Regl periyodu, tüm bayanlarda ortalama 13-14 yaşlarında başlayan ve menopoz başlangıcına kadar her ay tekrarlayan bir süreç. Toplumumuzda bir yanlış olarak ‘hastalık’ ya da ‘utanılacak, saklanması gereken, ayıplanacak’ bir durum olarak değerlendirilse de regl aslında epeyce doğal ve istisnai kimi durumlar dışında her bayanın yaşadığı biyolojik bir durum.
Peki bu durumun iş hayatıyla ne ilgisi var? Regl müsaadesi üzere bir gündem hususu neden oluştu? Bayanlar bu devirde hakikaten de çalışmalarına dahi mahzur olabilecek semptomlar yaşıyorlar mı?
Regl öncesi ve regl devrini içeren ortalama 10 günlük süreç, bayanlar için epey sancılı olabiliyor.
Sancılı derken, hakikaten sancılı… Şimdiye kadar yürütülen pek çok bilimsel araştırma ve bayanların tecrübeleri gösteriyor ki regl öncesi ve regl devrinde bayan vücudunda yaşanan değişimler, günlük aktivitelerini ve iş/sosyal hayatlarını engelleyebilecek boyutlara ulaşabiliyor.
Bu da bayanların regl devrinde müsaade alarak semptomları atlatabilmesi gerektiği konusunu gündeme getiriyor. Ülkemizde de devir dönem tartışılan bu bahis son olarak geçtiğimiz günlerde CHP İstanbul Milletvekili Mahmut Tanal’ın hazırladığı Devlet Memurları Kanunu ile İş Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi ile gündeme geldi. Şayet kanun teklifi yasalaşırsa kadın memur ve işçiler, regl başlangıç tarihinden itibaren ayda bir iş günü müsaadeli sayılacak.
Peki regl periyodunda tam olarak ne oluyor?
- Sinirlilik/duygusal olarak hassaslaşma
- Anksiyete hali
- Gerginlik
- Dikkat dağınıklığı/odaklanma sorunları
- Uyuşukluk hali/halsizlik
- İştahta yaşanan değişimler
- Uyku nizamında değişiklikler
- Kasık bölgesinde vakit zaman çok ağırlaşan ağrı ve kramplar
- Vücutta ödem
- Memelerde gerginlik, şişlik ve ağrı
- Ses ve kokuya çok hassasiyet
- Kabızlık/gaz sancıları
Sağlıklı bir regl süreci için belirlenmiş kimi ortalama gün sayıları var. Örneğin sağlıklı bir regl döngüsü 28-35 gün ortasında tekrarlanır. Bu döngü tamamlandıktan sonra, regl periyodu ise 2-8 gün ortasında değişen günler boyunca devam eder. Yukarıda saydığımız tesirler, kadından bayana değişiklik göstermekle birlikte reglin başlangıcından yaklaşık bir hafta evvel kendini hissettirmeye başlar.
Regl başlamadan evvelki yaklaşık bir haftalık sürece ekseriyetle PMS denir. Bir kısaltma olan PMS, aslında premenstrüal sendrom/ regl öncesi sendromu olarak bilinir. PMS periyodunda bayanlarda göğüslerde şişlik ve ağrı, gerginlik, mutsuzluk, iştahta değişim üzere üstte da saydığımız semptomlar baş gösterir. Akabinde reglin çabucak öncesinde şiddetlenerek regl sürecinde devam eder.
Tüm bu semptomlar her bayanda ve daima görülüyor mu?
Bu soruya yanıtımız hayır. Her bayanın regl devrinde deneyimlediği semptomlar ve bunların şiddetleri farklıdır. Hatta tıpkı bayan için bir evvelki regl periyodu ve bir sonraki regl devri ortasında bile farklılık olabilir.
Bir regl periyodunda başa çıkılması güç, yatağa kapanıp ağlayarak geçmesini bekleyeceğiniz tipten ağır kramplar, ağrılar olurken lakin ruhsal açıdan daha stabilken sonraki regl periyodunda hiçbir belirti göstermeden rahat bir regl süreci geçirebilir ya da hiç ağrı yaşamamanıza karşın ruhsal olarak daha hassas olabilirsiniz.
Ancak kimi bayanlarda bu semptomlar daima tekrar edip iş/okul/günlük hayat istikrarını önemli oranda etkileyebilir. Bu noktada bayanların hekim nezaretinde tedavi olması gerekebilir.
Şimdi temel sorumuza gelelim; bu süreçte ‘regl izni’ neden gerekli? Dünyada ne üzere örnekleri var?
Dünya üzerinde en uzun müddettir regl müsaadesi verilen ülke Japonya. Tıpkı zamanda Endonezya, Tayvan ve Güney Kore’de de farklı şartlarda ‘regl izni’ var. Lakin ne yazık ki bayanların büyük çoğunluğu bu müsaadesi gönül rahatlığıyla kullanamıyor. Münasebet ise erkek yöneticilerden müsaade istemekten çekinmek ya da yasal olarak hak olmasına karşın regl müsaadesi sebebiyle işte sorun yaşamak.
Avrupa’da ise İtalya geçtiğimiz yıllarda bu mevzuyu değerlendirmişti lakin bir sonuca bağlanmadı. Geçtiğimiz aylarda ise İspanya regl müsaadesini kanunlaştıran birinci Avrupa ülkesi olmak üzere değerli adımlar attı. Ülkeler dışında ise dünya genelinde pek çok şirketin bu tipten uygulamaları bulunuyor.
Regl müsaadesi, süreci sancılı atlatan bayanlar için sahiden bir gereksinim. Toplumumuzda ve pek çok toplumda bir tabu olan regl konusunda bilhassa de erkek yöneticilerden müsaade istemek ya da durumu açıklamaya çalışmak epeyce güç olabiliyor. ‘Doktor raporu gerektiren bir rahatsızlık’ olarak ağrıları kanıtlamaya çalışmak ise yersiz ve yorucu bir süreç.
Bu sebeple bunun kanunlarla korunan bir hak haline gelmesi epeyce kıymetli. Fakat alışılmış ki tek başına kâfi değil. Hususun farklı bir açıdan ele alınarak doğurabileceği sorunları da güzel kıymetlendirmek ve sadece ‘izni verdik, bitti gitti’ demek yerine regl görünürlüğünü artırarak bunun bir tabu halinden çıkmasına yardım etmek gerekiyor.
Sonuçta, kanunlarla korunan bir hakkı olsa da, eleştirileceğini, suçlanacağını ya da işinin ziyan göreceğini hissederse hiçbir bayan bu hakkı kullanmak istemeyecektir… Umuyoruz ki ülkemizde de bu bahis uzmanlarca her açıdan en gerçek formda kıymetlendirilerek tüm bayanlar için tatmin edici bir süreçle sonuçlanır.