2019 yılında kurulan ve süratli bir büyümeyle Türkiye’nin en büyük şirketleri ortasına katılan mikro mobilite teşebbüsü Martı, bugün Rekabet Kurumu’nun radarına girdi. Rekabet Kurumu, paylaştığı duyurusunda Martı İleri Teknoloji AŞ hakkında soruşturma açıldığına karar verildiğini duyurdu.
Rekabet Kurumu’nun paylaştığı duyuruda Martı’ya yönelik soruşturma kararının, eser pazarında hâkim durumda bulunduğu ve rakipleri üzerinde dışlayıcı eylemleri ile hâkim durumunu kötüye kullanmaktan kaynaklandığı belirtildi. Kurum, önaraştırma sonucunda elde edilen bilgi, doküman ve yapılan tespitlerde bulguları önemli ve kâfi bulduğuna hükmetti.
Soruşturma, Kanun’un 4. ve 6. unsurlarını ihlal edildiği teziyle başlatıldı:
Rekabet Kurumu, kelam konusu araştırmayı Martı hakkında tez edilen üstteki suçlamalarla birlikte başlattı. Kelam konusu argümanlar, Martı’nın 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 4. ve 6. unsurlarını ihlal ettiğini gösteriyordu. Kelam konusu soruşturma kararı, Martı’nın kesin olarak hatalı olduğunu göstermemekle birlikte, kesin bir ceza yahut yaptırıma maruz bırakılacağı manasına da gelmiyor.
Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 4. Ve 6. Hususları:
Madde 4- Makul bir mal yahut hizmet piyasasında direkt yahut dolaylı olarak rekabeti engelleme, bozma ya da kısıtlama emelini taşıyan yahut bu etkiyi doğuran veyahut doğurabilecek nitelikte olan teşebbüsler ortası mutabakatlar, uyumlu aksiyonlar ve teşebbüs birliklerinin bu tıp karar ve aksiyonları hukuka alışılmamış ve yasaktır.
Bu haller, bilhassa şunlardır:
a) Mal yahut hizmetlerin alım ya da satım fiyatının, fiyatı oluşturan maliyet, kâr üzere ögeler ile her türlü alım veyahut satım kaidelerinin tespit edilmesi,
b) Mal yahut hizmet piyasalarının bölüşülmesi ile her türlü piyasa kaynaklarının yahut ögelerinin paylaşılması ya da denetimi,
c) Mal yahut hizmetin arz ya da talep ölçüsünün denetimi yahut bunların piyasa dışında belirlenmesi,
d) Rakip teşebbüslerin faaliyetlerinin zorlaştırılması, kısıtlanması yahut piyasada faaliyet gösteren teşebbüslerin boykot ya da öbür davranışlarla piyasa dışına çıkartılması veyahut piyasaya yeni gireceklerin engellenmesi,
e) Münhasır bayilik hariç olmak üzere, eşit hak, yükümlülük ve edimler için eşit durumdaki şahıslara farklı kuralların uygulanması,
f) Muahedenin niteliği yahut ticarî teamüllere ters olarak, bir mal yahut hizmet ile birlikte öteki mal yahut hizmetin satın alınmasının zarurî kılınması yahut aracı teşebbüs durumundaki alıcıların talep ettiği bir malın ya da hizmetin öbür bir mal yahut hizmetin de alıcı tarafından teşhiri kaidesine bağlanması ya da arz edilen bir mal yahut hizmetin tekrar arzına ait koşulların ileri sürülmesi,
Bir mutabakatın varlığının ispatlanamadığı durumlarda piyasadaki fiyat değişmelerinin yahut arz ve talep istikrarının ya da teşebbüslerin faaliyet bölgelerinin, rekabetin engellendiği, bozulduğu yahut kısıtlandığı piyasalardakine benzerlik göstermesi, teşebbüslerin uyumlu aksiyon içinde olduklarına karine teşkil eder.
Ekonomik ve rasyonel gerçeklere dayanmak şartıyla taraflardan her biri uyumlu harekette bulunmadığını ispatlayarak sorumluluktan kurtulabilir.
Madde 6- Bir yahut birden fazla teşebbüsün ülkenin bütününde ya da bir kısmında bir mal yahut hizmet piyasasındaki hâkim durumunu tek başına veyahut diğerleri ile yapacağı mutabakatlar ya da birlikte davranışlar ile berbata kullanması hukuka muhalif ve yasaktır.
Kötüye kullanma halleri bilhassa şunlardır:
a) Ticarî faaliyet alanına diğer bir teşebbüsün girmesine direkt yahut dolaylı olarak mani olunması ya da rakiplerin piyasadaki faaliyetlerinin zorlaştırılmasını amaçlayan aksiyonlar,
b) Eşit durumdaki alıcılara birebir ve eşit hak, yükümlülük ve edimler için farklı kaideler ileri sürerek, direkt yahut dolaylı olarak ayırımcılık yapılması,
c) Bir mal yahut hizmetle birlikte, başka mal yahut hizmetin satın alınmasını yahut aracı teşebbüsler durumundaki alıcıların talep ettiği bir malın yahut hizmetin, öteki bir mal yahut hizmetin de alıcı tarafından teşhiri koşuluna bağlanması ya da satın alınan bir malın belli bir fiyatın altında satılmaması üzere tekrar satış halinde alım satım kurallarına ait sınırlamalar getirilmesi,
d) Belli bir piyasadaki hâkimiyetin yaratmış olduğu finansal, teknolojik ve ticarî avantajlardan yararlanarak diğer bir mal yahut hizmet piyasasındaki rekabet şartlarını bozmayı amaçlayan aksiyonlar,
e) Tüketicinin ziyanına olarak üretimin, pazarlamanın ya da teknik gelişmenin kısıtlanması.