Teknolojik gelişmelerle birlikte artık binalar son derece sağlam biçimde inşa edilebiliyor. Matematik ve mühendislik harikası olan yapıların bugünkü kadar güçlü hale gelmesini sağlayan şeyler ortasında teknoloji kadar yapılan yanılgılardan öğrenilenlerinde hissesi epey fazladır.

İşte Kansas City’nin cazibe merkezi haline gelmesi hedeflenen Hyatt Regency’de yaşanan olay tam da bunun için bir örnekti. Ne yazık ki yüzlerce insan hayatını kaybetti ancak sonradan inşa edilen emsal yapılarda tıpkı yanılgıya düşülmedi. Gelin, 17 Temmuz 1981’de Hyatt Regency’de neler oldu yakından bakalım.

Hyatt Regency kısa müddette beklenenden fazlasını başardı.

Hyatt Regency Hotel, 1980 yılında Kansas City’nin en kıymetli binalarından biri olarak kabul edilen Crown Center’da açıldı. Otelin yapılış gayesi, Crown Center’ın lüks ortamına katkıda bulunmasını ve tıpkı vakitte kompleksin Kansas City’nin cazibe merkezi haline gelmesini sağlamaktı.

Otel; döner çatılı restoranı, geniş lobisi ve stant salonuyla kısa müddette sosyetenin uğrak yeri haline gelmeyi başardı. Otelin en ilgi cazibeli yanlarından biri de o vakitler için bir yenilik olan lobinin üzerinde yer alan ve dört katlı yürüyüş yollarıydı.

Açıldığı birinci günden itibaren, ziyaretçiler, otelde öğlenden sonra yapılan çaylı dans partilerine katılmaya başladı. Kısa müddette bu kadar ziyaretçi ve ilgi, büyük bir muvaffakiyet olarak görülüyordu.

Beklenenden güzel geçen bir yılın akabinde yani 17 Temmuz 1981 günü otelde yeniden bir çaylı dans partisi yapılıyordu.

Hem otel yetkilileri hem de iştirakçiler için sıradan bir gün denilebilirdi. Fakat kim bu sıradan günün bir felakete dönüşeceğini bilebilirdi ki?

O gün 1,600’den fazla insan otelde toplandı. Dansçılar otelin lobisinde danslarını edip eğlenirken insanların kimileri da yürüyüş yollarından aşağıyı izliyordu. Hiç beklenmedik bir anda bu yürüyüş yollarından birbirine bağlı olan ikisi çöktü ve 114 kişi hayatını kaybetti, 200’den fazla kişi de yaralandı.

Peki, yürüyüş yollarının çökmesinin ana nedeni neydi?

Yukarıda da bahsettiğimiz üzere otelin lobisi, tavandan sarkan yükseltilmiş çok katlı yürüyüş yollarına sahipti. Çelik, cam ve betondan yapılmış yürüyüş yollarının ikinci ve dördüncü katı direkt birbirine bağlıydı. Ayrıyeten yolların uzunluğuyaklaşık 37 metre, ağırlığıise yaklaşık 29.000 kg idi.

17 Temmuz 1981 akşamı yaşanan olayın en büyük sebeplerinden biri, yürüyüş yolunun dördüncü katta bulunan yaklaşık 40-50 kişiyi taşıyamamış olmasıydı.

Olaydan kurtulan ya da olaya şahit olan şahısların anlattıklarına nazaran dördüncü kattaki yol çökmeden birkaç dakika evvel konuklar patlamaya ve yüksek çatırtıya benzeri sesler duydu. Yetkililer ise ne seslerle ilgili ne de yürüyüş yollarının yükü taşıyamayacağı konusunda yeteri kadar ihtar da bulunmadı.

Dördüncü kat evvel ikinci kata sonrasında ikisi bir arada lobiye düştü. Kurtarma operasyonu tam 14 saat sürdü. İtfaiye grupları tonlarca tartısındaki çelik, beton ve cam yürüyüş yollarını kaldırmakta hayli zorlandı. Bu yüzden başta inşaat şirketleri olmak üzere çeşitli yerlerden vinçler, krikolar getirildi. Gruplar bir yandan elektrik kesintisi bir yandan otelin fıskiye sisteminin devreye girmesiyle etrafa dolan suyla uğraşmak zorunda kaldı.

Yaşanan bu olayın tahminen de en can alıcı tarafı, tonlarca yükün altında kalan insanlara ulaşmak için cesetlerin parçalanmasıydı. Ölüler derme çatma bir morg kurularak otelin yer katındaki stant salonuna taşındı ve otelin garaj yolu, çimenliği tedavi alanı olarak kullanılmaya başlandı.

14 saat sonunda ise yaklaşık 30 kişi sağ olarak enkazdan çıkarıldı ancak yüzlerce kişinin öldüğü bu olayın temelinde daha büyük bir sorun yatıyordu.

Tasarımda yapılan küçük değişiklik çok büyük meselelere neden oldu

Yaşanan olayın ardından açılan dava yıllarca devam etti. Yetkililer yıllarca olayın sebebini araştırdı ve sonunda facianın nedeninin yürüyüş yollarının taşıyabileceği ağırlık kapasitesinin yanı sıra tasarım hatası olduğu ortaya çıktı.

Orijinal plana nazaran ikinci kattaki yürüyüş yolu direkt tavana altı çelik askı çubukla bağlanıyordu. Lakin çubukları üreten firma bilhassa asma esnasında oluşabilecek sıkıntılar yüzünden ikinci katın bir kısmının direkt tavana bir kısmının ise dördüncü kata bağlanmasını önermişti. Yani dördüncü kat hem kendini taşıyacak hem de ikinci kata destek olacaktı.

Görünüşte kolay lakin yapı güvenliğini kritik formda etkileyen bu değişiklik, büyük bir felakete neden olmuştu. Görülen davadan sonra yürüyüş yollarını planlayan mühendislik firmasının lisansı iptal edildi ve Hyatt Regency kurbanlara yaklaşık 140 milyon dolar tazminat ödedi.

Hyatt Regency Hotel, yaşanan olaydan üç ay sonra yine hizmet vermeye başladı. Otelin ismi 2011 yılında Sheraton Kansas City olarak değiştirildi ve günümüzde tıpkı dizaynla hizmet vermeye devam ediyor.

Kaynaklar: matematiksel.org, The Horror Report, KansasCity