Teknolojinin sunduğu yeni avantajların kötü ellerde de fonksiyonel olabildiğini maalesef görebiliyoruz. Sayfaları yavaşlatan ve taarruz maksatlı oluşturulan botlar, toplumsal medyada gerçek bireylermiş üzere görünen geçersiz ve otomatik yönetilen (bot) hesaplar ve politik tartışmalar ortaya çıkarma potansiyeli bulunan deepfake videoları buna örnek verebiliriz.

Özellikle de deepfake tarafına burada parantez açmak gerek. Çünkü kelam konusu teknoloji günümüzde daha çok eğlence alanında kullanılsa da bir noktada gerçeğinden ayırt edilemeyecek kaliteye ulaşacağı kesin. Pekala insanları kandırma potansiyeli bulunan bu teknoloji, yüz tanıma ile kapalılık sağlayan akıllı telefonlarımızı da yanıltabilir mi?

Cevap, yüz tanıma teknolojisinin çalışma mantığında bâtın:

En çok bilinen iki telefon markası Apple ve Samsung’un yüz tanıma teknolojilerine bakarak bu mevzuya basitçe ışık tutabiliriz. Samsung ile başlayalım:

Başta Samsung ve başka android modellerde 2 boyutlu yüz tanıma kullanılıyordu. Pekala bu ne demek?

2 boyutlu yüz tanıma, yüzünüzü tarar lakin yüz halinizi 3 boyutluda olduğu üzere tahlil etmez. Yani kameranızdan tanıttığınız yüzünüz de kameraya gösterdiğiniz fotoğraf da iki boyutlu olarak kaydedilir. Aslında bu yüzden telefonlardaki yüz tanıma sistemlerinin geçmişte yalnızca fotoğraflarla aşılabildiğini görüyorduk. Zira yüz bilginizi depolamada yalnızca ön kamera kullanılıyordu. Buna ek olarak makine tahsiliyle de bu sistem kullandıkça gelişiyordu.

Fakat ilerleyen vakitlerde Samsung tehlikenin farkına vardı ve başta amiral gemisi modellerine kızılötesi LED yerleştirdi. Bu bağlamda 3 boyutlu sistemine geçildi ve daha yüksek güvenlik elde edildi. Ancak Samsung bunu yüz tanıma değil, iris tanıma olarak ortaya çıkardı. Galaxy S8 modellerinde gördüğümüz bu özelliğin fişi bir vakit sonra çekildi ve bahsettiğimiz kolay yüz tanıma sistemine ek olarak parmak izi seçeneği sunuldu.

“3 boyutlu taramanın başkasından farkı ne?” diye soracak olursanız, kızılötesi LED, yüzünüze çok sayıda noktalar yansıtarak 3 boyutlu yüz haritanızı çıkarıyor ve bu sayede kilit açarken kameraya gösterilenin fotoğraf yahut görüntü olmadığı anlaşılıyor. 

Zaman içinde ‘fotoğrafla kilit açma’ konusunu daha az duymamızın sebebi de bu; kızılötesi sensörlere geçmemiz:

Yine de birden fazla modelde pek de güvenlik sağlamayan iki boyutlu yüz tanıma sistemlerini görmek mümkün. Bunların güvenliğini de tekrar makine tahsili sağlıyor.

Peki Apple ne yaptı?

Apple, iPhone tarihi için devrimsel atağını iPhone X modeliyle yaptı. Kelam konusu modelde yıllardır herkesin alıştığı buton kaldırılınca Touch ID de ortadan kayboldu. Onun yerine kızılötesi sensör yardımıyla çalışan Face ID hayatımıza girdi. Buradaki teknoloji de Samsung kısmında bahsettiğimiz üzere kızılötesi projeksiyonuna dayalı. Tekrar burada 30 bin kadar minik nokta yüzünüze yansıtılıyor ve yeniden tıpkı biçimde yüz haritası oluşturularak güvenlik sağlanıyor. Bunun yanında Face ID, sakal ve gözlük üzere yüzünüzü bir nebze farklı kılan faktörlere de ahenk sağlıyor.

Peki tüm bunları deepfake’e nasıl bağlayabiliriz?

Bahsettiğimiz iki boyutlu ve üç boyutlu yüz tarama ortasındaki fark, deepfake konusuna geldiğimizde biraz karıştırılıyor olabilir lakin durum aslında fotoğraf konusunda olduğu gibi. Her ne kadar diğer birinin 3 boyutluymuş üzere görünen gerçekçi görüntülerini oluştursanız da kamera bunu ekrandan göreceği için iki boyutlu olarak algılayacaktır. Yani yaygın olarak akıllı telefon dünyasında kullanılan sensörlerde durum bu türlü.

Bu bağlamda kızılötesi ışık noktalarının 3 boyutlu deepfake görüntüsünden oluşturacağı imaj aşağıdaki üzere olacaktır.

Elle tutulur, üç boyutlu olan gerçekçi yüz modelleri elde edilmediği sürece -ki bu ziyadesiyle ürkütücü olurdu- deepfake, Face ID üzere kızılötesi teknolojiler için hiç de güçlü bir rakip olmayacaktır. Bu güvenlik sayesinde günümüzde yüz tanımayla alışveriş bile yapılabiliyor.

Peki ileride bunun makus maksatlı şahıslar için aşılabilir bir hâl alacağını düşünüyor musunuz? Niyetlerinizi yorum kısmında paylaşabilirsiniz. Bunun yanında farklı şirketlerin yüz tanıma için farklı metotlar izlediğini, ancak deepfake konusu için bu ikisinin kâfi olduğunu belirtmeden bitirmeyelim.

• Kaynaklar: PC World, Android Authority, Zbigatron
• Görsel kaynakları: Lifewire, Gizmodo