Mitolojik karakterlerin her biri kendi çapında bir öneme sahip. Bunların ne kadar büyük yahut ne kadar küçük olduğu tartışılır bir bahis olsa bile, ilah ve tanrıçalardan tutun da büyülü yaratıkların, hatta efsanevi yerlerin bile hepsinin art planında bir kıssa yatıyor.
Ne kadar her varlığın kendince büyük bir kıymeti olsa da her mitolojide olduğu üzere Yunan mitolojisinde de kimi ilah yahut tanrıçaların varlığı, efsaneleşen öyküleri biraz daha ağır basıyor. Yunan mitolojisinde de vefat ve sonraki ömür bir epey kıymetli olduğu için bu mevzuya ithafen Thanatos’da Yunan mitolojisinin kıymetli karakterlerin biri oluyor.
İçindekiler:
Peki Thanatos kimdir, ne ilahıdır?
Ölüm ve vefattan sonraki ömür Yunan mitolojisinde büyük değere sahip bir mevzu. Natürel ki bu ehemmiyetin karşısında Thanatos’un vefatın ilahı olarak anılması hayli doğal. Gece tanrısıNyx’in oğlu olan Thanatos’un babası vakit zaman ‘Karanlık Yaradanı Erebus’ olarak nitelendirilse de bu bilgi hayli değişkenlik gösteriyor ve net olarak bir karşılık vermek pek mümkün değil. Nyx ve Erebus tabiatları gereği birçok karanlık temaya sahip yaradanın ebeveynleri olarak görülüyor. Thanatos’un kendisi dışında bilinen en ünlü ilah ise ‘Uyku tanrısı’ olarak bilinen kardeşi Hypnos. Başka kardeşleri ortasında da daha az bilinen Keres, Geras, Strife ve Nemesis üzere rabler da mevcut.
Thanatos’un mitolojideki yeri hayli kıymetli ve bir o kadar kutsal olarak bilinir. Psikopomp (Ruhlara dünyadan öbür dünyaya kadar eşlik etmekle yükümlü olan kimseler) rolüne sahip olan Thanatos, ölen şahısların ruhlarını kız kardeşi Moirai ile toplayarak onlara eşlik eder veAcheron’un kıyısına (Yer altı dünyasının ırmağı) taşınmasını sağlar. Mitolojiye nazaran ‘Ölümün masumiyetini’ simgeler. Thanatos vefat ve sonraki hayatla epey alakalı olduğu için vakit zaman yeraltına hükmeden ilah Hades ile karıştırılmaktadır. Ancak ayrıntıya inildiğinde ortadaki farklar açıktır. Anlatılan efsanelere nazaran ölen bir kişi yanlışsız bir halde cenaze merasimiyle gömüldüyse Charon’un kayığından geçip öbür tarafa ulaşabilir. Vefat rabbi sıfatına sahip olmasına karşın Thanatos daha çok barışçıl ölümlerle nitelendirilen bir ilah. Bunun yanı sıra şiddetli bir halde ölenler ise daha çok Keres tarafından bulunuyordu.
Mitolojinin yaygın olduğu Antik Yunanistan vaktinde Thanatos, mevt ilahı isminin akılda çağrıştırabileceği dehşetli figürlerin tersine, elinde bir kılıç olan kanatlı ve yaşlı bir adam olarak anlatılırdı. Bu da doğal olarak çağdaş zamanlardaki Azrail ile olan bağdaşımını açıklıyor. Thanatos’un en çok bahsi geçen yerlerden biri de Truva Savaşı’dır. Bunun en büyük sebebi ise Zeus’un oğlu Sarpedon’un Truva’yı savunurken ölmesidir. Zeus oğlunun vefatına çok üzülür ve oğlunun cesedini alması için şahsen Thanatos’u ve kardeşi Hypnos’u görevlendirir. Oğlunun cesedini ise Sarpedon’un anavatanı olan Likya’ya yollar.
Thanatos ve Sisyphus’un kıssası:
Yunan mitolojisindeki her ilah ve tanrıça kendine has efsaneler ile dolu. Thanatos hakkında bilinen en ünlü efsanelerden bir tanesi ise Thanatos ve Sisyphus’un öyküsü. Efsane,Korint’in hükümdarı olan Sisyphus’un cezalandırılması ile başlıyor. Zeus Sisyphus’a epeyce kızgındır. Zira Sisyphus’un garip bir halde ilahların sırlarını dostlarına açıklamak üzere berbat bir huyu vardı. Olaylar birbiri gerisine devam edince Zeus artık Sisyphus’dan bıkar ve Thanatos’u Sisyphus’u zincirleyip yeraltı dünyasına götürmesi için görevlendirir. İşlerin ilginçleştiği yer ise aslında tam olarak burası. Sisyphus epeyce kurnaz bir adamdı ve Thanatos geldiğinde onu alt edecek bir numara düşünmüştü. Sisyphus, Thanatos’dan zincirlerin nasıl çalıştığını göstermesini ister. Göstermek gayesiyle zincirleri kendi üzerine taktığında ise Sisyhpus Thanatos’u tuzağına düşürür.
Bu mühlet zarfında yeraltının efendisi olan Hades kendi hükmettiği krallığa yeni hiçbir ruhun gelmediğini fark eder. Savaş ilahı Ares ise kimsenin ölmediği savaşları müşahedeler. Thanatos zincire vurulu olduğu için onları taşıyıp rehberlik edecek kişi yoktur. Ares, Thanatos’u özgür bırakmak için Korint’e masraf.
Bu olayların gelişiminde ise Sisyhpus öldürülür. Bu türlü bir olasılığın olma ihtimaline hazırlıklı olan Sisyphus, ölmeden evvel karısına kendi vücudunu Antik Yunan’a yakışır bir formda gömülmemesi için tembihler. Yeraltı dünyasına indiğinde Sisyphus, karısı onu düzgün gömmediği için azarlamak hedefiyle yaşayanların dünyasına geri dönmesi konusunda Hades’in karısı Persephone’u ikna eder. Yüzeye yine ulaştığında Sisyhpus’un natürel ki geri dönmek üzere bir planı yoktu ve bu durum gerisinden yeni bir rabbin gelmesine sebep olur. Bu seferki gelen kişi Hermes’dir. Kurnazlık konusunda eline su döktürmeyen Hermes bir çırpıda Sisyphus’u yakalar ve Sisyphus’un sonsuz cezasıda bu biçimde başlar.
Thanatos ve Herakles efsanesi:
Mitolojik tarihde vefat yaradanına baş tutabilen ve onu yenebilen tek kişi Sisyhpus değildi. Birçok efsanelere husus olan Herakles de vefat rabbinin kas gücü ile yenilebileceğini kanıtlamıştı.
Günümüzde Yunanistan’ı oluşturan 13 bölgeden biri olan Teselya’nın Pharae bölgesinin kendi vaktinde hükümdarı Admetus farklı sebepler aracılığıyla Apollon ve Herakles’i misafir eder. Bu misafirliğin sonucunda Apollon bahtı denetim eden şahısları, Admetus’un yerine birinin istekli olabileceği ve bu sayede Admetus’un vefattan kaçabileceğine ikna eder . Ortadan geçen uzun yıllar sonra Thanatos, kral Admetus için gelir. Kral yaşlı ebeveynlerinden kendisinin yerine geçmesini beklerken, ebevenyleri bu mevzuda istekli olmazlar lakin karısı Alcestis, Admetus yerine ölmek için istekli olur.
Olayların gerçekleşme biçimi Admetus’un istediği üzere olmamıştır. Apollon ile yaptığı bu mutabakattan ötürü büyük pişmanlıklar duyan Admetus karısı olmadan yaşamanın bir manası olmadığını fark eder lakin bu durum için biraz geç kalmıştır. Gerçekleşen durumlar karşısında üzülen Herakles, Admetus’a yardım etmeye karar verir. Herakles, Alcestes’in mozolesine (anıt/mezar) sarfiyat ve orada Thanatos ile karşılaşır. Herakles, Thanatos’a Alcestes’i özgür bırakmasını söyler. İşler olumlu bir halde gitmediğinde ise Herakles, Thanatos ile savaşmaya karar verir. Savaşın sonunda Herakles yarı ilah olarak Thanatos’u alt eder ve Thanatos’u Alcestes’i özgür bırakması için zorlar. Böylece Herakles sayesinde Admetus ve karısı Alcastes bir müddet daha birlikte yaşayabilirler.