Biz farkında olmasak bile bedenimiz üzere kusursuz çalışmayı hedefleyen güçlü bir makinenin sayısız savunma kesimi vardır. Bunlardan en kıymetlisi elbet lökosit olarak isimlendirilen beyaz kan hücrelerdir. Beyaz kan hücresi cinslerinden bir tanesi olan nötrofil ise vücudumuza mikrop ya da bakteri üzere bir yabancı girdiğinde onunla birinci savaşan yahut yaralandığımızda birinci müdahaleyi yapan hücre tipidir.

Nötrofil, bedenimizin savunma sisteminin en kıymetli kesimlerinden bir tanesi olduğu için hayati bir misyonu vardır ve bu nedenle düşüklüğü ile eksikliği durumu son derece kritik olabilir. Kolay bir kan testi ile bu bedellerin olağan aralıkta olup olmadığını anlayabilir ve doktorunuzun tavsiyesine nazaran bir tedaviye başlayabilirsiniz. Nötrofil nedir, ne işe fayda gelin yakından bakalım ve nötrofil düşüklüğü, yüksekliği üzere durumlarda neler olacağını görelim.

İlk olarak, nötrofil nedir?

Nötrofil, bedenimizin savunma düzeneğinin temelini oluşturan bağışıklık sistemimizin en değerli modüllerinden bir tanesi olan beyaz kan hücrelerinin bir cinsidir. Granülositler, lenfositler ve monositler olmak üzere üç çeşit beyaz kan hücresi vardır. Nötrofil, eozinofil ve bazofil; granülosit tipinin bir alt cinsidir. Tüm bu beyaz kan hücreleri bedenimizi korur lakin misyonları bakımında ayrılırlar.

Peki, nötrofil ne işe fayda?

Bir örnek üzerinden açıklamak en doğrusu olacak; bedenimizi bir kale üzere düşünelim. Kemik iliğimizde yetişen askerlere benzeyen beyaz kan hücrelerinin misyonu bu kaleyi korumak ve gelen düşmanla savaşmaktır. Bedenimiz bir halde yaralandığı vakit ya da bakteri ve mikrop üzere bir yabancı girdiğinde beyaz kan hücreleri sahneye çıkar.

Beyaz kan hücrelerinin maksadı kelam konusu yaralanma ya da enfeksiyonla gayret etmektir. Savunma birliklerinin birinci çizgisinde ise nötrofiller yer alır. Nötrofillerin vazifesi, yabancı mikroorganizmaları bulmak ve yok etmektir. Yapılan bu çabayı o bölgede oluşan kırmızılık ve şişlik olarak görürüz. Nötrofiller birebir vakitte düzgünleşme yani doku tamir sürecinin de kıymetli bir modülünü oluştururlar. 

İdeal nötrofil pahası kaç olmalı?

Vücudumuzdaki toplam hücrelerin yüzde 1’lik kısmını beyaz kan hücreleri oluşturur. Beyaz kan hücrelerinin yüzde 50 ile 80’lik bir kısmını ise nötrofiller oluşturmaktadır. Sağlıklı bir yetişkinin 1 mikrolitre kanında en az 2500, en çok 7000 nötrofil olmalıdır. 2500’den az olan nötrofil düşük, 7000’den çok olan nötrofil ise yüksek olarak kabul edilir. 

Nötrofilin yüksek olması ne demek?

Nötrofil bedelinizin 7000’den çok yani yüksek olması durumu nötrofili olarak isimlendirilir. Nötrofilik lökositoz olarak da isimlendirilen bu durum, genel olarak bakteriyel bir enfeksiyon yaşadığınız vakit ortaya çıkar. Zira bakteri enfeksiyonu başladığı vakit nötrofil çeşidindeki beyaz kan hücreleri kemik iliğini terk ederek kanınıza karışır ve gayrete başlar. Yaygın nötrofili belirtileri şu biçimde;

• Ateş
• Enfeksiyonların tekrar etmesi
• Yaralar
• Şişme
• Kızarıklık

Nötrofilik lökositoz durumunun ortaya çıkmasının yani nötrofil kıymetinizin yüksek olmasının en temel nedeni bakteriyel enfeksiyonlardır. Örneğin kemik kırılması ya da önemli yanık durumlarında kemik iliğinden çıkarak kanınıza karışan nötrofil sayısı çok lakin çok yükselebilir. Benzeri durumlar, tüm bakteri kaynaklı rahatsızlıklarda meydana gelebilir. Nötrofil bedelinizi yükselten durumlar genel olarak şu haldedir;

• Enfeksiyonlar
• Enflamasyon
• İncinmeler
• Kırıklar
• Yanıklar
• Lösemi yani kan kanseri türleri
• Farklı ilaçlara bedenin tepki göstermesi

Peki nötrofil oranı düşüklüğü ne demek? 

Nötrofil bedelinizin 2500’den az yani düşük olması durumu nötropeni olarak isimlendirilir. Nötropeni ortaya çıktığı vakit bedeninizdeki şişmelerin ve tekrarlayan enfeksiyonların sayısı artacaktır. Nötrofil düşüklüğünün nedeni, kemik iliğinin beyaz kan hücresi üretemiyor olmasıdır. Nötrofil kıymetinizi düşüren durumlar genel olarak şu haldedir;

• Hepatit, tüberküloz, sepsis, Lyme hastalığı üzere enfeksiyonlar
• Kemoterapi
• Kemik iliği bozuklukları
• B12, folat, bakır üzere vitamin eksiklikleri
• Crohn hastalığı, lupus, romatoid artrit üzere otoimmün hastalıklar

Nötrofil kıymeti hangi testlerle ölçülür?

Nötrofil bedelinizin düşük ya da yüksek olduğunu gösteren belirtilerden bir ya da birkaç adedini gördüğünüz vakit en yakın sıhhat kuruluşuna giderek uzman bir tabibe muayene olmalısınız. Anlattığınız belirtilere nazaran doktorunuz nötrofil değerinizden şüphelenirse tam kan sayım testi CBC, mutlak nötrofil sayısı testi ANC ve kemik iliği biyopsisi isteyebilir. 

Kan testlerinde kemik iliğinizden çıkarak kanınıza karışmış olan nötrofil sayıları görünür. Eğer doktorunuz bu kıymetlerden şüphelenirse kemik iliği biyopsisi isteyebilir. Kemik iliği biyopsisi için kemik iliğinizden küçük bir kesim örnek alınır. Yapılan incelemelerde bedeninizin sağlıklı oranda nötrofil üretip üretmediği ortaya çıkar.

Nötrofil düşüklüğü ya da yüksekliği nasıl tedavi edilir?

• Nötrofil sayısını arttırmak için;
  • Kemoterapi dozu ya da zamanlaması değiştirilir.
  • Kişiye beyaz kan hücresi transfüzyonu verilir.
  • Nötrofil ya da beyaz kan hücresi sayısını düşüren ilaç varsa alımı durdurulur.
  • Nötrofil ve beyaz kan hücresi üretimini arttıran antibiyotikler ya da farklı ilaçlar verilir. 
• Nötrofil sayısını azaltmak için;
  • Nötrofil sayısını azaltan enfeksiyon ya da ilaç tespit edilerek müdahale edilir.
  • Antibiyotik ya da farklı ilaçlar verilir.

Nötrofil düşüklüğü olan nötropeni ve nötrofil yüksekliği olan nötrofilik lökositoz durumlarında genel olarak izlenen tedavi teknikleri bu biçimdedir. Hijyeninize dikkat etmek, her yıl tertipli grip aşısı olmak, hasta beşerlerle yakın temastan kaçınmak ve sıhhat bir beslenme tertibi uygulamak üzere birtakım tedbirler alabilirsiniz lakin tanısı konmuş nötrofil yüksekliği ve düşüklüğü durumunda mutlaka bir doktor nezaretinde tedavi uygulanması gerekir. 

Eğer nötrofil düşüklüğüne ya da yüksekliğine neden olan bir hastalığınız yoksa yahut bu duruma aldığınız bir ilaç sebep olmuyorsa nötrofil sayınızı istikrarda tutmak için de bağışıklık sisteminizi güçlendirmek için uyguladığınız metotlara başvurabilirsiniz. Hijyen elbette birinci öncelik. Enfeksiyonlardan ve yaralanmalardan kaçınarak sağlıklı bir beslenme ve idman nizamına bağlı kalırsanız bağışıklık sisteminin güçlü kalacak ve nötrofil sayınız da her vakit ülkü kıymetler ortasında olacaktır.

Bağışıklık sistemimizin en kıymetli neferlerinden bir tıp beyaz kan hücresi olan nötrofil nedir, ne işe fayda gibi merak edilen soruları yanıtlayarak düşüklüğü ve yüksekliği durumunda neler olacağından bahsettik. Anlattıklarımız sadece bilgilendirme gayelidir. Tüm sıhhat hususlarında olduğu üzere nötrofil hakkında da en hakikat ve size özel bilgiyi en yakından sıhhat kuruluşuna giderek uzman bir tabipten almanız gerektiğini unutmayın.