Bundan 150 sene kadar evvel bir tarihi eser müfettişi olan Carl Gustav Heraeus’un eline, Transilvanya’da hafriyattan elde edilmiş birkaç altın sikke geldi. Antik Roma devrinden kalma olduğu bildirilerek verilen bu altın sikkelerin üzerinde ‘Sponsian’ ismi yer alıyordu.
Kendisi sikkeleri inceledikten sonra ‘Sponsian’ diye bir Roma İmparatoru’nun hiç var olmadığını, hasebiyle altın sikkelerin sahte olduğunu söylemiş ve o günden beri Sponsian diye bir Roma İmparatorunun var olmadığı bilgisi genel geçer hale gelmiş.
Birleşik Krallık’tan bir küme araştırmacı, bu genel geçer bilgiden kuşku duymuş
Carl Gustav Heraeus’un Sponsian sikkeleriyle ilgili durumunu okuyan Paul N. Pearson isimli bir araştırmacı, sikkeleri araştırmaya başladı fakat yalnızca siyah beyaz eski fotoğraflar bulabildi. Bunun üzerine Pearson, Glasgow’daki Hunterian müzesindeki görevlilerle bağlantıya geçip Sponsian sikkesinin renkli bir fotoğrafını istedi ve ekibiyle çalışmalara başladı.
Araştırmalarında takım, sikkeyle bir arada birebir hafriyatta bulunan öteki sikkelerle (Bilinen, varlığı kanıtlamış Roma İmparatorları Gordan III ve Philip I’e ilişkin sikkeler) var olan benzerliklerini yahut farklılıklarını teste tabi tutmuş.
3 farklı imparator hızı olan sikkelerin sahip olduğu fizikî özellikler birebir tıpkı çıkmış
Sponsian sikkesinin de dahil olduğu 4 sikkedeki aşınma izleri ve toprağın oluşturduğu kir aynıydı. Yani bu Sponsian sikkesi hakikaten de Antik Roma periyoduna aitti. Lakin bir sorun vardı: Bu sikkeler yalnızca Transilvanya’da yapılan hafriyatlarda ortaya çıkıyordu, öbür hiçbir yerde yoktu.
Peki nasıl oluyor da tarih kaynakları hiç Sponsian diye bir Roma İmparatorundan bahsetmiyor? Bu sorunun yanıtı için sikkelerin kazıldığı bölge Transilvanya’nın tarihine bakmamız gerek
Biliyoruz, Antik Roma’da yalnızca imparatorların ismine sikkeler yapılırdı. Lakin Sponsian’ın durumu biraz farklı. Sponsian sikkeleri, bir vakitler Roma İmparatorluğuna ilişkin olan Transilvanya’nın dağlık bir bölgesi Dacia kentindeki hafriyatlarda ortaya çıkarıldı.
Tarihi kaynaklar, Dacia’nın İmparator Gallienus (MS 260-268) periyodunda savaşta kaybedildiğini, fakat İmparator Aurelian (MS 270-275) tarafından geri alındığını söylüyor. Araştırmacıların hipotezine nazaran arada geçen bu müddette ayrılıkçı bir rejim karar sürdü.
O vakit zarfında imparatorluk, bir sivil savaşın içerisindeydi ve Dacia lejyonlarının (yerel idare liderleri) kendi kaynaklarını bulmaları gerekiyordu. Dacia, bunun için biçilmiş kaftandı çünkü orada gümüş ve altın madenleri bulunuyordu.
Olay da burada kopuyor: Sponsian Roma’da karar sürmemesine karşın ismine sikke yapılmış birisi
Yine araştırmacıların hipotezine nazaran madenciler, evvelki imparatorların fotoğraflarını koydukları sikkeler de ürettiler lakin kimileri, lejyonerleri olan Sponsiyan’ı tasvir eden madeni paralar da ürettiler.
Aurelian, Dacia’yı geri aldığında da belli bir mühlet ticarette kullanılmış olan bu illegal Sponsian sikkeleri eritilip tekrar Aurelian ismine basılmış. Lakin her sikke teker teker bulunup eritilemediğinden günümüze kadar gelmiş. Sonuç olarak, hükümdar olmadan kendi ismine sikke basılan birinci insan olmuş Sponsian.
Söylediğimiz üzere, bu son kısımlar araştırmacıların hipotezinden ibaret çünkü Sponsian’a dair neredeyse hiçbir tarihi doküman yok. Fakat kendisi sahiden Antik Roma periyodunda yaşamış olmalı çünkü ismine yapılan sikkeler sahiden de Antik Roma devrinden. Siz ne düşünüyorsunuz? Fikirlerinizi yorumlarda bizlerle paylaşmayı lütfen unutmayın.