30 Temmuz 2020’de fırlatılan ve geçtiğimiz yılın şubat ayında Mars’a iniş yapan Perseverance uzay aracı, bugüne kadar birçok kıymetli gelişmeye ve keşfe imza attı. NASA’nın Mars’ta birinci sefer helikopter uçurduğu bu misyon, bugün Mars’ta hayatın gerçekleşme muhtemelliğine dair çok kıymetli bir ipucuna ulaştı.
NASA, düzenlediği bir konferansta Perseverance vazifesinin öne çıkan başlıklarını tartıştı ve birinci kere Mars’ta yaşamla bağdaştırılabilecek organik moleküller bulunduğunu açıkladı. Kelam konusu organik yapıya Mars’ın 45 kilometre genişliğindeki Jezero Krateri’nin bir deltasında alınan örnekte rastlandı. 3,5 milyar yıl evvel oluştuğu düşünülen bu deltanın Mars ırmağı ve gölünün birleşimiyle oluştuğu belirtiliyor.
Jezero, büyük bir keşfe konut sahipliği yaptı:
- Jezero Krateri’nin su ile dolu halinin canlandırması.
Uzay aracı, şu anda deltanın, bir vakitler sulak olan ortama çeşitli büyüklükteki parçacıkların yerleşmesiyle oluşan tortul kayalarını araştırıyordu. Birinci araştırma sırasında araç, kraterin tabanından örnek aldı ve yerin derinliklerinde magmadan yahut yüzeydeki volkanik aktivite sırasında oluşan magmatik kaya buldu. Ancak alandaki bir öbür hafriyat, yaşama dair işaretler barındırıyordu.
Fazlasıyla güçlü ve çeşitli yapılarda kayalar barındırdığı belirtilen bu alanda uzay aracı, Jezero Krateri’nden uzakta oluşan, kratere has taneleri ve kaya modüllerini taşıyan bir kumtaşı buldu. Bunun da yanında, organik moleküller içeren bir çamurtaşının da bulunduğu duyuruldu. Organik ömür niyetlerini ateşleyen bu taşa ‘Wildcat Ridge’ ismi verildi.
NASA, taşın muhtemelen milyarlarca yıl evvel çamur ve ince kumun buharlaşan bir tuzlu su gölüne yerleşmesi sonucu oluştuğunu belirtti. Taşın yaklaşık 1 metre genişliğinde olduğu da açıklandı. Perseverance uzay aracı, 20 Temmuz tarihinde taşın yüzeyinin bir kısmından örnek aldı. Bu örnekler, uzay aracı bünyesindeki ‘Yaşanabilir Ortamları Organikler ve Kimyasallar için Tarama (SHERLOC)’ isimli araç sayesinde incelendi.
SHERLOC ile yapılan incelemeler sonucunda örneklerin, sülfat minerallerininkilerle bağlantılı olan bir organik molekül sınıfına sahip olduğunu gösterdi. NASA, bu kaya katmanlarında bulunan sülfat minerallerinin oluştukları sulu ortamlar hakkında kıymetli bilgiler sunabileceğini paylaştı. Lakin bu mevzuda önümüzde büyük bir mahzurun olduğu da hatırlatıldı.
Açıklama sırasında Twitter’dan gelen soruları cevapladı. “Perseverance, numuneler Dünya’ya geri getirilmeden ömür belirtilerini tespit edebilir mi?” sorusuna karşılık veren Proje Bilim İnsanı Ken Farley, “Başka bir gezegende hayat ispatı yükü çok fakat çok ağır.” Diyerek numunelerin Dünya’ya getirilmesi gerektiğini belirtti. Ayrıyeten hayatın kesin olarak tespit edilemeyeceğini, ancak potansiyel keşifler yapılabileceğini vurguladı.