Evde avizelerinize çarpıp takırtı çıkaran, doğru düzgün uçmasını bile bilmeyen bu böcekleri rahatsız edici kokusundan ötürü öldüremezsiniz de. Gazete vb. bir objeyle yavaşça tutup pencereden atmaktan öbür dermanınız yoktur.

Şekilleri kalkana benzediği için İngilizcede “shield bug” denen bu böceğin bizdeki ismi da “kalkan böceği”dir fakat “osuruk böceği” kullanımı daha yaygındır. Kahverengi kokarca böceği, süne böceği üzere isimleri de bulunur.

Türkiye’de çok sayıda çeşidi bulunsa da aslında Çin, Japonya, Kore Yarımadası ve Tayvan’a mahsus bir böcek tipidir.

Genel olarak toprak renginde, bazen büsbütün siyah, bazen kırmızımsı, bazen kirli beyaz, bazen de bu renklerin birkaçının karışımı olan alacalı desenli renklerdedir.

Arnavutluk, Bosna Hersek, Bulgaristan, Kıbrıs, Türkiye, Yunanistan, Makedonya, Sırbistan, Kosova ve Karadağ Cumhuriyeti’nde sık görülür. 1990’ların ortalarında ise Amerika Birleşik Devletleri’nde de birinci sefer görüldü ve daha sonra orada da yayıldı.

Bağlı bulundukları familya özelliği olarak pis koku salgılarlar. Varsayım edeceğiniz üzere bu bir savunma sistemidir.

Tehdit altında hissettiklerinde yahut ezildiklerinde bu makus kokuyu yayarlar. Bu savunma formülü, avcılara karşı başarılı bir taktiktir. Öldürülmedikleri ve yenmedikleri için kolay kolay üreyip çoğalabilirler.

Göğüslerinin(toraks) altındaki bezlerde, makus kokulu kimyasalı bulundururlar. Bu bezleri kasarak küçük salgılar yayıp avcıyı ortamdan uzaklaştırırlar. Sokma yahut ısırma üzere akın düzenekleri bulunmadığı için tek silahları budur.

Salgıyı birkaç metre uzağa bile püskürtebilirler. Bu yüzden böcekten uzaklaşsanız bile kokudan etkilenmeye devam edebilirsiniz.

Yaydıkları koku, çeşitlere nazaran farklılık gösterebilir.

İnsanlardan bu kokunun tanımlanması istenildiğinde farklı betimlemeler yapılmıştır. Bu keskin koku; kişniş, yanmış lastik, kükürt ve amonyak, hatta çürümüş et kokusuna benzetilir. Koku, trans-2-dekenal ve trans-2-oktenal bileşiklerinden kaynaklanır. Yağlı, berrak bir sıvıdır ve mumsu bir kokuya sahiptir.

Bu kimyasaldan ötürü osuruk böceklerinin tadı da berbattır.

Böcekleri avlama kusuruna düşen kuşlar, balıklar yahut büyük böcekler bu makus tadı aldıklarında tükürürler. Bir nevi çürük çıkan kabak çekirdeği yemiş üzere hissederler.

Tatları berbat olduğu için ve öldürülünce koku yayacakları bilindiğinden üredikçe ürerler ve istilacı olabilirler.

İstilacı derken ciddiyiz, zira bu makûs koku dışında sizin algılayamadığınız diğer bir koku da salgılayarak hengameye çağırır üzere adam çağırıp diğer böcekleri de bu sinyalle meskeninize çekerler.

“Salonumuz klimalıdır” sinyalini alan öbür osuruk böcekleri, daveti geri çevirmeyerek konutunuzdaki çatlaklara, yarıklara girerler ve burada kış uykusuna yatarlar. Yumurtaları da burada gelişir.

Yanlışlıkla yeme ihtimaliniz de yüksektir.

Ekin zararlısı oldukları için pek çok meyve, zerzevatın dış yüzeyinde nekroz alanları yahut çukurlu bölgeler oluşturup yapraklarda benekler ortaya çıkmasına; tohum kaybı ve bitki patojenlerinin bulaşmasına da sebep olabiliyorlar.

İçine girip suyunu çektikleri bitkilerin çürümelere neden olurlar. Bilhassa dut ağaçlarında çok fazla oldukları için yediğiniz dutları iki sefer denetim etmenizde yarar var. Yoksa bir daha dut yememenize neden olacak bir travma yaşayabilirsiniz. Ayrıyeten bu meyvelerden yapılan şarap, meyve suyu üzere içeceklerin aromasını bozdukları bilinmektedir.

Vücut sıvıları toksiktir. Olaylar az olsa da bu sıvının, insan derisi ve gözleri için tahriş edici olabileceği bilinmelidir.

Osuruk böceği kaynaklı kornea iltihabı hadiseleri bildirilmiştir lakin bütün bunlara karşın çok fazla tedirgin olmanızı gerektirecek bir çeşit değildir.

Bilim insanları, küresel ısınmanın “bu tip böceklerin yayılmasını artırdığını” belirtiyor. İlerleyen yıllarda bu kokuya daha da maruz kalabilirsiniz.

Kaynaklar: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7