Bir telefon satın alırken kullanım alışkanlıklarımıza göre pek çok farklı özelliğine bakarız. Kimimiz için değerli olan kamera performansıyken kimisi telefonun işlemcisine göz atıp ne kadar güçlü olduğuyla ilgilenir.

Herkes için ortak olan soru ise ‘şarjı ne kadar gidiyor?’ olur. Nihayetinde günün her saati elimizde olan bir aygıtın ne kadar mühlet dayanacağını bilmek önemlidir… Ama bu hususta bir sorun var; evvelce günlerce giden telefon şarjları artık taş çatlasın iki gün dayanıyor. Bu da kullanım oranı düşükse gerçekçi bir mühlet. Güzel de, daima para harcayıp telefonları geliştiren teknoloji devleri, neden günlerce yetecek bataryalar geliştirip üretemiyor?

Öncelikle şu ‘şarjın evvelce günlerce dayanması’ konusuna bakalım;

Aslında bu sorunun yanıtını kestirim etmek sıkıntı değil, biliyor da olabilirsiniz. Fakat biz yeniden de üstünden geçelim.

Eskiden telefonlar çok daha ‘küçük’ bataryalara sahip olmasına rağmen günlerce şarj etmemize gerek kalmıyordu. Bu da günümüzde bazen günde iki sefer şarj ettiğimiz telefonları düşününce ister istemez akıllara bu soruyu getiriyor.

Ancak evvelden telefonlar sadece ‘telefon’du. Akıllı değildi…

Eskiden telefonları sırf ‘alo’ demek için ya da sms atmak için kullanıyorduk. Haydi bilemedin yılan oynamak için… Artık ise aklınıza gelebilecek her şeyi telefonlarımız ile yapıyoruz ve bu da çok daha güçlü işlemcilere, ekranlara gerek olduğu manasına geliyor. Haliyle telefonun kullandığı güç de artıyor. Yani aslında bu kolay birinci sorunun en kolay cevabı bu. 

Telefon bataryaları aslında gelişiyor. Ancak telefonların öbür pek çok donanım özelliği daha hızlı gelişiyor… Daha fazla güç tüketimi, daima artan ekran mühletleri ile telefon kullanım şekillerimiz… Bunların her biri bataryalar ne kadar gelişirse gelişsin, çok da uzun gidememesine neden oluyor.

‘E o vakit tekrar günlerce yetecek kadar güçlü bataryalar yapsınlar’

Haklı olarak aklınıza gelecek ikinci soru da bu. Hatta ‘yepyeni ve daha güçlü bir batarya teknolojisi geliştirildi’ haberlerini görünce insan ister istemez ‘biz neden göremiyoruz o güçlü bataryaları’ diye de düşünüyor. Ama bu sorunun bir sürü mantıklı yanıtı var. Gelin hepsine tek tek bakalım.

Öncelikle, daha güçlü batarya ‘daha büyük batarya’ demek

İlk münasebetimiz bu. Akıllı telefonların boyutları bir yere kadar büyüdü, lakin bu telefonların eski tabirle ‘cep telefonu’ olarak kalabilmesi için bir de hudut var sonuçta. Bu da haliyle telefonlara konulabilecek bataryalar için bir boyut limiti oluşturuyor. 

Aynı biçimde daha ince ve hafif telefonlar da yıllar içerisinde değişen estetik algısı ve kullanım rahatlığı sebebiyle pek çoğumuzun göz attığı bir kriter. Daha güçlü bir batarya için bu da bir öbür pürüz. 

Lityum iyon bataryalarda telefonlar için azamî kapasite sonuna büyük oranda ulaştık

Telefon bataryalarında uzun yıllardır lityum iyon bataryalar kullanılıyor. Günümüzde bilhassa amiral gemilerinde 5000-6000mAh düzeyinde hayli güçlü bataryalar kullanılıyor. Gelinen noktanın ise lityum iyon bataryalardan alınabilecek azamî randıman noktasının tepelerinde olduğu söyleniyor. 

Lityum iyon bataryalarda ‘sıkıştırılabilecek gücün‘ bataryanın yapısı sebebiyle bir hududu var. Daha fazla güç sıkıştırılamadığı için, bataryaların da muhakkak bir limitte kalması aslında epey normal…

Yok mu öteki bir batarya teknolojisi, onu yapsınlar o zaman…

Tabii ki daha güçlü, daha küçük ve daha uzun ömürlü bataryalar için pek çok çalışma yürütülüyor. Standart lityum iyon bataryaların yerini alacak katı hal bataryaları için farklı malzemelerle geliştirmeler yapılıyor. Laboratuvar ortamında güzel sonuç veren birtakım bataryalar da karşımıza çıkıyor.

Ancak bataryalar için pek çok farklı başlığın kıymetlendirilmesi gerekiyor. Yeni bir bataryanın günümüz ortalama kullanım müddeti ile çok daha fazla gün boyunca şarj edilmeden kullanılabilir olması tek kıstas değil. Bunun yanında performansı nasıl etkilediği, şarj edilerek ne kadar yıl boyunca sağlıklı bir formda çalışabileceği üzere sayısız etken bedellendiriliyor.

Ayrıca yeni bir hammade ile yeni bir batarya üretmenin üreticiler için de hazırlanılması gereken bir süreç olacağı, çok sayıda donanımın bir ortada çalıştığı telefonlarda uyumluluk için çalışmalar yapılması gerekeceği üzere sayısız adımı da atlamamak gerekiyor.

Tabii ki bir de maliyet konusu var. Akıllı telefonların fiyatlarının makul bir düzeyde tutulması tüketici açısından hayli kıymetli.

Her ne kadar ülkemizde bu bizim için gülünecek bir şey haline gelmiş olsa da, dünya genelinde tüketiciler için akıllı telefonların fiyatlarının ruhsal bir üst limiti var ve üreticiler bunu aşmayı çok da göze alamıyor. Hatta hatırlıyorum, iPhone fiyatları birinci sefer 1000 doları gördüğünde şok tesiri yaratmış ve Apple ABD’de hayli reaksiyon toplamıştı…

Kullanıcı için şarj satın alma davranışında çok da tesirli değil

Açıkçası bir öteki değerli münasebet ise şarjı günlerce gidecek telefonların tüketici için bir ‘ihtiyaç’ haline gelmemiş olması ve satın alma davranışına direkt bir tesirinin olmayacak olması. Natürel ki o denli bir telefon çıksa herkesin dikkatini çeker lakin şu an için tüketicilerden bu türlü ağır bir talep yok.

Şarjı yaklaşık bir gün giden, ortalama kullanım müddeti göz önüne alındığında bataryası iki yıl kadar verimli çalışabilen bir telefon, herkes için kâfi görünüyor. 

Bataryalar yerine şarj teknolojileri gelişiyor

Teknoloji devleri, bataryaların performansını sınırsız artıramasalar da yeni şarj teknolojileri ile bu açığı kapatıyorlar. Artık pek çok yeni kuşak telefon bir saatten kısa müddette şarj oluyor. Hızlı şarj, temassız şarj üzere teknolojiler sayesinde telefonu ortada bir şarja takmak o kadar da büyük bir sorun değil. Yani üstte da bahsettiğimiz üzere, daha güçlü batarya büyük bir muhtaçlık olmuyor.

Belki de şarj teknolojileri gelişmese ve bir telefonun şarj alması saatler sürseydi, o vakit buna daha çok muhtaçlık duyulurdu, fakat o denli değil.

Uzun lafın kısası, devam eden AR-GE çalışmaları ile alışılmış ki önümüzdeki süreçte çok daha güçlü, çok daha uzun ömürlü bataryalar yeni kesim normali halini alacak. Lakin o bataryalarla birlikte telefonları kullanma halimiz de tahminen de yeniden değişmiş olacak… Bekleyip bizi nelerin beklediğini göreceğiz.