Gece saatlerinde bilhassa de tiyatro dünyasını derinden sarsan bir trafik kazası gerçekleşti. “Baş Belası” isimli şov için ortalarında ünlü oyuncu Ceyhun Fersoy’un ve toplumsal medya fenomeni Sergen Deveci’nin de bulunduğu araç, bir TIR’a geriden çarptı. Hurdaya dönen araçta ne yazık ki 3 tiyatro oyuncusu hayatını kaybetti. Yaralıların tedavisi ise sürüyor.

Yaşanan olay, bilhassa de toplumsal medyada “darbe emici tampon” tartışmasını bir sefer daha başlattı. Pek çok kişi, bu çeşit kazalarda can kayıplarının önlenebilmesi için TIR ve kamyonlarda darbe emici tampon bulunması gerektiğini savundu. Pekala neydi ki bu darbe emici tampon? Türkiye’de bununla ilgili rastgele bir zorunluluk var mı? Gelin daima birlikte tartışılan bu mevzuya yakından bakalım.

Darbe emici tampon nedir? Neden bu kadar değerli?

Kamyon ve TIR’lar, arabalarla kıyaslandıklarında epeyce yüksek araçlar. Bu yükseklik, bilhassa de arkadan çarpma durumdalarında büyük meselelere neden oluyor. Çünkü araba, yüksek bir süratle çarptığında önündeki TIR’ın altına giriyor. Sürat yükseldikçe kazanın şiddeti artıyor ve yere daha yakın olan araba, sözün tam manasıyla “biçiliyor“. 

İşte darbe emici tamponlar tam olarak bu noktada devreye giriyor. Vakit zaman çelik alaşım, vakit vakitse demir olarak karşımıza çıkan darbe emici tamponlar, TIR ve kamyonların çektiği dorselere takılıyor. Böylece dorsenin yüksekliği harici bir ekipman ile düşürülüyor. Yere yakın bir araba arttan vurduğunda, bu tampon sayesinde aracın altına girmiyor.

Birkaç TIR kazasına ilişkin fotoğraflar:

Tiyatrocuları taşıyan aracın son hali ise şöyle:

Yukarıdaki trafik kazaları fotoğraflarında, darbe emici tampona sahip olmayan TIR’lar ile arabaların karıştığı kazaları görüyorsunuz. Arabaların ortak özelliği, dorselerin altına girmiş olmaları. Bu tıp trafik kazalarından sağ çıkmak, birden fazla vakit mucize oluyor.

Peki darbe emici tampon olsaydı, bu kazalar nasıl sonuçlanırdı?

Yukarıdaki görüntüde, darbe emici tamponu olmayan (üstte) bir TIR’a arttan çarpmak ile darbe emici tamponu olan (altta) bir TIR’a arttan çarpmak arasındaki farkı görüyorsunuz. Bu imajlar, darbe emici tamponun ne kadar kıymetli olduğunu gözler önüne sermeye yetiyor…

Türkiye’de darbe emici tampon zarurî mu?

Aslına bakacak olursak Türkiye’de darbe emici tampon zaruriliği var. Hem de 2008 yılından beri. Resmi Gazete’de yayımlanan “Motorlu Araçlar ve Römorklarının Yakıt Depoları ve Art Muhafaza Donanımlarına Dair Tip Onayı Yönetmeliği (70/221/AT)” ülkemizdeki kamyon ve TIR’lara darbe emici tampon uygulamasını zorunlu hale getirmişti. Ayrıyeten Karayolları Trafik Kanunu ve Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkındaki Yönetmelik’te de mevzuyla ilgili ayrıntılar bulunmaktadır.

Madem mecburî, bu kazalar neden yaşanıyor? Kontrol mi yapılmıyor?

Aslına bakacak olursak yetkililerin bu noktada yapabilecekleri pek de bir şey yok. Çünkü mecburilik kapamına alınan TIR ve kamyonlar, muayenelerde detaylı bir biçimde inceleniyorlar. Standartları karşılamayan darbe emici tamponların muayeneden geçmesine izin verilmiyor.

Ancak burada tartışılması gereken temel problem, uygulanmakta olan standartlar. Örneğin; kullanımına müsaade verilen ekipmanların kimileri için Avrupa Birliği’nin “ECE R-58” standartları göz önünde bulunduruyor. ECE R-58, 55-60 km/sa süratlerde çok tesirli lakin daha yüksek süratlerde o kadar da tesirli değil. Hal bu türlü olunca kağıt üzerinde uygun olan ekipmanlar, gerçekte çok daha acı sonuçlar doğurabiliyor…