Sizlere daha evvel tanıttıklarımızdan epey farklı bir hayvandan bahsedeceğiz. Farklı zira bir devir hangi tipe ilişkin olduğu konusunda tartışmalara neden olmuştu.
Aslında tam olarak kedi diyemeyiz zira kendisi kedimsi cinsine ilişkin. 1993 yılında yapılan bir araştırmada fossaların firavun fareleriyle bir akrabalığı olduğu öne sürüldü lakin sonrasında yapılan çalışmalar sonucunda kedigillerden olduğu netlik kazandı.
Madagaskar’ın en büyük etçil memelisi fossa; kedileri andıran bir bedene, pençeye ve dişlere sahip.
Ayrıca maymunlar üzere uzun bir kuyruğa, bir sansar üzere yuvarlak ve küçük kulakları olan bir yüze sahip. Bu yüzden de üstte da belirttiğimiz gibi birçok hayvana benzetilir. Kısa lakin gür bir kürk yapısı olan fossaların kürkleri kahverengidir.
Bu hayvanın en dikkat alımlı özelliklerinden biri de uzunlukları kadar kuyruğa sahip olmasıdır. Boyları 60 ila 80 cm ortasında değişen fossaların kuyrukları da 50 ila 70 cm ortasında değişir. Kiloları ise 5,5 kg ile 8,5 kg kadardır.
Bilimsel isminin manası ise birazcık garip.
Fossanın bilimsel adı Cryptoprocta ferox. Kesim modül Türkçeye çevirdiğimizde ise ortaya enteresan ve garip bir mana çıkıyor. Crypto “gizli” demek, procta ise “anüs”. Bu ikisi birleştiğinde gizli anüs üzere bir mana ortaya çıkıyor. Ferox’un manası ise “vahşi, korkusuz, gaddar” demek.
Fossaya Cryptoprocta denmesinin sebebi, anüsünün anal kese tarafından gizlenmesidir. Ferox denmesinin sebebi ise epey yırtıcı olmasıdır. Zira kendisi Madagaskar’ın en büyük yırtıcısı olarak kabul ediliyor.
Fossa gece-gündüz ağaç yahut yer demeden her ortamda avlanabilme yeteneğine sahip.
Genellikle balık, kertenkele, kuş, kurbağa, böcek ile besleniyor. Yani tam bir etobur ve en çok da lemurla beslenmeyi sever. El değmemiş ormanlarda yaşamayı tercih eden fossalar, Madagaskar’ın bilinen bütün ormanlarında yaşayabilirler. Lakin büyük çoğunluğu adanın sık yağmur ormanlarında yaşar.
Çoğu vakit yalnız olmayı seçen fossalar çoklukla dinlendikleri ya da uyudukları yerlerde çok durmazlar. Yaklaşık dört kilometrekarelik bir alanda tek başlarına gezebilirler. Fakat anne fossalar yavrularıyla birlikte yavru bir yıllık olana kadar bir arada yaşarlar.
Çoğunlukla çiftleşme vakti ses çıkaran fossalarda, çiftleşme konusunda ipler dişinin elindedir.
Bir dişi, ağacın zirvesinde durur ve çiftleşme için ağacın altında hengame eden erkeklerden arbededen galip ayrılanı ya da kendi istediğini seçer. Hatta o denli bir durum olur ki dişi isterse sonraki haftalar boyunca birkaç adayı daha çiftleşmek için seçebilir. Fossaların çiftleşmelerinin birkaç saat sürdüğü biliniyor. Bunun nedeni ise erkek fossanın cinsel organındaki geriye gerçek bakan dikenlerdir.
Dişi fossa ortalama altı yavru doğurabilir. Bebekler 4,5 ay sonra sütten kesilir ve bir yıl sonra bağımsız biçimde yaşamaya başlar. Bir fossanın ortalama ömrü 20 yıldır.
Peki nasıl bağlantı kuruyorlar?
Fossalar göğsünde ve kuyruğunda bulunan salgı bezlerinden salgıladığı husus ile bölge işaretleyerek bağlantı kurarlar. Korkan ya da rahatsız olan bir fossa hayli keskin bir koku yayar. Tıpkı zamanda dişi fossa erkek fossayı etkilemek için miyavlar ya da mırıldar. Erkekler ise hengame ederken ulur.
Son yıllarda yaşadıkları alanların yüksek oranda tahrip edildiği için soyları yüksek derecede tehdit altındadır. Dünyada 2.500 kadar fossa kaldığı iddia ediliyor.
- Kaynaklar: NationalGeographic, ZooAtlanta, Ungo