Türkiye’nin her geçen yıl ciddiyeti artan problemlerinden biri olan beyin göçü konusuna bugüne kadar pek çok kere ışık tuttuk, yurt dışına göç eden çok sayıda isimle görüştük ve bu şahısların yurt dışına neden gittiklerini kendi ağızlarından sizlere aktardık.

Peki, beyin göçü hakkında, öğrencilerini yıllardır yurt dışına gönderen bir isim ne düşünüyor? Bugün, beyin göçü ve ardında yatan nedenlere ışık tutan bir içerikle karşınızdayız.

Yerli işlemci geliştirme işine kıymetli derecede emek harcayan Prof. Dr. Oğuz Ergin ile tanışın, bunun için 17 yıldır öğrenci yetiştiriyor

Prof. Dr. Oğuz Ergin, ODTÜ Elektrik-Elektronik Mühendisliği kısmından mezun oldu, doktorasını New York Eyalet Üniversitesi’nde mikroişlemci mimarisi üzerine yaptı ve tıpkı vakitte Intel’de çalıştı. 2006’da Türkiye’ye TOBB ETÜ bünyesine katılarak geri dönen Oğuz Ergin, ASELSAN ve TAI’ye de danışmanlık yaptı.

Şu anda TOBB ETÜ Bilgisayar Mühendisliği kısım başkanlığı vazifesini yürüten Ergin, beyin göçünü yıllardır yakından gözlemlemeye devam ediyor…

Kasırga kadrosunun bütün üyeleri Türkiye’den ayrılıyor…

Prof. Dr. Oğuz Ergin, 2008 yılında TOBB ETÜ bünyesinde “Kasırga” ismini verdiği bir grup kurdu. Oğuz Ergin ve öğrencileriyle devamlı evrilen grup, işlemci geliştirmeye odaklanıyor. Lakin Kasırga takımına dâhil olan öğrencilerin birçoğu, ne yazık ki yurt dışına göç etti. Üstelik bu göçe katılan son öğrenciler, bu yılki Teknofest’in Çip Tasarım Yarışı Sayısal Kategori kazananları.

Bu durumun nedeni aslında birazdan bahsedeceğimiz başlıklarda yatıyor.

Önce Teknofest başarısı, akabinde yurt dışı: 

Nitelikli eğitim almak, akademik mesleğine devam etmek ya da üst seviye şirketlerde çalışmak için her yıl binlerce öğrenci yurt dışına göç ediyor. Kasırga ekibindeki öğrencilerin neredeyse tamamı da buna dâhil. Lakin bu durum, ülkemizde bir kısır döngüye neden oluyor. 

Yetiştirdiği öğrencileri Türkiye’de tutmak için gerekli alt yapının bulunmadığını, çalışma yerlerinin kısıtlı olduğunu söyleyen Prof. Dr. Ergin, Türkiye’deki doktora tahsilinin nitelik manasında kâfi olmadığı algısının öğrencileri bu manada da yurtdışına ittiğinin altını çiziyor. Doktora öğrencisinin eksikliği yayın yapılmaması, Türkiye’deki üniversitelerin memleketler arası sıralamalarda düşüşü üzere farklı meseleler da ortaya çıkarıyor. 

“Nitelikli hoca yurt dışından dönmezse, nitelikli öğrenci Türkiye’de doktora yapmazsa, bu üniversiteler nitelikli hocayı nereden bulacaklar? Nitelikli hocası olmayan üniversitenin nitelikli mezunu olabilir mi?” diyen Ergin, akademinin içinde bulunduğu kısır döngüye işaret ediyor.

Türkiye’de kalanlara iş mi yok? 

Kasırga ekibinde yurt dışına gitmeyip Türkiye’nin kıymetli şirketlerinde çalışmaya başlayanlar da var. Bilhassa savunma şirketleri, nitelikli öğrencileri kendi bünyesine katıyor. Lakin birebir şirketler, nitelikli insan kaynağı önüne de bir pürüz koyuyor:

“Savunma şirketleri çok sayıda işçi almalarına karşın beklenen verimliliği sağlayamıyorlar.” diyen Ergin, Türkiye’deki devletçi yapının, savunma şirketlerinin şirket üzere davranmaları önünde bir pürüz oluşturduğunu ve bu şirketlerin devletin birer uzantısı üzere faaliyet gösterdiğini belirtiyor ve bunun yerine rekabetçi bir ortamın, Türkiye’deki nitelikli eğitim almış işgücüne de talebi arttıracağını belirtiyor.

“Savunma şirketleri artık şirket üzere davranmalı ki, özgür piyasa olabilsin. Türkiye şu an özgür piyasa üzere işlemiyor, işlemediği için girişimcilik gelişemiyor.”

“Öğrencilere nasıl kal diyelim?”

Sürekli gençlerle çalıştığını, çalışmaları belli bir düzeye taşıdıklarını ve sonrasında onları yurtdışına gönderdiğini söyleyen Ergin, “İş modelimiz bu. Biz memleketler arası araştırma kümelerinin PAF ekibiyiz. Ne yazık ki acı lakin gerçek.” diyor. İçinde bulunduğu sonsuz döngünün kıymetli bir nedeni olarak yurtdışındaki çalışma ve refah düzeyine işaret ediyor ve yurt dışında kıymetli şirketlerde çalışan öğrencilerinin hayat şartlarının düzgünleştiğini kendisinin de gözlemlediğini ekliyor.

Peki, öğrencilerin beyin göçü ülkemiz için hakikaten bir kayıp mı? Evet, hem de büyük bir kayıp:

Son vakitlerde beyin göçünün olumlu taraflarına dair pek çok isimden birçok açıklama duyduk. Beyin göçüyle gidip bilakis beyin göçüyle geri gelenlerin ülkemize katkı sağlayabilecekleri paylaşıldı. Ama Ergin’e nazaran mevcut koşullarda bu türlü bir şey pek de yaşanmıyor:

“Geri dönmeyi pek düşünen yok. Düşünüyorsa da bir beklentisi yok. Esasen kabul etmiş. Yani düşündüğü anda ‘Ben bu probleme gireceğim zati ve benim giriş sebeplerim büsbütün farklı’ diyor zati.”

Öyle ki Ergin de aslında bugüne kadar birtakım öğrencilerine kendi üniversitesinde hocalık teklif etmiş lakin bu teklifler geri çevrilmiş.

“İnsan kaynağı, vatan toprağıdır.” Şirketler, devlet ve eğitim kurumlarına büyük iş düşüyor:

Mevcut eğitim sisteminden de son derece nitelikli insanların yetiştiğini, işlemci geliştiren grubun de bu sistem içinden çıktığını vurgulayan Ergin, yurtdışına giden insanların başarılarından ders çıkarılması gerektiğini savunuyor. “Biz neden bu şartları burada sağlayamıyoruz?” diye sorulması gerektiğini ekliyor.

“Geri dönmek için insanların bekledikleri o nitelikli işleri burada yapmak, oradaki refahı burada sağlamak ve bu insanlara rahatsız edilmeden hayatlarına devam etme imkânını sunmak gerekiyor.”

“Giden öğrencilerimle bazen konuşuyorum; biz de oradan dayanak oluruz, ailemize para göndeririz, Türkiye’ye gelip tatil yaparız cari açığı o denli kapatırız, diyorlar. Lakin bize lazım olan paraları değil, kendileri. Bu vatanı yaşatacak adam lazım. O yüzden onların yurt dışına gidip orada başarılı olmalarından gurur duymamalıyız. Bundan keder duymalıyız. Beyin göçü kayıptır. İnsan kaynağı vatan toprağıdır.”

Gençlerin “öğrenmeyi öğrenmesi” gerekiyor:

Türkiye’nin nitelikli akademik takıma kavuşması ve beyin göçünden kurtulması için öğrencilere de büyük bir tavsiye var.

Ergin’e nazaran öğrencilere ‘öğrenmeyi öğrenmek’ şuuru, birinci yahut orta öğretimde bir formda aşılanmalı. Lakin mevcut eğitim sisteminde bu rol ne yazık ki direkt öğrencilere bırakılıyor. Bunun için, aslında Oğuz Ergin’in ‘kötü öğrenci’ tanımına uymamak gerekiyor:

“Kötü öğrenci olmak için birinci yol; yalnızca uygun notlar almaya odaklanmak,  ikinci yol; araştırma çalışmalarına girmekten kaçınmak, yalnızca derslere girip çıkmak ve üçüncü yol; üstüne para almadan iş yapmamak. Lakin alışılmış bunlar nefse karşı şeyler. İnsan nefsi daha çok para almak, az iş yapmak istiyor. ‘İnsan; nefsini eğitsin, öğrenmeyi öğrensin’ derken işte bu, çalışmadan kazanma kültüründen kurtulsun demek istiyorum.”

Oğuz Ergin’in ‘Kötü Bir Öğrenci Olmanın Yolları’ isimli yazısına bu irtibattan ulaşabilirsiniz.

“Ümitsizliğe düşülmemeli”

“Ben on yedi yıldır yetiştirdiği insanları yurt dışına göndermiş biri olarak ümidimi kaybetmiyorum. Şu anda yeni üç tane grup kurdum. Tekrar önümüzdeki Teknofest’e katılacağız. Yeniden işlemci yapmayı öğrenecek insan yetiştireceğim ve büyük ihtimalle yeniden büyük bir kısmı gidecek. Buna rağmen; gitmeyecekleri güne hazır olmak ismine ben bunu yapmaya devam ediyorum ve edeceğim. Türkiye’de Türk gençliği kendi işlemcisini yapana kadar, burada kalıp da bu işleri yapabilene kadar, bu gayretimiz devam etmeli. Ümitsizliğe kapılmamak gerek.”

Prof. Dr. Oğuz Ergin, ülkemizdeki durumu sadece bu açıklamalarıyla anlatmadı. Ergin’in tüm açıklamalarını bu yazımıza koysak, muhtemelen 1 saati aşkın okuma müddeti elde edecektik.

Oğuz Ergin’in bize sunduğu bilgilerle, işaret ettiği sıkıntılara yönelik farklı içeriklerimiz gelmeye devam edecek, takipte kalmayı unutmayın.

Kasırga ekibinin Teknofest’te zafere ulaşan işlemci dizaynını nasıl geliştirdiğini merak ediyorsanız, Ergin ve takım bu mevzuyu birinci ağızdan anlattı:

Kasırga kadrosu, geliştirdiği birinci işlemcisini 12 yıl evvel şu halde paylaşmıştı: