Aynı halde mahpus cezalarında da farklı sayılar görebiliyoruz. Örneğin; insan ömrünün yetmeyeceği binlerce yıllık mahpus cezaları üzere. Pekala neden müebbet mahpus vermek yerine binlerce yıllık cezalar veriliyor? Ya da bir trafik cezası yediğinizde neden küsuratlı bir ölçü ödüyorsunuz?
Öncelikle iki tip para cezası çeşidi olduğunu bilmek gerekiyor. İdari para cezaları; kapalı alanda sigara içmek, trafikte kural ihlali yapmak üzere durumlarda uygulanan cezadır. İsimli para cezaları ise mahkeme tarafından belirlenen hapis cezasının uygun kaideler dahilinde para cezasına çevrilmesidir.
Aslında isimli para cezalarının büyük çoğunluğunda küsurat yok.
Diyelim ki bir kişi, 100 günlük mahpus cezasına çarptırıldı. Mahkeme, bu cezayı isimli para cezasına çevirdiğinde 100 gün için bir ödenek belirlemesi gerekiyor. Ancak bunun için toplu bir ölçü belirlemek yerine günlük 20 TL üzere bir ölçü belirleniyor. Bu durumda 100 gün için ödenmesi gereken ölçünün 2 bin TL olması gerekiyor. İşte tam da bu noktadan sonra küsuratlar devreye girmeye başlıyor.
Zira ödenmesi gereken 2 bin TL’nin üzerine yargılama masrafları ekleniyor. Yargılama süreci boyunca devlet hazinesinden yapılan tüm masraflar bu cezaya dahil ediliyor. Yargılama masrafları mahkeme kararına nazaran davalı ve davacıya ortak bölüştürülebilir yahut tek bir tarafın ödemesine karar verilebilir. İkiye bölündüğü durumda ise belirlenen son meblağda küsuratlı sayılarla karşılaşılması beklenen. Çünkü yargılama sırasında dosya, mahkeme, avukat üzere masrafları gibi pek çok alanda harcama yapılabiliyor. Durum bu türlü olunca da küsuratlı sayılar ortaya çıkmış oluyor.
Trafikte işlediğiniz bir kabahat ise idari para cezasına girer. Evet, genelde bu cezalar da küsuratlıdır.
Emniyet, bakanlıklar, belediyeler, kaymakamlık, valilik ve kaymakamlıklar tarafından verilen cezalar, idari para cezasıdır. Bu cezalara da her yılın başında belirli bir ölçü artırım uygulanmaktadır. Cezalardaki küsuratların ana sebebi de budur.
Küçük bir örnekle açıklayalım; diyelim ki bu yıl kırmızı ışıkta geçmenin cezası 120 TL olsun. 2023 yılına girerken bu cezaya %36’lık bir artırım geldiğini düşünelim. Bu, 43,20 TL’lik bir artış manasına gelir. Yani kırmızı ışıkta geçmenin cezası 2023 yılında 163,20 TL olacaktır. Yani her sene belirlenen zam oranına nazaran artan cezalar, küsuratların da devamını getiriyor.
Hapis cezalarına geldiğimizde ise durum biraz daha farklı.
Biliyorsunuz ki Adnan Oktar, 8658 yıl mahpus cezası aldı. Doğal ki rastgele bir insanın bu kadar uzun müddet yaşaması mümkün değil. Bu sebeple de pek çok kişi, bu cezanın sebebini merak etti. Bir beşere 8 bin yıl mahpus cezası vermekle müebbet mahpus cezası vermek birebir şey üzere görünebilir. Fakat o denli değil.
Hapis cezaları, hatalıların işlediği tüm cürümler için başka farklı belirlenir. Rastgele bir insan 4 kişiyi yaraladığında bu, 4 sefer tıpkı cezaya çarptırılacağı anlamına gelir. 5 kişiyi canavarca hisle, kasıtlı olarak öldürdüğünde ise 5 kere ağırlaştırılmış müebbet alır. Yani işlediği tüm kabahatler, o kabahati kaç sefer işlediğine bağlı olarak cezasına eklenir. Tüm hatalar toplandığında ise vakit zaman küsuratlı yahut binlerce yıllık cezalar görebiliyoruz.