Günümüzde trafikte rampalı veya yüksek yokuşlu yollarda otomobil sürmek ve birtakım durumlarda çokça dur-kalk yapmak zorunda kalabiliyoruz. Bu noktada yokuşta otomobil kaldırma tekniklerini bilmeyen ve buna alışamayan şoförler araçlarını ya geri kaydırıyor ya da stop ettiriyor. Burada asıl kıymetli olan yokuşta kaydırmadan otomobil kaldırma zira rastgele bir yokuşa park ettiyseniz yahut trafik ağırsa gerinizdeki araca çarpmak istemezsiniz.
Rampada araç kaldırma prosedürleri toplamda 2 farklı prosedürden oluşuyor. Bunlardan birisi el freni ile kaldırmayken oburu ise debriyaj ile kalkma metodudur. Biz bu iki yoldan de bahsedeceğiz lakin hatırlatmakta yarar var ki el freni ile yokuşta otomobil kaldırma, direksiyon sınavlarında yasak. Bu yüzden imtihana girecekseniz ikinci tekniğe göz atmayı unutmayın.
Yokuşta otomobil nasıl kaldırılır?
Yöntem #1: Aracı el freni yardımıyla yokuşta kaldırma (Sınavda Yasak):
Adım#1: Araç çalışır haldeyken vitesi boşa alın
Yönteme başlamadan evvel şayet aracımız çalışır durumda değilse debriyaja basarak aracımızı anahtarı yardımıyla çalıştıralım. Aracımız öteki bir vitesteyse debriyaja sonuna kadar basılı tutarak ve ayağınızı gazdan çekerek aracı boş vitese alın. Boş viteste olduğunuzu anlamanızın en güzel yolu vitesi sağa ve sola sallamaktır. Vites rahatlıkta sağ ve sola oynuyorsa vitesiniz boşta demektir. Aracımızın çalıştığına ve boş viteste olduğuna emin olduktan sonra öteki adıma geçebiliriz.
Adım#2: El frenini sonuna kadar çekin
Aracınız çok evvelden çalıştırdıysanız ve el freninizi indirdiyseniz bu yol için sonuna kadar yukarı çekmeniz gerekecek. İnik el freninizi sonuna kadar üst çekin ve büsbütün çekili olduğuna emin olun. Unutmayın ki bu formülün bir numaralı elemanı el freni olacak. El freni büsbütün çekildiği sırada bir kilitlenme sesi çıkaracaktır. Bu ses çekme sürecini muvaffakiyetle yaptığınız manasına gelir. Artık başka adıma geçin.
Adım#3: Aracı birinci vitese alın ve sağ ayağınızı gaz pedalına koyun
Şimdi ise aracımızı kalkış vitesi olan birinci vitese alacağız. Bunun için muhtemelen öğrendiğiniz üzere debriyaja sonuna kadar basıp uygun birinci vites geçişini yapıyoruz. Bu süreçte el frenini mutlaka indirmiyoruz. El frenimiz çekili olduğu için bu noktada fren pedalına basmamıza gerek yok bu yüzden sağ ayağımızı gaz pedalına koyabiliriz. Gaza çabucak basmanıza gerek yok yalnızca üstüne yavaşça koymanız kâfi.
Adım#4: El frenini indirmeden sol ayağınızla debriyajı bırakmaya başlayın
Düz kalkış adımlarında el frenini indirmemiz gerekiyordu lakin bu teknikte el freni bizim yokuşta kaymamızı engelleyeceği için debriyajı kaldırma süreci sırasında el freni çekik halde olmalı. Sol ayağınızla debriyjı yavaş yavaş bırakmaya başlayın. Belirli bir noktada motor sesinde değişim olmaya ve aracınız titremeye başlayacak. İşte bu nokta aracın kavrama noktasında olduğunu ve artık kalkışa hazır olduğu manasına geliyor.
Adım#5: Araç titremeye başladığında ayağınızı debriyajda tutun
Aracınızın motor sesi değişmeye ve aracınız titremeye başladığında kavrama noktasındasınız demektir. Bu nokta aracınız kalkışa hazır olduğu ve tek muhtaçlığının frenin bırakılması ve kimi durumlarda hafifçe gaz verilmesinin gerektiği noktadır. Artık sol ayağımızı katiyen bırakmadan kavrama noktasında durduruyoruz. Debriyaja basılı tutarken öbür adıma geçiyoruz.
Adım#6: El frenini indirin ve gaza basın
Artık aracın kalkması için frenlerden kurtarmamız gerekiyor. Bu adıma kadar çekili halde tuttuğumuz el frenini indirebiliriz. El freni indikten sonra araç kalkışa başlayabilir yahut başlamayabilir. Şayet başlıyorsa kalkışınız oldu demektir ve bir sonraki adıma geçebilirsiniz fakat kalkış olmadıysa biraz gaz vermeniz aracınızın boğulmasını engelleyebilir ve kalkışı sağlayabilir.
Adım#7: Araç muhakkak bir aralık gittikten ve aşikâr bir sürate ulaştıktan sonra debriyajı büsbütün bırakın
Kalkıştan sonra yaklaşık bir araç uzunluğu kadar mesafe gittikten ve belli bir hıza ulaştıktan sonra kavrama noktasında tuttuğumuz debriyajı bırakma vaktimiz geldi. Dilerseniz arayı beklemeden bu süreç sırasında da debriyajı yavaş yavaş bırakmayı deneyebilirsiniz lakin bunun çok süratli olmaması gerekiyor. Gaz verirken debriyajı bırakma kombinasyonuna alışmanız vakit alabilir bu yüzden sakin olun. Debriyajı yavaşça bırakın ve seyahatinize devam edin. Yokuş kalkışını el freni prosedürüyle başarılı bir biçimde yapmış durumdasınız.
Yöntem #2: Aracı debriyaj kavraması yardımıyla yokuşta kaldırma:
Adım#1: Araç çalışır durumdayken vitesi boşa alın
Bu usulün birinci adımı da aracı çalıştırmak yahut çalışır durumdayken vitesimizi boşa almak olacaktır. Vitesin boş olduğunu tekrar hatırlatmak gerekirse sağa ve sola sallayarak anlayabilirsiniz. Araç çalışıyor ve vitesimiz boşsa öbür adıma geçebiliriz.
Adım#2: Ayağınızla fren ve debriyaj pedalına basın
Bu formülde farklı olarak ayağımızı fren pedalına koyacağız. Bu usulde en kıymetli elemanımız fren olacak. El freni inik haldeyken yokuşta kaymamızı engelleyecek şey fren olacaktır. Aşikâr bir kuvvette frene basılı tutun ve sakın bırakmayın.
Adım#3: El frenini indirin
Artık el frenimizi indirmenin vakti geldi sağ ayağınızla fren pedaline basılı tutmayı unutmayın ve el frenini indirin. Şayet ayağınız frende olmazsa aracınız kaymaya başlayacaktır bunu unutmayın.
Adım#4: Sağ ayağınız hala frendeyken birinci vitese geçiş yapın
Şu evrede bizi yokuşta tek tutan şey sağ ayağımızla bastığımız fren olacak. Bu ayağı yerinden katiyen oynatmadan aracımızı sol ayağımızla bastığımız debriyaj yardımıyla birinci vitese atalım. Artık debriyajımızı kavrama noktasına getirip aracı kalkışa hazır hale getirebiliriz. Artık öteki adıma geçelim.
Adım#5: Debriyajı yavaş yavaş bırakın ve ayağınız hala frende olsun
Şimdi sıra en kritik adım olan kavrama noktasına gelmekte. Sağ ayağınız hala sıkı bir halde frendeyken sol ayağınızı yavaş yavaş debriyajdan kaldırmaya başlayın. Bir anda bırakmanız halinde aracınız stop edecektir bu yüzden buna dikkat edin.
Adım#6: Araç titremeye başlayınca sol ayağınızı o noktada debriyajda tutun
Debriyajdan ayağmıızı yavaş yavaş kaldırdığımızda bir yerde araç titremeye başlayacaktır. Titreme noktası ve araçtaki motor sesi değişimi bize kavrama noktasına geldiğimizi haber eder. Artık aracımız kalkışa hazırdır ve şayet sahiden tam olarak kavrama noktasındaysanız geri kaymayacaksınız. Aracın titremeye başladığı yerden emin olduktan sonra orada kalın ve basılı tutmaya devam edin.
Adım#7: Sağ ayağınızla freni bırakın ve biraz gaz verin
Sol ayağımız debriyajın kavrama noktasındayken o bölgede hala basılı durumda. Artık ise sağ ayağımız ile bu adıma kadar daima basılı tuttuğumuz freni bırakıp gaz verebiliriz. Sağ ayağınızı frenden çekin ve gaz vermeye başlayın. Şu anda şayet tüm adımları gerçek yaptıysanız aracınız kaymadan kalkmaya başlayacaktır.
Adım#8: Otomobil muhakkak bir uzaklık ilerleyip aşikâr bir sürat kazandıktan sonra debriyajı bırakın
Aracımızı muvaffakiyetle kaldırmayı başardık lakin sol ayağımız hala debriyajda. Son adım olarak araç en az bir araç uzunluğu ara kadar ilerledikten ve belli bir hıza ulaştıktan sonra sol ayağımızı da debriyajdan kaldırarak yolumuza devam edebiliriz. Dilerseniz arayı beklemeden bu süreç sırasında da debriyajı yavaş yavaş bırakmayı deneyebilirsiniz lakin bunun çok süratli olmaması gerekiyor. Gaz verirken debriyajı bırakma kombinasyonuna alışmanız vakit alabilir bu yüzden sakin olun. Bu adımla birlikte debriyaj kavramasını kullanarak aracı kaldırmış bulunmaktasınız.
Bu yazımızda yokuşta kaydırmadan otomobil kaldırmanın formüllerine ve ayrıntılı adımlarına göz attık. Şayet direksiyon imtihanına hazırlanıyorsanız ikinci usul olan debriyaj yöntemi sizin için en uygunu olacaktır zira el freni ile kaldırma formülü sınavda yasaklanmış durumda. Bu adımları bol pratik yaparak ve daha fazla yokuşu olan ve mümkünse trafiğe kapalı alanlarda sürekli tekrar ederek bu işte ustalaşabilirsiniz