Bildiğiniz üzere son iki yıldır tüm dünya COVID-19 virüsüne teslim olmuş durumda. Bu durum, bir noktada COVID-19 ile alakalı olmayan pek çok hastalığın da güya artık yoklarmışçasına geri plana atılmasına yol açtı. COVID-19 aşısı kampanyalarına olan öncelik sebebiyle öbür pek çok hastalığın aşı kampanyasının unutulmaya yüz tutması, potansiyel olarak milyonlarca çocuğun hayatını tehlikeye atabilecek bir öbür hastalığın işine yaradı.
Birleşmiş Milletler’in (BM) çocuk ajansı UNICEF ve Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) tarafından yapılan açıklamalarda, kızamık hadiselerinin bu yıl dünya çapında yaklaşık yüzde 80 oranında arttığını bildirildi. Açıklamada kızamık olaylarındaki bu artışın, öbür hastalıkların salgınlarının da mümkün olduğunu gösterdiğine dikkat çekildi.
Kızamık, milyonlarca çocuğun hayatını tehlikeye atıyor
BM ajanslarından alınan yeni datalara nazaran, bu yıl ocak ve şubat aylarında global çapta 17.300‘den fazla kızamık olayının rapor edildiği kaydedildi. Bu sayı, geçtiğimiz yıl bu aylarda ise 9.600 idi. Datalarda nisan ayına kadar son 12 ayda, birçok Afrika ve Doğu Akdeniz’de olmak üzere 21 büyük ve yıkıcı kızamık salgınının patlak vermiş olması da dikkat çekti.
BM datalarına nazaran son 12 ayda açık orta en fazla kızamık olayı kaydedilen ülke 9 binden fazla olayla Somali olurken bunu Yemen, Afagnistan, Nijerya ve Etiyopya takip etti. Ayrıyeten, 2017 ve 2019 yılları ortasında Avrupa’nın en yüksek kızamık oranını kaydetmiş olan Ukrayna’da devam etmekte olan savaşın, hastalığın ülkede tekrar patlak vermesine sebep olabileceğine dair telaşların de olduğu bildirildi.
“Aşı ile önlenebilir en bulaşıcı hastalık” olması sebebiyle kızamığın ekseriyetle bir uyarı işareti olduğunu belirten UNICEF’in bağışıklama kısmından kıdemli sıhhat danışmanı Christopher Gregory, bahse dair yaptığı açıklamada, “Kızamık, bağışıklama sistemindeki bu zayıflıkların ne olduğunu bize hakikaten gösteriyor” şeklinde kaydetti.
Bununla birlikte Gregory, Batı Afrika’da sarı humma hadiselerinin artışta olduğunun bildirildiğini ve yükselişe geçecek sıradaki hastalığın sarı humma olabileceğini tabir etti. Gregory, en telaşlı oldukları ülkelerin ise halihazırda sıhhat sistemleri çok gelişmemiş olan ve COVID-19 tesirleriyle hala daha çaba eden ‘kırılgan’ ülkeler olduğunu belirtti.
“Bu kesintilerin bağışıklama hizmetlerindeki tesiri önümüzdeki on yıllar boyunca hissedilecek.”
COVID-19 pandemisi şimdilik düşüşe geçmiş üzere görünüyor olabilir; lakin bu iki yıllık süreç sebebiyle 2020’de ne yazık ki 23 milyondan fazla çocuk rutin aşıları kaçırdı. Bu sayının, on yıldan fazla bir mühletin en yüksek sayısı olması ise tasanın daha da büyümesine yol açıyor.
BM kurumları tarafından yapılan açıklamada pandeminin başlangıcında ertelenen 43 ülkede 57 aşı kampanyasının hala tamamlanmadığı ve birden fazla çocuk olmak üzere 203 milyon insanın bu durumdan etkilendiği tabir ediliyor. Buna ek olarak COVID-19’un, sıhhat tesisleri üzerinde baskı oluşturmaya ve dikkati ölümcül hastalıklara karşı yapılan aşılamadan uzaklaştırmaya devam ettiği kaydediliyor.
Buna dair yaptığı açıklamada DSÖ lideri Tedros Adhanom Ghebreyesus , “Bu kesintilerin bağışıklama hizmetlerindeki tesiri önümüzdeki on yıllar boyunca hissedilecek.” biçiminde belirtiyor ve “Şimdi, temel bağışıklamayı tekrar rayına oturtma ve herkesin bu hayat kurtaran aşılara erişebilmesi için yakalama kampanyaları başlatma vakti.” diye de kelamlarına ekliyor. Buna misal bir formda Gregory de çocukluk periyodu aşılarının da en azından COVID-19 aşılarını bitirmekle aynı öneme sahip olmasının vaktinin geldiğine vurgu yapıyor.
Öte yandan en az yüzde 95 oranındaki bir aşılamanın, kızamığın yayılmasını önlemenin en güzel yolu olduğu belirtiliyor. Bu oranın Somali’de yalnızca yüzde 46 olması ise tehlikenin geldiği boyutun ne kadar dehşetli olduğu gösteriyor.