Çocuğunuz yaşıtlarına nazaran biraz hareketli hatta haylaz olabilir. Sizler de bu yumurcak ile başa çıkamayıp onu odasına kilitleyerek birkaç saatliğine de olsa ceza vermiş olabilirsiniz. Lakin bu durumun ileriki yaşlarda çok daha büyük sorunlara yol açabileceğini biliyor muydunuz?
Sizlerle bugün; araştırmalara nazaran dünya genelinde görülme sıklığı %5’lere kadar çıkan, tedavi edilmezse vefatla bile sonuçlanabilen klostrofobi dosyasını açıyoruz.
Klostrofobi sözünün kökeni ve bilimsel tanımı
Klostrofobi, Türkçeye en yaygın “kapalı alan korkusu” formunda çevrilmektedir. Söz, köken olarak Fransızca “Claustrophobie” ve Latince “kapalı yer” manasına gelen “Clastrum” sözlerinden türemiştir.
Halk ortasında “kapalı alanda kalma korkusu” olarak bilinen klostrofobi, bilimsel olarak ise “kaygı bozukluğu” formunda tanımlanmaktadır. Klostrofobiye sahip bireylere “klostrofobik birey” denmektedir.
Klostrofobinin doğuşu ve altında yatan sebepler
Klostrofobi, insanlarda genel olarak çocukluk ya da ergenlik çağında başlıyor. Klostrofobinin meydana gelmesiyle ilgili bilimin çok net açıklamaları şimdilik bulunmuyor. Genel olarak ortaya atılan teoriler ise şimdi ispatlanabilmiş olmasa da kulağa mantıklı geliyor.
Şu ana kadar klostrofobi hakkında ispat edilen en kıymetli gelişme; klostrofobik bireylerin beyninin birtakım bölgelerinin çok aktivasyon içerisinde olduğudur. Bu çok aktivasyonun sebebiyle ilgili üretilen bilimsel teorileri de gelin birlikte inceleyelim.
Klostrofobinin en temel sebebi: Çocukluk travmaları
Birçok uzman psikiyatr, bireylerin çocukluk çağında ailesinden ya da yakın etrafından olumsuz etkilenmesi sonucunda şayet genlerinde de yatkınlık varsa ileride klostrofobik birey olabileceğini söz ediyor. Örneğin, çocukluk çağında ceza verme emelli odaya kilitlenen bir çocuk, şayet genetik olarak yatkınlık da gösteriyorsa ilerleyen yaşlarda maalesef klostrofobik bir birey olabilir.
Yakın alan algısı
Teoriye nazaran; klostrofobik bireylerin beyin nöronları, başka insanların beyin nöronlarından farklı işliyor. Fark da şöyle açıklanıyor; klostrofobik bir bireyin şahsî alan algısı daha geniştir ve bu alana sahip olamaması da yansıları tetikliyor.
Birçok durumda olduğu üzere genetik yatkınlık
2013 yılında yapılan bir araştırmada klostrofobik bireylerde GMP6A genindeki mutasyon oranının daha sık olduğu tespit edildi.
Klostrofobik bireylerin zorlandığı durumlardan yalnızca birkaçı
Klostrofobik bireyler, kapalı alanlarda bilhassa de tek başına kalmaktan çok büyük tasa duyarlar. Bu kapalı alanların başında da asansör, uçak, mağara, kapalı odalar gelmektedir. Tahminen birden fazla insan için olağan gelen dar kesim (slim fit) kıyafetler klostrofobik bireyler için tetikleyici nedenlerden biridir.
Metrolar, trenler, tüneller, dar otomobiller, itiş sıkış olan her ortam, hastanelerdeki imajlı tarama odaları, mağazalardaki deneme kabinleri, döner kapılar, diş kliniği koltukları ve aklımıza tahminen de gelmeyen daha birçok ortam klostrofobik bireyler için birer azap üzeredir.
Klostrofobik bireyler reaksiyon anında neler yaşar?
Bazı klostrofobik bireylerden kapalı alanda kaldığı vakit çok büyük yansılar alınırken kimi klostrofobik bireylerden ise ufak yansılar alınmaktadır. Anlayacağınız, reaksiyon konusunda bir standart bulunmamaktadır. Birtakım şahıslarda reaksiyon; panikatak, kalp krizi ve maalesef vefata kadar varabilmektedir.
Klostrofobik bireyler reaksiyon anında genel olarak; terler, titrer, nefes almada zorluk yaşar, nabzı yükselir, göğüs sıkışması yaşar, baş dönmesi ya da bayılma yaşayabilir. Yansıların devam etmesi halinde kalp krizi ve maalesef vefat ile de sonuçlanabilir.
Klostrofobinin tedavisi mümkün mü?
Klostrofobi, bireye ve koşullara nazaran değişmekle birlikte; ilaç tedavisi, psikoterapi, maruz kalma (maruziyet) terapisi, sanal gerçeklik terapisi ya da şahsa özel tedaviler ile tedavi edilebilmektedir. İlaç ve psikoterapi alışık olduğumuz tedaviler ama maruziyet terapisi ve sanal gerçeklik tedavisinden sizlere kısaca bahsedebiliriz.
Maruziyet terapisinde birey, kademeli olarak fobi edindiği alanlar ile baş başa bırakılır ve kendi başına bu fobiyi yenmesi beklenir. Sanal gerçeklik tedavisinde ise; isminden da anlaşılacağı üzere birey, fobi edindiği alanlara sanal bir ziyaret gerçekleştirir ve bireyin vakitle fobiyi yenmesi beklenir.
Peki ya sizler daha evvel klostrofobiyi duymuş muydunuz? Daha evvel klostrofobik bir birey ile tıpkı ortamda bulundunuz mu ya da reaksiyon anına şahit oldunuz mu? Yorumlarda fikirlerinizi iletebilirsiniz.
Kaynak: 1 / 2 / 3 / 4 /