.

Kahveyle 1500’lü yıllarda tanışan Osmanlı, kahverengiye öncesinde ne diyordu?

Kızılla siyah ortası bir renk olan kahverengi, eski devirlerde farklı isimlerle anılmıştır. Osmanlı’ya 1500’lü yıllarda gelen kahve, daha öncesinde olmadığı için bu renge farklı isimler veriliyordu. Günümüzde “kahverengi” olarak kullandığımız renk “fındıki” ismiyle kullanılıyordu. Farsça kökenli bir söz olan “fındıki”nin tam manası fındık kabuğu rengiydi.

“Ala” sözcüğü de kahverengi için kullanılıyordu.

Alageyik, alabalık üzere hayvanlarda kullanılan “ala” sözü de kahverengi manasında kullanılıyordu. Günümüzde bu kelimeyi biraz daha “rengarenk” manasında olan “ela” olarak kullanıyoruz.

Eski Türkçede kahverengiye ne deniyordu?

Eski Türkçede kahverengiyi tabir etmek için “konur” ve “kongur” kelimeleri kullanılıyordu. Bu sözlerin manasına baktığımızda ise karşımıza “yanık al”, “yağızımsı al” sözleri çıkıyor. Bu sözleri birinci kere duymuş olabilirsiniz. Günümüzde bu sözlerden türemiş ve en tanınan deri ve saç renklerinden biri olan kumralı ele alabiliriz. Kumral; “konur” ve “al” sözlerinin birleşiminden oluşuyor. Konurun etimolojisine baktığımızda ise kestane renginden geldiğini görüyoruz. Yani tüm bu bileşenler bize günümüzdeki kahverengini vermiş oluyor.

Kahverengi yerine “boz” sözü de ziyadesiyle tercih edilmişti.

Türklerin bozkırlardan gelen bir millet olduğunu biliyoruz. Kahverengi tonlarının yer aldığı bozkırlar, renklere de ilham olmuş. Kahverengiyi tabir etmek için kullandığımız bozkelimesini öbür noktalarda da kullanmışız. Mesela kahverengi ayı demek yerine bozayı bir örnek olarak karşımıza çıkıyor.

Bugün sizlere kahverengi demeden evvel bu rengi hangi isimlerle kullandığımızı açıkladık. Bu biçim içeriklerin devamının gelmesini istiyorsanız bizlere yorumlar kısmında yazabilirsiniz.