LinkedIn denince akla en kolay halde, iş arayanlar ve iş verenler gelir. Zira bu platformda yeni mezun yahut işinden ayrılmış olup yeni bir iş arayan şahısların, alanlarında uzman insanlara ulaşmaya çalıştıklarını görebilirsiniz. Keza birebir formda, şirket sahiplerinin ve uzmanların, işe başlayacak bireylere çeşitli tavsiyeler verdiklerini de görmek mümkün. Aslında buraya kadar her şey tamam.

Kariyer geliştirme üzerine heyeti bir platformda, bu tip teşebbüslerin olması kadar normal başka bir şey olamaz dediğinizi duyar üzereyim. Fakat son yıllarda işler çığrından çıktı. 900 milyondan daha fazla kullanıcısı olan platform, artık resmen ciddiyetini kaybederek insanların Facebook ve Instagram üzere toplumsal ağlarda paylaştıkları içeriklerle dolmaya başladı. Pekala tek tenkidimiz bu mu? Olağan ki de hayır. 

Aslında bu platformda yanan en çok gençler oluyor. Çünkü birden fazla vakit, ”aman o sertifikayı da alayım, o eğitime de katılayım, şu ilişkiyi da ekleyeyim bana referans olur” üzere kanılar, ellerinde kocaman bir sıfırla iş arayışına devam etmelerine yol açıyor. 

LinkedIn kullanıcıları bilirler ki bu sitede 7/24, yeni mezunların iş arayışları, aldıkları sertifikalar, yeni işe yahut bir eğitime başlama duyurularını içeren paylaşımlar akıp durur. Olağan ki yalnızca yeni mezunları değil, uzun müddettir işsiz olan gençleri de bu tip paylaşımlar yaparken görebilirsiniz. 

Kariyer gelişimlerini tamamlamak için uğraş veren bu insanların, hepsi olmasa da birçoğu, boşa uğraştığının farkında değil. Neden diye soranlara sebebini şöyle açıklayayım: Kapitalist sistemde kişisel muvaffakiyet, bir fetişizme dönüşmüş durumda. Sistem size çok küçük yaşlardan itibaren imtihanlara girip arkadaşlarınızı potansiyel rakipler olarak görmeniz gerektiğini aşılıyor. 

İyi üniversitelere gidip güzel derecelerle mezun olmanız gerekiyor ki sistemin onayladığı beyaz yaka bir iş kolunda başarılı olabilesiniz. Natürel ki ferdi muvaffakiyetin yanında, bir de kendinize network oluşturmanız gerekiyor.

LinkedIn için sistemin bu beklentisinin açık biçimde işlediği bir platform diyebiliriz. Mesela toplumsal medya fenomenleri, çeşitli bahislerde içerik üretip kendilerine bir takipçi kitlesi yaratabiliyor ya; işte bu platform da insan kaynakları uzmanlarının, yöneticilerin, işverenlerin, şirketi olanların görüntü, görsel ve metin içerikli paylaşımlar yaparak popüler olmalarını sağlıyor.

Ancak bu bireyler aslında muhakkak pozisyonlarda kendilerine yer edinenler. Çoğunlukla da bu platformu işe alacakları insanlarla iletişim kurmak yerine, kendilerini öne çıkarmak için kullanıyorlar.

Gel gelelim, iş arayan nispeten daha genç kısımlar, bu insanları arkadaş olarak eklediklerinde, kariyerleri için değerli bir adım olacağını düşünüyor. Fakat bu durum, insanları işe alma üzere bir kederi olmayan LinkedIn üyesi patronların farkında olmayan genç bireyler için kocaman bir yanılgı. 

Bu insanların gözlerine girebilmek için x enstitüsündeki ücretsiz eğitimlere katılıp, x sertifikalarını belirli bir fiyat karşılığında satın alan gençlerin tek yaptıkları şey, LindedIn profillerinin vitrininde bunları sergilemek oluyor. Pekala bu şov, o platformda şirketini ve şirketinin muvaffakiyetlerini anlatan patronların ne kadar umrunda oluyor?

İş arayışında olanlar, kontaklarını çoğalttıklarında kolayca hemen işe girebiliyor mu? O temaslar, iş arayışı olan birinin işe girmesine yardımcı oluyor mu? Bunları bir sorgulamak gerekiyor.

Yoksa birçok ‘‘yeni iştirak belgem”, ”yeni sertifikam” paylaşımlarına, aynı Facebook’ta üniversite kazanma heyecanını paylaşan bir gencin post’unun altına yorum yapan akrabaları üzere tebrik bildirisi bırakmaktan öbür bir şey yapmıyor mu?

Aslında gençlerin sadece işverenlere kendilerini donanımlı göstermek ismine, belki mezun oldukları kısımla hiç alakası olmayan bir alandan bile eğitimlere katılıp sertifikalar ve iştirak evrakları almaları da sorgulanmalı.

Çünkü bu durum, birçok alanda bilgisi olan lakin hiçbir mevzuda uzman olmayan bir prototipi (tiplemeyi) karşımıza çıkarıyor. Haliyle bu da iş müracaatlarında tercih edilmemeye yol açabiliyor. Sistem bir taraftan ”neyi ne kadar öğrenebiliyorsan öğren” derken, bir yandan da senden alanında uzman olmanı bekliyor. 

Ki LinkedIn yalnızca bu yüzden, insanları işe sokmak dışında çeşitli eğitimlerin pazarlandığı bir özgür piyasaya dönüşüyor haliyle. Kelamın özü, pazarlama şirketlerinin ekmeğine yağ süren, ne yazık ki pek de ciddiyeti olmayan bir platform diyebiliriz burası için. 

Şirketler de birden fazla vakit, gençlerin kendilerini daha fazla geliştirmesi gerektiği mesajlarını veren içerikler paylaşıyor. Bu patronların, insanlara bir iş sunmak yerine, onları muvaffakiyet fetişizmiyle tüketime yönlendirmekten başka bir şey yapmadıklarını gösteriyor.

Tabii ki nadiren de olsa platformun hedefine uygun kullanıldığı, insanların birbirleriyle network kurduğu da olmuyor değil. Pekala mesele sadece bununla mı bitiyor diyorsanız, bekleyin dahası da var.

Kariyer geliştirme sitesinde, göndermeli kelamlar içeren paylaşımlar yapılmasındaki absürtlük…

Düşünsenize, mülakata gidiyorsunuz ve patlatıyorsunuz bir özlü kelam. Gerçek hayatta bu, insanlara ”ne alaka, niçin bunları söylüyor?” dedirtir ve kişinin işe girme talihini da düşürür. Lakin meslek emelli kurulan bir sitede, değişiktir ki iş ilanları veren sayfaların, sürekli başarılı olmanın ehemmiyeti üzerine yaptıkları göndermeli paylaşımlar görebiliyorsunuz.

Üstelik birden fazla da Instagram yahut Facebook gönderileri ayarında. Üstteki resimlerde gördüğünüz örnekler de aslında mevzuyu net olarak açıklıyor. Tabii ki bu kelamlar insanları başarmak için çalışmaya teşvik edebilir fakat bunları paylaşmak için uygun platform LinkedIn olmayabilir.

Kişisel hayat öykülerini paylaşanlara ve LinkedIn influencer’lığına girişenlere ne demeli pekala?

Geçtiğimiz günlerde HyperSocial’ın CEO’su Braden Wallake, LinkedIn’de paylaşılması hiç beklenmeyen bir postu 43.000 takipçisiyle paylaştı. Wallake, anneannesinin vefat ettiğini takipçilerine duyurdu, bu elbette ki üzücü bir haber olsa da sonuç olarak platformun kuruluş hedefiyle hiç ilgisi olmayan bir gönderi. 

Düşünün, çok değerli bir şirketin CEO’su, kendisini örnek alan kişilere iş bağlantıları kurma platformunda, bir yakınının vefatı üzerine üzerine koşarak annesinin yanına gittiğini falan anlatıyor. Keza adamın takipçileri de onu sert bir biçimde eleştiriyor. Bu tip paylaşımlar yaparak şirketinin ismini öne çıkarmaya çalıştığını falan söylüyorlar.

Belki bu tenkit fazla abartılı lakin beşerler, bu tip gayriresmi bir paylaşımın yerinin orası olmadığını anlatmaya çalışıyor olabilir. İşin komik yanı, bu adam daha evvel de ağlarken çektiği bir resmini yine LinkedIn’de paylaşmıştı. İşte bu yüzden, insanlar onun artık saçmaladığını düşünmekte pek de haksız değiller diyebiliriz.

Bu örnek, yabancılardan olsa da bizde de LinkedIn’de kişisel hayat hikayelerini paylaşan insanlar olmuyor değil. Olağan ki onlar da tenkit oklarını üzerlerine çekiyor.

Özellikle Twitter kullanıcıları bu tip içeriklerin dolanıma sokulmasına reaksiyon gösterebiliyor. Derlediğimiz birkaç örneği sizinle paylaşalım: 

Bu örnek akıllara ”0’dan yazılım öğrendim ve başarılı oldum” temalı kıssalar anlatan LinkedIn kullanıcılarını getiriyor. Zira baktığımızda bu öyküler, herkes her şeyi çok kolay bir halde halledebilirmiş imajı çiziyor.

Ancak muvaffakiyete giden hiçbir yol, anlatıldığı üzere kolay değil ne yazık ki ve insanlara umut aşılamadan önce herkesin her hususta başarılı olamayabileceği gerçeğini unutmamak gerek.

Aysuda Ceylan isimli kullanıcı, LinkedIn’de kişiyi bilgilendirici içerikler paylaşıldığında, dramatik hayat öykülerinden daha az etkileşim aldığını söyleyerek aslında sıkıntının etkileşim sevdasından başka bir şey olmadığını çok doğru bir formda özetliyor.

Bir öteki farklı bahis ise LinkedIn influencer’lığı diye bir kavramın ortaya çıkmış olması. Pulse Influencer Awards isimli ödül merasimine katılan Thelma Teetee isimli kişinin Twitter’da bu halde anıldığı görülüyor.

Bizim toplumumuzda henüz kendini bu halde tanıtan bir LinkedIn kullanıcısı yok. Natürel bu hiç olmayacak manasına da gelmiyor. O halde biz bu bahiste yorumları size bırakalım. 

Bir de LinkedIn üzere bir meslek platformunda gönüllülük asıllı ilan verenlerin pes dedirtmesi yok mu…

Misal, birinden hizmet talep ediyorsunuz ve karşılığında beklediğiniz tek şey gönüllülük. Bir kez hizmet almanın kendisi maddiyat içeren bir olgudur, işi yapan şahsa ödeme yapmama üzere bir lüksünüz olamaz.

Kişi, üniversite öğrencisiyse ve daha iş hayatına atılmaya hazır değilse tahminen kendini geliştirmek için bu ilanlara başvurabilir. Ancak bir işe başlamak hedefiyle müracaat yapacak olanlara ”gönüllü çalışacak kişi arıyoruz” demek o kişinin emeğini sömürmek demektir.

Bu ilanlara bir hevesle başvuracak olanları uyaralım: LinkedIn’de iş ilanlarının üzerinde tam vakitli, yarı vakitli, remote, uzaktan yahut istekli üzere ibareler müellif. Kesinlikle bu vurgulara dikkat edin ki vaktinizi, sizi çalıştırıp üstüne bir de para vermeyecek bireylerle irtibat kurmaya bile harcamayın.

Esasen sonuç olarak şunları söylemek gerekiyor: LinkedIn’in artık network geliştirme maksatlı kurulmuş bir platform olma ciddiyetine sahip olmamasının nedenlerinden biri de onun öteki toplumsal medya platformlarından algoritma, yazılım ve pazarlama stratejileri açısından bir farkının kalmaması diyebiliriz. Birinci kullanılmaya başladığı zamanlarda LinkedIn’in şimdiki kadar farklı içerik üretme özelliği (örneğin görüntülü post paylaşma özelliği sonradan geldi) bulunmuyordu.

Baktığınızda burada da artık başkalarında olduğu üzere hashtag kullanarak görüntülü, sesli ve yazılı içerik üretebilme özellikleri bulunuyor. O yüzden beşerler Facebook’ta veya Instagram’da ne paylaşıyorlarsa, LinkedIn’de de orta ara bu tip paylaşımlar yapmakta pek bir sakınca görmüyor olabilir. 

• Görsel Kaynakları: Dark Horse, Medium, Clipchamp, The New York Times, MIT Technology Review