Geceleri gökyüzünü harika bir yer haline getiren yıldızlar, çekirdeklerinde ışık ve ısı üreten, çoğunlukla hidrojen ve helyumdan oluşan devasa gök cisimleridir. Güneş dışında, gökyüzünde gördüğümüz tüm yıldızlar Dünya’dan ışık yılı uzaklıktadır. Cihanda sayılarının milyarlarca bulunduğunu bildiğimiz galaksilerin yapı taşlarıdır. Her ne kadar kaç tane yıldız olduğunu bilmek imkansız olsa da gökbilimciler sırf Samanyolu galaksimizde 200 ila 400 milyar tane yıldız olduğunu düşünüyor.

Dünyadan bu kadar uzakta olan yıldızlar, tarih boyunca insanlığın en merak ettiği hususlar ortasında yer almıştır. Yıldızlar hakkında bilgilerin en kısıtlı olduğu vakitlerde bile insanlık daha fazlasına ulaşabilmek için çeşitli araştırmalar yapmıştır. Birinci kere Büyük Patlama’nın 250-300 milyon yıl sonrasında gerçekleşen ‘kozmik şafak’ olayında oluşan yıldızlara gelin daha yakından bakalım.

Yıldızlar hakkında en enteresan bilgiler:

• Gökyüzüne baktığımızda en fazla 2000-2500 yıldız görebiliriz
• Yıldızlar birçok renkte olabilir
• Çok fazla yıldız vardır
• Bir yıldıza baktığımzda aslında onun geçmişteki halini görürüz 
• Bir yıldız ne kadar büyük olursa ömrü o kadar kısa olur
• Keşfedilen en uzak yıldız bizden 28 milyar ışık yılı uzaklığındadır
• Yıldızlar aslında yanıp sönmezler
• Yıldızların birden fazla çiftler halinde bulunur

Gökyüzüne baktığımızda en fazla 2000-2500 yıldız görebiliriz

Karanlık bir gecede gökyüzünde milyonlarca yıldızı tıpkı anda görmek imkansızdır. Bunun nedenleri ise gereğince parlak ve onları görmemize yetecek kadar yakın olmamalarıdır. Bir kişinin bir gecede görebileceği en fazla yıldız sayısı 2.000 ila 2.500 olacaktır. Bununla birlikte. bu kişinin son derece yeterli bir görüşe sahip olması ve aydan yahut öbür rastgele bir kaynaktan gelen ışın olmadığı, son derece açık bir gecede gökyüzüne bakıyor olması gerekir. 

Yıldızlar birçok renkte olabilir

Gökyüzünde gördüğümüz yıldızların rengi kırmızıdan beyaza ve maviye kadar çeşitli renklerde olabilir. Güneş üzere yüksek sıcaklıklara sahip yıldızlar sarımsı beyaz renktir. 12.000 Kelvin’in üzerindeki sıcaklıklara sahip yıldızlar, keşfedilen en sıcak yıldızlardır ve mavi renkte olurlar. Yani rastgele bir yıldızın sıcaklığı ve rengi birbiriyle bağlantılıkavramlardır. 

Çok fazla yıldız vardır

İçinde bulunduğumuz Samanyolu’nda yaklaşık 200 ila 400 milyar tane yıldız olduğu düşünülüyor. Tahminen de birçoğunun gezegenleri vardır. Kozmosun tamamında ise yaklaşık 500 milyar tane olduğu iddia ediliyor ve bu galaksilerin her biri Samanyolu’ndaki kadar yahut daha fazla yıldıza konut sahipliği yapıyor olabilir. Bu iki sayıyı birbiriyle çarptığımızda Evren’de yaklaşık 2 x 10ˆ23tane yıldız olabileceği ortaya çıkıyor.

Bir yıldıza baktığımzda aslında onun geçmişteki halini görürüz

Aristoteles, Güneş’ten gelen ışınların Dünya’ya çok uzak olması nedeniyle ulaşmasının biraz vakit alması gerektiğini lisana getiren birinci bilim adamı olduğu düşünülmektedir. Işık, saniyede 300.000 km yol kat etmesine karşın, yıldızlardan gelen ışığı bu kadar süratli göremiyoruz. Işığın Güneş’ten Dünya’ya ulaşması yaklaşık sekiz dakika sürer. Diğer bir yıldız olan Alpha Centauri’den gelen ışınların Dünya’ya ulaşması ise yaklaşık4 ışık yılı sürer, yani onun dört yıl evvelki halini görürüz. Hatta birtakım yıldızlardan gelen ışınları görmemiz için onlarca yıl geçmesi gerekebilir. Aslında yıldızları görmek için kullandığımız teleskoplar aslında geçmişe bakmamızı sağlıyor. Şaşırtan bir öbür bilgi ise birkaç yıldır meyyit olan yıldızları hala görebiliyor olmamızdır. Bunun da nedeni,yıldızlardan gelen ışınların Dünya’ya ulaşmasının sürmesidir.

Bir yıldız ne kadar büyük olursa ömrü o kadar kısa olur

Bazı yıldızlar Güneş’in 150 katı kadar kütleye sahip olabilir ve fevkalâde ölçüde güç yayabilir. Örneğin, keşfedilen en yüksek kütleli yıldızlardan biri, bizden yaklaşık8.000 ışıkyılı uzaklıkta bulunan Eta Carinae’dir. Yapılan araştırmalarda bu yıldızın Güneş’in 150 katı kütleye sahip olduğu ve yaklaşık 4 milyon kat daha fazla güç yaydığı ortaya çıkmıştır. Güneş milyarlarca yıldır güç yayıyor ve milyarlarca yıl daha var olacakken, Eta Carinae muhtemelen sırf birkaç milyon yıldır var. Ve gökbilimciler bu yıldızın her an bir süpernova patlaması yaşayacağını düşünüyorlar.

Keşfedilen en uzak yıldız bizden 28 milyar ışık yılı uzaklıktadır

Gökyüzüne baktığımızda gördüğümüz yıldızlar, uçsuz bucaksız aralara sahiptirler. Dünya’ya en yakın yıldız, 4.2 ışık yılı uzaklıkta bulunan Proxima Centauri’dir. Bu yıldızdan gelen ışığın, Dünya’ya ulaşması 4 yıldan fazla sürer. Şimdiye kadar geliştirilmiş en süratli uzay aracı ile gitmeye kalkarsak, 70.000 yıldan fazla seyahat yapmamız gerekecektir. En uzak yıldız ise James Webb Uzay Teleskobu tarafından yakalanan Earendel’dir. Dünya’dan yaklaşık 28 milyar ışık yılı uzaklığında olan bu yıldız, ismini Yüzükler Efendisi karakterinden almıştır.

Yıldızlar aslında yanıp sönmezler

Bir yıldızdan gelen ışık, farklı yoğunluklara sahip ve birçok katmana sahip olan Dünya atmosferinden geçer. Tüm bunlar ise ışığı saptırır, rengini ve yoğunluğunu değiştirir. Bilhassa ufka yakın sapmaların sonucunda, yıldızları yanıp sönüyormuş üzere görürüz. Şayet yıldızlara Dünya atmosferinden etkilenmeyecekleri bir bölgeden bakılabilseydi, yanıp sönüyormuş üzere görünmeyeceklerdir.

Yıldızların birden fazla çiftler halinde bulunur

Görünenin bilakis bütün yıldızlar  gökyüzünde tek tek duruyormuş üzere görünse de, aslında birçok yıldız çift halde bulunurlar. Bu yıldızlar ikili yıldızlar olarak bilinir. Bir ikili yıldız, ortak bir tartı merkezi etrafında dönen iki yıldızdan oluşur. Buna ek olarak, kimi yıldız sistemleri üç, dört ve hatta daha fazla yıldızdan da oluşabiliyor. Ancak bu yıldız sistemleri, Dünya’dan bakıldığında tek bir yıldız olarak görülür.

Uzay hakkında farklı içerikler de göz atmak isterseniz, gezegenlerin renklerinin aslında nasıl oluştuğunu bu içeriğimizde okuyabilirsiniz:

Bugüne kadar varlığını pek bilmediğimiz en büyüleyici uzay fotoğraflarına ise bu içeriğimizden göz atabilirsiniz: