Murphy Kanunları isminden da anlaşılacağı üzere batılı bir inançtır. Bizim kültürümüzdeki nazar değmesi durumuna benzese bile aslında bu kanunları ortaya koyan kişi tarafından mantıklı bir tabana oturtulduğu için yarı bilimsel bir olaydır. Bir şeyin makus olma mümkünlüğü varsa makus olacaktır gibi kolay bir cümle ile açıklamak mümkün olsa bile aslında Murphy Kanunları, kaosun tertipten daha gerçek olduğunu anlatmaktadır. 

Murphy Kanunları gerçek mi diye merak ediyorsanız evet fakat aslında bu kanunların unsur madde yazılmış bir versiyonu yok. Zira Murphy Kanunları aslında muhakkak cümleler ya da örneklerden çok bir cins mantıksal niyet çerçevesi oluşturur ve eminiz bunu okurken bile onlara yeni bir adedini ekleyebilirsiniz. Gelin Murphy Kanunları nedir, gerçek mi, nasıl ortaya çıktı gibi soruları yakından inceleyelim ve bu kanunların bilinen örneklerinin listesini görelim.

Temelden başlayalım: Murphy Kanunları nedir, kime ilişkin?

Murphy Kanunları, 1940’lı yılların sonunda Edward Aloysius Murphy Jr. tarafından ortaya atılmış bir mantıksal niyet sistemidir. Kaosun sistemden daha gerçek ve mümkün olduğunu, bu nedenle de bir yanılgı olacaksa kesinlikle olacağını ve işlerin aykırı gidecekse kesinlikle gideceğini savunur. Şu cümle Murphy Kanunları için tam bir özettir;

“Eğer bir işi halletmek için birden fazla mümkünlük varsa ve bu olasılıklardan biri istenmeyen sonuçlar yahut felaket doğuracaksa; katiyetle bu mümkünlük gerçekleşecektir.”

Murphy Kanunları nasıl ortaya çıktı?

11 Ocak 1918 yılında Panama’da dünyaya gelen Edward Aloysius Murphy Jr. bir mühendistir. 1949 yılında Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetlerinde mühendis olarak çalışıyordu. Bir çalışma sonrası yaptığı basın açıklamasındaki kelamları ile Murphy Kanunlarını ortaya çıkarmıştır. Kendisi 1990 yılında hayatını kaybetti.

Gelelim kelam konusu çalışmaya. 1949 yılında ABD Hava Kuvvetleri, roket ivmelenmesinin insan üzerinde nasıl bir tesir yaratacağı üzerine bir dizi çalışma yürütüyordu. Ölçüm için pilotun üzerine özel bir yapıştırıcı ile 16 adet ivmeölçer takılması gerekiyordu. Aygıtları takacak teknisyen 16 ivmeölçerin 16’sını da yanlış taktı.

Çalışmanın sorumlu mühendisi olarak Edward Aloysius Murphy Jr. çıktı ve basın toplantısı yaptı. Basın toplantısı sırasında ‘Her şey olacağına varır.’ halinde yaptığı lakin mantıksal bir niyet çerçevesi kurduğu açıklama sonrası bu durum Murphy Kanunları olarak anılır oldu ve 1958 yılında Webster sözlüğüne girdi.

Murphy Kanunları gerçek mi, ne manaya geliyor?

“Belirli bir gelişme rastgele bir yerde ortaya çıkmadıysa, aslında bu durumda mümkün değilmiş demektir.” cümlesi, Murphy Kanunlarının temelini oluşturmaktadır. Her vakit eğlenceli tarafından gördüğümüz Murphy Kanunlarının gerçek mi olduğunu anlamak için biraz mantık üzerinden incelemek gerekiyor.

Gerçek sonuçların olma ihtimalinin, muhtemel sonuçlara oranlaması ile mümkünlük oranı hesaplanır. Süreç içerisinde gerçekleşmeyen olayın olma mümkünlüğü sıfır yani imkansızdır. Ancak Murphy Kanunlarının bakışı farklıdır. Murphy Kanunlarına nazaran bir olay mümkünse gerçekleşecektir.

Murphy Kanunlarının temelini oluşturan, sibernetik alanında bilinen ve hem fen bilimlerinde hem de matematikte kullanılan bir kanundur. Şayet bir olayda tertip sonlu ve kaos mümkünlüğü yüksek ise güzel bir tertipteki tertipten çok daha üstün durumdadır. Sonuç olarak kaos, sistemden daha gerçek ve daha muhtemeldir. 

Murphy Kanunları örneği:

Murphy Kanunlarının mantıksal temeli biraz karışık geldiyse gelin bir deney üzerinden bakalım. Diyelim bir teoriniz var ve bunu ispatlamak için bir deney yapıyorsunuz. Tek bir hakikat sonuca ulaşmak için yapacağınız deneyde çok fazla bağımsız değişken varsa yani denetim edemediğiniz çok fazla durum varsa sonucun ne olacağını bilemezsiniz ve sonuç genel olarak sizin istediğiniz üzere çıkmaz.

Günlük hayattan bir örnek verelim. Bir arkadaşlık uygulamasında biriyle eşleştiniz ve buluşmaya gidiyorsunuz. Hakkında çok az şey biliyorsunuz yani bu kişinin nasıl biri olduğuna dair bilmediğiniz çok fazla ayrıntı var. Tüm o denetim edilemeyen durumlar nedeniyle karşınızda kişi muhtemelen hoşlanmayacağınız biri çıkacak. Halbuki bir arkadaşınızın arkadaşı olsa bilinmezler azalır ve kaos mümkünlüğü da bununla birlikte azalırdı.

Murphy Kanunları listesi:

• Her şey yolunda gidiyorsa, kesin bir karşıtlık vardır.
• Bir şeyin zıt gitme mümkünlüğü varsa, aykırı gidecektir.
• Bir şeyle fazla oynarsanız, onu bozarsınız.
• Bir şeyin birkaç formda aksi gitme mümkünlüğü varsa, daima en makus sonuç doğuracak biçimde aksi gidecektir.
• Hiçbir şey göründüğü kadar kolay değildir.
• Bir şeyin zıt gidebileceği olasılıkları engelleseniz bile, anında yeni bir mümkünlük ortaya çıkacaktır.
• Piyangoda para kazandığınız gün, vefatınız yakın demektir.
• Bir şeyin olma mümkünlüğü, isteme mümkünlüğü ile zıt orantılıdır.
• Bir şeyi anlayamıyorsanız, içgüdüsel olarak doğrudur.
• Er ya da geç mümkün en makus şartlar zincirlemesi ortaya çıkacaktır.
• Bir şahsa “Sandalye boyalı, sakın değme!” derseniz, size inanmadan evvel kesinlikle masaya dokunacaktır.
• Ne vakit bir şeyden vazgeçseniz, vazgeçtiğiniz o şey size geri gelir.
• Eğer kendinizi düzgün hissediyorsanız, üzülmeyin geçer.
• Olmuyorsa zorlayın, kırılırsa zati değişmesi gerekir.
• Aradığınız bir şeyi en başından değil en sonundan aramaya başlayın.
• Ne kadar beklersen bekle istenmediği vakit gelecektir.
• Anlattığın bir şeyin dinlenme ihtimali, anlatma isteğinle karşıt orantılıdır.
• Çözülen her sorun yeni sorunlar yaratır.

Genel olarak halk ortasında bilinen Murphy Kanunlarından kimileri bu halde. Elbette bunlar kanun koyucu tarafından yazılmış kanunlar değil. Murphy Kanunlarının mantıksal çerçevesini anladıktan sonra siz de bu tıp kanunlar uydurarak listeyi genişletebilirsiniz.

Murphy Kanunları zıddı olarak tanımlanan Yhprum Kanunu:

Tam olarak nasıl ortaya çıktığı bilinmeyen Yhprum Kanunu, Murphy Kanunlarının tam zıddıdır. Zaten Yhprum sözü de Murphy’nin tersten yazılmış halidir. “Çalışabilen her şey, çalışır.” cümlesi ile özetlenen Yhprum Kanununun temelinde şu fikirler vardır;

• Bir şeyin olma ihtimali varsa kesinlikle olur.
• Çalışamayan sistemler, yeniden de bazen çalışır.
• Bozuk saat bile günde iki sefer doğruyu gösterir.

Her şeyin berbata gittiği durumları tabir etmek için kullanılan Murphy Kanunları nedir, gerçek mi gibi merak edilen soruları yanıtlayarak bu kurallardan oluşan bir liste paylaştık. Siz de başınıza gelen durumlar üzerinden Murphy Kanunlarına eklenmesini istediğiniz olayları ve cümleleri yorumlarda paylaşabilirsiniz.