Daha evvel bir kuşun yuva, kunduzun baraj yaptığını gördünüz mü? Ya da örümceklerin ağ yapıp kedilerin tuvaletini direkt kuma yaptığını da görmüş olabilirsiniz. Tüm bunların nereden geldiğini hiç düşündünüz mü? Bir yavru kedi bile siz çok fazla uğraşmadan tuvaletini kuma yapacağını bilir. Pekala bunun sebebi ne?
Aslında bu doğuştan gelen yetenekler; çok karmaşık bir evrimsel sürecin sonucu olarak karşımıza çıkan genlerden gelen bilgiler ışığında oluşur. Etraflarındaki faktöre nazaran de yeni yetenekler öğrenip adapte olabilen hayvan dostlarımız, kuşaklar boyunca elde ettikleri genetik bilgilerle hepimizin ağzını açık bırakacak şeyler yapabilirler.
Hayvanlar ortam koşuluna nazaran farklı davranışlar sergilerler.
Bir hayvan, bulunduğu ortamın koşullarına adapte olmak zorundadır. Mesela hava çok soğuksa titreyerek bedenlerini ısındırmaları gerekir ya da sıcakken terleyerek beden sıcaklıklarını dengelerler.
Evrimsel süreçte yalnızca başarılılar hayatta kalır.
Aslında evrimi anladığımızda hayvanların davranışlarını da daha güzel anlayabiliyoruz. Mesela örümceklerin evrimleşme sürecinde başarılı ağ kuranlar hayatta kaldı. Çünkü ağ kurma yeteneği olmayan örümcekler aç kalarak öldü. Milyonlarca yıl boyunca süren evrim sürecinde ağlarını kurup yemek yiyebilen örümcekler ise üreyerek genetiklerini sonraki jenerasyonlara aktarabildi.
Kedilerin gizlenme özelliği tuvalet eğitimini kolay hale getiriyor.
Kedilere baktığımızda şayet seçenekleri ortasında kum varsa tuvaletlerini bu kumlara yapıp üstünü kapattıklarını görüyoruz. Zira onların da milyonlarca yıllık evrim süreçlerinde diğer yırtıcılar tarafından fark edilmemesi gerekiyordu. Bunun için de yaptıkları dışkıların kokusunu usta bir formda kapattılar.
Bu sebeple de bilhassa toprağı ya da kumu kazıp tuvaletlerini yaptıktan sonra birebir dışkılarını tekrar toprak ya da kumla kapatmaları gerekiyordu. Kimi kedilerin mamalarını alıp tıpkı formda kuma sakladıklarını görmüş olabilirsiniz. Bunun sebebi de birebir formda kokuyu saklamak olarak gösterilebilir.
Büyük yırtıcı kediler tuvaletlerini dışarıda bırakıyorlar.
Kedilerin bilakis aslan, kaplan üzere büyük yırtıcı kedilerin dışkılarını dışarıda bıraktıklarını görüyoruz. Bunun sebebi de bulundukları ortamın önderleri olma gayretleriyle alakalı. “Burası benim alanım” demek isteyen bu hayvanlar tuvaletleriyle kokularını bırakabiliyorlar. Bu noktada misal bir davranış köpeklerde görülüyor.
Bazı hayvanlar ebeveynlerinden öğrenebiliyor.
Örümcek üzere kimi canlılar genetik olarak kimi şeyleri biliyorken kimileri ise ebeveyenlerinden öğrenebiliyor. Örneğin kunduzlar; ebeveyenlerinden baraj ya da yuva yapmayı öğreniyorlar. “Gerekli yapı gereçleri nerede bulunur?”, “Bu yapılar nasıl bir yuvaya dönüştürülür?” üzere soruların yanıtı kunduz anne ve babalarda bulunur ve yavrular bu bilgileri öğrenerek büyüdüklerinde kendi yavrularına aktarırlar.
Kuşlar da yuva yapmayı ebeveynlerinden öğrenebilecekleri üzere içgüdüsel olarak da bilebilirler.
Kuşlar ebeveynlerinden yuva yapmayı öğrenebilirler ancak bazen bu kadar şanslı olmayan yavru kuşlar vardır. Lakin buna karşın kuşlarda da içgüdüsel bir yuva yapma yeteneği bulunuyor. Bunun için yuva yapacakları yere evvel bir kısım taşırlar. Sonra o kısma yenisini eklerler ve yuva olana kadar buna devam ederler. Kendi doğdukları yere benzediğinde kendilerine bir yuva yaptıklarını anlamış olurlar.
Bugün sizlere bazen ağzımız açık bir halde baktığımız hayvan yeteneklerinin nasıl gerçekleştiğini açıkladık. Bu biçim içeriklerin devamının gelmesini istiyorsanız bizlere yorumlar kısmında yazabilirsiniz.
- Kaynaklar: Library of Congress, Wonderopolis, PetMeds