Evcil kedilerin büyük oranda ayaklarının beyaz olmasının genetik açıdan birtakım sebepleri olduğunu söyleyebiliriz.
Aslında bu durum sadece konut kedilerinde görülen bir durum değildir lakin beşerler bu türlü görünen kedileri evcilleştirme konusunda tarih boyunca her vakit daha istekli olmuştur. O vakit gelin, bu hususun ayrıntılarına inelim.
Aslında kedilerin ayaklarının beyaz olması genetik bir mutasyon kaynaklıdır.
Bu durumun bilimsel ismi alacalılık yahut piebaldism’dir. Kedilerde bu durumun görülme nedeni; kedilerin derilerine, saçlarına, gözlerine ve kürklerine rengini veren melanosit isimli pigment hücrelerinin, kök hücre büyümesi için protein salgılayan KIT genindeki beklenmedik dağılımı sonucunda oluşan mutasyondur.
Bu genetik transformasyon (değişim) olmadığı vakit melanosit isimli hücreler eşit dağılmış oluyor. Böylelikle kedinin bedeni tek renkte oluyor. KIT genindeki mutasyon ise bu hücrelerin eşit dağılmasını engellediği için kedinin gövdesindeki ayak üzere kimi bölümleri beyaz kalabiliyor. Esasen bu mutasyonlar birçok ev ve yaban hayvanlarında görülebilir.
Aslında bu hayvanlardaki beyaz ayakların bu kadar göze batmasının nedeni, insanlar mutasyonlu kedileri evcilleştirmeyi tercih ettiği içindi.
Yaklaşık 10.000 yıl evvel beşerler kedileri evcilleştirmeye başlamıştı. Büyük ihtimalle de bu canlıların diğerlerinden daha hoş göründüklerini düşünmelerinden ötürü onları kendilerine evcil hayvan olarak seçtiler. Bu bahisle ilgili Missouri Üniversitesinde profesör olan Leslie Lyons, beşerler yerleşik yaşama geçtiklerinde artık tahıllarını ve çöplerini öbür kemirgenlere, haşere tiplerine karşı muhafazaları gerekiyordu.
İşte araştırmacıya nazaran, onlar da kedileri evcilleştirerek istilacı tipleri başlarından defetmek istediler. Profesör, kedilerin bakımı kolay olduğu ve amiyane tabirle kediler önüne ne koysanız yiyebilecek kapasitede oldukları için insanların onları tercih ettiğini düşünüyor.
Mesela Avrasya ve Afrika’da yaşayan Felis silvestris tipi yaban kedileri yırtıcıdır ve öbür yırtıcı cinslerle savaşır. Bu canlıların yabanî tabiatta hayatta kalmaları için kendilerini kamufle etmeleri gerekiyor ve bundan dolayı kürkleri kamuflaj rengidir. Patileri de bu nedenle beyaz değildir. Kısacası insanların onları evcil hayvan olarak tercih etmemeleri, bu yırtıcılıklarından geliyor olabilir. Yani alışılmış yalnızca kedi değil; beyaz renkteki at, domuz, inek ve fare üzere cinsleri de beşerler evcilleştirmiştir.
Kedilerin beyaz renkte bir uzvu olup olmayacağı aslında daha embriyo evresindeyken belirli oluyor.
Beyaz rengin oluşmasını sağlayan hudut taç hücreleri evvel kedinin sırtında toplanarak vücudunun aşağısına iniyor. Böylelikle bedenin geneline bu renk yayılmış oluyor. Hücrelerin yayılımına nazaran rengin toplandığı yer değişebiliyor. Mesela bu hücreler, bedenin ön tarafına çok fazla yayıldıklarında kedinin kürkü tek bir renk oluyor. Lakin hücreler tek bir tarafta gereğince toplaşmadığında beyaz ayaklı, göbekli, yüzlü yahut göğüslü bir kedimeydana gelebiliyor.
Genetik faktörler kedilerin tüy renklerinde kıymetli bir etkendir. Mesela siyam kedilerinin renkleri sıcaklık kaynaklı melanin (suda erimeyen ve çoğunlukla kahverengi -sarı renklerde olan bazen de fazla ağırlaştığı bölgelerde siyah renkli bir pigment) üretiminin baskılanmasından kaynaklanıyor. Bir öbür örnek: Kedilerin turuncu renkte olmasını sağlayan MC1R geni, Norveç orman kedisinde, başka turuncu kedilerde olduğundan daha özel biçimde mevcuttur. Bundan ötürü bu canlı büyüdüğü vakit altın rengine bürünmeye başlar. Epey enteresan değil mi? Sizin kediniz de beyaz patili mi?
Kaynaklar: Science Focus, Ungo, Live Science, Cattitude Daily, Love Meow, Tabiat Bilim, Patigen