Bir kedi sizin en yakın arkadaşınız olabilir, sizinle oturup bir şeyler içebilir, hüzünlenebilir, yılbaşını kutlayabilir, memnun olabilir, bazen patileyebilir bazen de yattığı koltuğun altından çıkmaz ve umrunda olmadan uyumaya devam edebilir. Çünkü ruh hali bu! Değişkenlik gösterir.

Peki bir kedi neden her şeyi durmadan aşağıya gerçek iter? Gözlerinizin içine baka baka, tekraren.. Kedinizi, kendinizi ve eşyalarınızı sağlam ve sağlam bir yere sabitlediyseniz gelin bu mevzuya bir göz atıp karşılıklar arayalım. 

Kendilerini evcilleştiren kediler beşerler ile sıkı dost oldular. 

Kedilerin beşerler ile birinci birlikte yaşamaya başladıkları periyot bundan 9500 yıl öncesine denk gelmektedir. Bu periyotlarda Orta Doğu’da tarım yapmaya başlayan beşerler, tahıl depolarını işgal eden kemirgenlerden muzdaripken yabanî kedileri çöllerden köylere getiren birinci şey de bu oluyor. 

Bu noktada da bilim insanlarının varsayımlarına nazaran kediler bu devirlerde kendilerini evcilleştirdiler ve beşerler ile yakınlaştılar. Pekala bu süreçte minik, sempatik dost olarak konutlarımızda yer alan kediler içgüdülerini kaybettiler mi? 

Evcilleşen dostlarımız avcı içgüdülerini hiçbir vakit tam olarak kaybetmedi. 

İçgüdülerin birden teğe ortadan yok olan yahut silinebilen bir özelliği olmaması vakit içerisinde evcilleşsen kedilerin av-avcı içgüdülerini de ortadan kaldırmadı. 

Kedilerin içgüdüsel olarak av ve avlanma pratiğinden gelmesi -yiyeceklerini avlamak için bir donanıma sahip olmaları gibi- araştırmacıları, kedilerin bir şeyleri devirme davranışlarını bu içgüdünün bir karşılığı olabileceği fikri noktasında birleştirdi. Küçümsemeyin, bir nesne büyük bir düşman olabilir!

Aynı vakitte test etme, tanıma ve merak içgüdüleri de bu yolda onları yalnız bırakmadı. 

Bunun yanı sıra Milletlerarası Hayvan Davranışı Danışmanları Derneği’nin sertifikalı hayvan davranış danışmanı (CABC) ve kedilerin birçok farklı davranışları hakkında birkaç kitabın muharriri olan CABC’den Amy Shojai, bu durumu “Kediler nesneleri test etmek ve keşfetmek için patilerini kullanır ve objenin hareketi, sesi, dokunuşu yahut hissi, neyin inançlı olup olmadığını anlamalarına yardımcı olur” diyerek açıklıyor.

Bu açıklamadan hareketle kedilerin tahminen de yalnızca o objeyi tanımak, keşfetmek, kendi alanlarını içgüdüsel olarak korumak  için -belki de şu an ardınızdan yere atılan bir kitap gibi- her şeyi aşağı yanlışsız küçük bir darbeyle iterek alanlarını inançlı bir hale getirmeleri bu davranışın sebeplerinden birini oluşturuyor. 

Ancak büsbütün evcilleşen yanları ise bütün ilgiyi de üzerlerinde istemelerine yol açtı.

Peki az evvel üzerinize devrilen bir kitap ya da tezgahtan yere düşmek üzere olan kahve dolu bardağı görünce siz ne yapıyorsunuz? Muhtemelen büyük bir yakarış ve kedinize yanlışsız dünyanın en kısa  ve süratli koşusu.. Kediniz maksadına ulaştı ve dikkatinizi çekti! Tahminen bütün gün meskende tek başına kalan kediniz en makûs ilgi bile ilgisizlikten düzgündür diyerek her şeyi aşağı hakikat itmeye başlıyor ve sizden reaksiyon alarak emeline ulaşıyor. 

Kedilerimizin ilgi isteği sizin gösterdiğiniz reaksiyon yazılı olmayan bir muahede üzere aranızda sürüp gidiyor. Araştırmacılar bu türlü anlarda reaksiyon vermezsek hem kendimizi hem de kedimizi muhtemel kazalardan muhafazayı başarabileceğimizi öngörüyorlar. Alışılmış bunun yanı sıra kırılacak yahut ziyan verecek objeleri ortada bırakmamak tüm mesken halkı için en uygunu olacaktır. 

İlgiyi üzerlerine çekip devam eden kediler, bunu bir cümbüşe çevirip her şeyi aşağı itmeye devam ettiler. 

Ya bunların hiçbiri değilse? Araştırmalar, ipten bir topla oynamaktan, patilemekten, koltuktan koltuğa atlamaktan, ayaklarımıza saldırmaktan sıkılan kedilerin küçük bir darbe ile yere düşürdükleri objelerin onlar için eğlenceli olabildiğini göstermektedir.

Yere düşen objeler yalnızca bir kitap ya da parfüm değil tıpkı vakitte onu yere gerçek iten patinin, objenin düşüşünü, düşüş suratını, yerde yarattığı etkiyi görmesi ve bunun sonucunda bir davranışı ortaya çıkarmasını sağlamaktadır. Bu davranış bazen objenin üzerine gitmek bazen kaçmak bazen de korkmak olabilir. Bu da yazının birinci başında bahsettiğimiz av-avcı durumundan beri süregelen içgüdülerin bir sonucu olarak tekrar karşımıza çıkabilir. Lakin her şeyi bir kenara bırakırsak “bir nedeni yok sadece eğlendim!” diyebilirler.  

Bu yazıyı pıt diye aşağı itenlere ise; 

Kedilerin objeleri masadan, tezgahtan, dolaptan aşağı hakikat itmeleri, av içgüdüsü, etrafını keşfetme isteği, ilgi ve reaksiyon görme isteği ya da yalnızca eğlence üzere nedenler bu davranışı açıklayabilir. Lakin, ASPCA Evlat Edinme Merkezi’nde kıdemli kedi davranış danışmanı olan İsmi Hovav, bu kedi davranışının gerisinde keşfedilmemiş ve araştırılması gereken nedenler olabileceğinin altını çiziyor.

Bu bilgiler ışığında kedilerin objeleri itme davranışlarına karşılıklar bulmaya çalıştık. Ancak bırakın artık pıt diye aşağı gerçek patilesinler. Sadece küçük bir ihtar, etrafı hem kediniz hem kendiniz için güvende tutun ve birlikte gurlayın.

• Kaynaklar: PETMD