Son vakitlerde Zoom, Teams ve Slack üzere çalışma platformlarında sessiz istifa hakkında çok fazla konuşuluyor. Özellikle Avrupa ülkesindeki çalışanların, işten daha fazla doyum almak istedikleri ve daha düzgün işleri hak ettiklerini düşündükleri için gelecek sene işten çıkacaklarını söyledikleri görülüyor.
Aslında bu kavram, işinden şad olmayan insanların, daha güzel bir iş bulana kadar çalışma tempolarını sessizce değiştirmeleri durumuna karşılık geliyor. O vakit gelin, çalışanların bu değişik girişimlerinin sebeplerine bir bakalım.
Mevzu yalnızca iş bırakmak mı?
Hayır, aslında bu yaklaşımın temel olayı, isminden anlaşıldığı halde sadece sessizce işi bırakmak değil. Burada kastedilenlerden biri; bireylerin, iş yerinde kendilerinden beklenen işin daha azını yapmaya başlamalarıdır. Zira hak ettikleri kadar karşılığını aldıklarını düşünmüyorlar. Yani ”nasıl olsa bana ek bir ödeme yapılmayacak” diye düşündükleri için kendilerinden istenen ek işleri yapmayı reddedebiliyorlar. Hatta bu durum TikTok’ta Z jenerasyonu ortasında çok konuşulduğu üzere gençler birbirlerine bu bahiste tavsiye de verebiliyorlar.
Bu durum Y jenerasyonunda da deneyimlenebiliyor. Lakin Z jenerasyonu ortasında daha yaygın olduğu için bu nesil odağında ele alınabilecek bir kavram olduğunu söyleyebiliriz. Gençler, bu türlü davrandıklarında patronlarının onları ‘tembel’ diye yaftaladıklarından kelam ediyor. Fakat bu kavram; kişilerin tüm hayatlarına hükmedecek formda yaptıkları işi odak noktası haline getirmek istememeleri düşüncesi üzerine konseyi diyebiliriz. Çünkü bilhassa pandemide konuttan çalışma sürecine geçilmesi, birçok kişinin iş ve özel hayatı ortasındaki dengeyi kaybetmesine yol açmıştı. Bu nedenle çalışanlar, bu dengesizliğe karşı sessizce işi bırakma planları yaparak isyan etmeye başladı diyebiliriz.
Aslında bunu yapanların temel isteği “daha uygun ve manalı bir hayat yaşamak”.
Bu davranışı gösteren bireyler, son 20 yıl içerisinde kapitalizmin geldiği şu noktada, çalışanlardan yapmaları gerekenden daha fazla iş talep edildiğinden şikayet ediyor. Hatta resmen bunun fiyatsız emeğe dönüştüğünü de söyleyebiliriz. Zira birden fazla kişinin, kaldığı ekstra mesailerden para bile almadığı durumlar kelam konusu olabiliyor. Bu mevzunun yüklü olarak Z jenerasyonunda baş göstermesinin nedeni; bu neslin, ebeveynleri kadar garantili bir işe ve nizamlı bir hayat standardına sahip olamamasıdır diyebiliriz.
Aslına baktığımızda 35 yaş altının (bu da Z ve Y jenerasyonu oluyor), nispeten daha kolay yükselebilme avantajı olan işleri tercih ettiği, yapılan araştırmalarca ortaya konmuş durumda. Fakat gençlerin bu işlere yönelmesi, birçok vakit kontratların, işte kalıcılığın ve mal-mülk sahibi olma durumunun belirsiz olmasına yol açabiliyor. Hatta bu bireyler haddinden fazla çalışıp terfi ve prim almak için çabalasa bile tekrar de önlerine üstleri tarafından engeller çıkarılabiliyor.
Yapılan bir araştırmada gençlerin, çalıştıkları yerlerde daha fazla esneklik ve işe bağlanacak bir maksat aradıkları söyleniyor. Birebir vakitte toplumsal ömürlerinde da yaptıkları bu işin, kendilerine bir tatmin sağlaması gerektiğini düşündükleri ortaya çıkıyor. İşte bu nedenle birçok kişi, daha güzel yaşamak için çalışmayı reddedip sessiz istifayı tercih edebiliyor.
Sessiz istifa yapan bireyler, işverenlerinin kendilerine karışmasına artık müsaade vermiyor.
Başta da belirttiğimiz üzere bu bireyler, yalnızca işten çıkmıyor işe devam etseler bile taktik değiştiriyorlar. Bu türlü yapanların birden fazla, ”madem hakkımı alamıyorum, o vakit en en az seviyedeki performansı gösteririm” mantığına girebiliyor. Yani çalışanlar, evvelden gösterdikleri performansı düşürüyor. Bu da patronların gözünde, işten kaytarmak üzere anlaşılabiliyor. Bir de şu var: Bu insanların gösterdikleri yüksek uğraş, karşılarındaki kişi tarafından anlaşılıp o efor daha âlâ bir pozisyonla, yüksek maaşla yahut primle ödüllendirilmediğinde, bireylerin benlik saygılarında düşüş gerçekleşiyor.
Aslında bu beşerler, bu türlü davranarak iş ömrü nedeniyle özel hayatlarında kaybettikleri memnunluğu, umudu ve öz saygıyı geri kazanmak istiyor.
Birleşik Krallık’ta yapılan 2017-2021 yıllarını kapsayan bir araştırmada, şahısların yarısından fazlasının iş ve özel omurundaki dengeyi kaybettiği, özel hayatına işini taşıdığı ortaya çıkıyor. 2022 yılında yeniden tıpkı ülkede yapılan diğer bir araştırmada, çalışanların sadece %9’unun işine bağlı olduğu görülüyor. Yani bu araştırmalara bakıldığında; çalışanların, emeklerini korumak için gösterdikleri bu tepkinin pek de haksız olmadığını söyleyebiliriz.
Ki 2019 yılında Dünya Sıhhat Örgütü (WHO); yorgunluğu, iş hayatıyla özdeşleştirdiği bir açıklama yaptı. DSÖ’ye nazaran, yorgunluk; tükenme, iş esnasında zihinsel olarak odaklanamama ve performansın düşmesi ile karakterize bir his, yani iş hayatıyla ilgili bir deformasyon olarak kabul edilir. Yorgunluk, aşırı çalışmanın bir sonucu olduğu için kişilerin ruhsal ve fizikî sıhhatini olumsuz etkileyebilir.
Yapılan araştırmalar, iş yerlerinde memnun olan insanların daha üretken ve işine daha bağlı olduğunu gösteriyor. Bu türlü çalışan bireyler, sakince işlerini yapmaya odaklandıkları için iş arkadaşlarıyla da daha az rekabet edebiliyor. Aslında şirketler bu yaklaşımı benimsediklerinde, çalışanların kendilerine daha sadık olmasını sağlayabilir. Sadık bir çalışan demek, tekrar şirket için yüksek kar demektir.
Sessiz istifaya mahal vermek ise birden fazla firma için olumsuz sonuçlar doğurabiliyor. Zira bu durum, o firmanın çalışanı artık motivasyonunu kaybetmiş, çoktan salıvermiş demektir. Bu da ne yazık ki şirketin kendi içerisindeki disiplinsizliğin ve motivasyonsuzluğun, çalışanın üzerindeki tesiri oluyor. Zira patronlar, her bireye ‘yeri doldurulabilir’ pozisyonlar olarak baktıkları için kısa vadede kar etseler bile uzun vadede yerini doldurdukları pozisyonların da sessizce boşalmasıyla kayıp yaşayabiliyor.
Bu nedenle uzun vadede kaybetmek istemeyen iş verenlerin, çalışan refahını gözetmek, onların kişiliklerine ve özel hayatlarına hürmet duymak, insani mesailer ayarlamak üzere birtakım iyileştirmeler yapmaları gerekiyor. Pekala siz hiç daha evvel sessiz istifayı denediniz mi? Tecrübelerinizi ve niyetlerinizi yorumlarda bizimle paylaşabilirsiniz.
Kaynaklar: Nation World News, Istanbul Gelisim University