Manyetik rezonans görüntüleme manasına gelen MRI, canlıların iç yapısını görüntüleme hedefiyle tıp alanında sıkça kullanılır. Bu metot, bedenimizdeki dışarıdan gözlemlenmesi sıkıntı olan durumlarda tercih ediliyor ve birtakım hastalık ve tedavilerde değerli bir rol oynuyor.
Şimdi ise bioRxiv üzerinden yayınlanan bir çalışma, bilim insanlarının MRI makinesi kullanarak değerli bir gelişmeye imza attığını ortaya koyuyor. Buna nazaran ABD’de bulunan Texas Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, MRI yoluyla bir insanın düşüncelerini okumanın yolunu buldu.
MRI makinesi kullanarak fikirleri okuyan usul, beyin-bilgisayar arayüzlerinde kullanılabilir
Araştırmacılar, bunu başarmak için ‘kod çözücü’ olarak da isimlendirebileceğimiz bir algoritma geliştirdi. Bu, sıradan bir MRI aygıtından elde edilen datalarla bir kişinin duyduğu ve düşündüğü kelimelerin okunmasını sağladı. Daha evvel de misal çalışmalar olsa da yeni metodun, bir birinci olduğu da açıklamalar ortasında yer aldı.
Çalışmanın muharrirlerinden Alexander Huth da araştırmalarıyla ilgili “Yirmi yıl evvel dünyadaki rastgele bir hudut bilimciye bunun mümkün olup olmadığını sorsanız gülüp geçerdi” ifadelerini kullandı. Öte yandan bir öteki araştırmacı Yukiyasu Kamitani de heyecan verici çalışmanın, beyin-bilgisayar arayüzü uygulamaları için bir yer oluşturabileceğini ekledi.
Bu tıp çalışmalarda MRI bilgilerini kullanmanın epey güç olduğunu söyleyebiliriz; zira bunlar, insan niyetlerine kıyasla epeyce yavaştır. MRI aygıtları, nöronların milisaniyelerde gerçekleşen aktiviteleri yerine beynin kan akışındaki değişiklikleri ölçer. Bu tıp değişikliler de saniyeler sürebilir. Araştırmacı Huth, çalışmadaki heyetimin işe yaramasının nedeninin sistemin lisanı sözü sözüne çözmesi olmadığını, bunun yerine bir cümlenin yahut niyetin manasını ayırt etmesi olduğunu aktarıyor.
Algoritma, sessiz bir sinema izlendiğinde bile mana çıkarmayı başardı
Yapılan deneyde, deneklere 16 saat boyunca podcast ve birtakım öyküler dinletildi, böylelikle de kanıların çözülmesi amaçlandı. Uzmanlar, dataları algoritmayı eğitmek için kullandı ve sistemin, kan akışındaki değişiklileri deneklerin dinlediği şeylerle ilişkilendirebildiğini tabir etti. Huth da verdiği demeçte formülün kan akışı değişiklikleriyle ‘oldukça iyi’ mana çıkarabildiğini ve sonuçların umut verici olduğunu aktardı.
Buna ek olarak, metot iştirakçiler sessiz bir sinema izlediğinde bile mana çıkarmayı başardı. Bu da kod çözücünün sırf konuşma lisanıyla sonlu olmadığını gösterdi. Araştırmacılar, prosedürün beynin farklı bölgelerinin dünyayı anlamlandırmada nasıl bir rol oynadığını daha yeterli anlayabilmemize yardımcı olabileceğini de ekledi.
Son olarak algoritmada birtakım eksikliklerin göründüğünü de belirtmekte yarar var. Yol, podcast kayıtlarında kimin ne söylediğini tespit edemedi. Bir diğer deyişle bu, algoritmanın neler olduğunu açıkça anlayabildiğini, lakin kaynağın kim olduğunu anlamada zorluk çektiğini ortaya koydu. Uzmanlar, algoritmanın beyin-bilgisayar arayüzlerine yer hazırlayarak konuşamayan insanlara yardımcı olabilecek teknolojilerin geliştirilmesinde kullanılabilmesini umuyor.