Psikologlara nazaran, toplumsal medyada yaşadığı asıl hayatı göstermeyip kendini daima daha mükemmel gösterenler örnek sendromunu yaşıyor.
Onları takip eden beşerler mutlaka bu şahısların yaşantılarının iç yüzünü bilmiyor. Ki esasen bu şahıslar, ”beni anlamazlar” diye düşünerek başka insanlara kendilerini açmak istemiyor. Bu sendromla ilgili ayrıntılara gelin birlikte bakalım.
Aslında bireyler, hayatlarını kusursuz göstermek için görünenin bilakis çok gayret harcıyor.
Sosyal medyada ötekinin beğenisi almak için yapılanlar, görünenin tersine büyük bir efor gerektiriyor. İşte bu tıpkı suyun derininde yüzgeçlerini hareket ettiren bir ördeğe benziyor. Lakin ördekler, suyun üzerinde rahat bir formda kayıp gittiği için kimse onların derinlerdeki gayretini görmüyor. Bu sendrom, birinci olarak Standford Üniversitesi öğrencilerinde görülüyor. Uzmanlara göre öğrenciler, okuldayken akademisyenler, stajlar, toplumsal projeler ve öbür sorumluluklar ile büyük çabalar veriyor. Velhasıl Standford üzere muvaffakiyet odaklı bir üniversitede, bu yüksek başarı beklentisinin altına eziliyorlar üzere düşünebilirsiniz.
Öğrenciler aslında yaşadıkları içsel depresyonu ve gereğince düzgün olmadıklarını düşünme durumunu, başkalarından sakladıkları için bu tarif ortaya çıkmıştır. Zira bu gibi herkesin başarılı olduğu kurumlarda, başarısızlık hakkında konuşmak bile güzel karşılanmayabiliyor. Ki bunların konuşulması için uygun ortamın yaratılmadığını düşünen öğrenciler, bu sendromun tesiri altına girmeye mecbur kalabiliyor. Bu sendrom, ruhsal bozuklukların tanısal ve istatistiksel el kitabı olan DSM’nin beşinci (DSM-5) baskısında şimdi teşhis almış patolojilerden değildir. O nedenle bu mevzu ile ilgili datalar, psikoloji alanındaki uzmanların görüşlerine ve yaptıkları çalışmalara dayanıyor.
Kişi, kendisini diğerleriyle çok fazla kıyaslayabiliyor.
Ördek sendromu yaşayan kişiyi en çok etkileyen ayrıntı psikologlara nazaran ‘başkalarıdır’. Bu bireyler, diğerlerinin kendilerinden daima daha güzel olduğunu düşünüyor. Bu durumdan muzdarip olanlar psikologların müşahedelerine nazaran, eleştirilme korkusuna da sahiptir. Çalıştıkları ortamlarda ötekiler tarafından sürekli bir performans imtihanına tabi tutulduklarını düşünürler. Hayatın yükü daima omuzlarındaymış ve bu nedenle devamlı zorlanıyorlarmış üzere hissedebilirler.
Bu sendrom, kişide anksiyete ve depresyon varsa bunları daha çok tetikleyebiliyor.
Bu sorunu deneyimleyen kişiler, erken çocukluk periyotlarında muvaffakiyete çok takıntılı diyebileceğimiz bir aile ortamında büyümüş olabilir. Psikologlara nazaran ebeveynlerden yahut bakım verenlerden birinin çok hami olma ihtimali de yüksektir. Böylece bireyde muvaffakiyete çok fazla değer yükleme durumu görülebilir.
Sosyal medya, her şeyin çabasız ve gayretsiz elde edildiği izlenimini vermek için uygun bir ortam.
Sosyal medyada gezinirken, gece geç saatlere kadar kütüphanede ders çalıştıklarını iddia eden kişilerin görsellerini görebilirsiniz. Fakat tahminen bu bireyler imtihandan epeyce düşük not almış ve bunu telafi etmek için kütüphanede sabahlıyor olabilir. Yani her vakit gördükleriniz o bireylerin çok başarılı bireyler oldukları manasına gelmiyor.
Kimse başarısızlıklarını övünülecek bir durum olarak görmediği için toplumsal medyada paylaşmayabiliyor. Bu da başarısızlıkları filtreden geçirip o halde başkalarına gösterme muhtaçlığı doğuruyor. Böylelikle psikologlara göre, diğerlerine bakıp kendinizi yetersiz ve boşa kürek çekiyormuş üzere hissetmeniz, aslında toplumsal medyanın, gerçeği filtreleme özelliğinden geliyor.
İşte yapılan bilimsel çalışmaların bu hususta söyledikleri…
Araştırmalara nazaran bipolar bozukluk, anksiyete bozukluğu ve şizofreni kimlik gelişiminin ağır olduğu genç yaşlarda daha sık ortaya çıkabiliyor. Bu bakımdan uzmanlar, üniversitenin ruh sıhhati için yüksek riskli bir periyot olduğunu tabir ediyor. Zira bu devirde, daha yeni yeni kendi benliklerini bulmaya başlayan gençlerin, akademisyen baskısı, alkol veya madde kullanımı ve yeni toplumsallaşma ortamları içerisinde psikolojilerinin bozulmaya daha eğilimli olduğu görülüyor.
2020’de COVID-19’un ruh sıhhatine yaptığı tesir üzerine yürütülen bir araştırmada, 500 lisans öğrencisiyle görüşülüyor. Akabinde öğrencilerin %85’inin, bu devirde ağır tasa ve gerilim yaşadıklarını belirttikleri görülüyor. Kısacası ankete katılan öğrencilerin yalnızca %21’inin psikolojik takviye almak için uğraş gösterdiği anlaşılıyor.
2015 yılında yapılan, gençlerin psikolojisini ölçen başka bir çalışmada da 80.000 öğrencinin, %86’sının çok bunalmış hissettiği ve %32’sinin de içinde bulunduğu depresyon nedeniyle derslerine odaklanamadığı tespit ediliyor. Aslında gençlerin destek aramamalarının arkasındaki toplumsal neden, çağdaş periyotla birlikte inşa edilen bireyselcilik algısına dayanıyor olabilir. İnsanların ferdi olarak güçlü, başarılı, akıllı ve özerk olmaları bekleniyor. Ayrıca da onlardan bu özellikleri kuşanarak kapitalist sistem içerisinde uğraş etmeleri isteniyor. Böylece beşerler, yaşadıkları meselelerle da tek başlarına uğraş etmenin daha uygun olacağını düşünebiliyor.
Öğrencilerden, yapılan imtihanlardan en yüksek dereceyle geçmeleri ve birbirleriyle yarışları bekleniyor. Böylelikle bu gençler, gösterdikleri gayret nedeniyle yaşadıkları ruhsal çöküşün, başkaları tarafından başarısızlık olarak isimlendirilmemesi için içlerine kapanmayı tercih edebiliyor. Bu noktada psikoloji alanındaki uzmanların, takviyeye muhtaçlığı olan insanlara, destek aramaktan çekinmemeyi aşılayacak daha fazla çalışma yapması gerekiyor. Pekala siz hiç sosyal medyada kendinizi olduğunuzdan farklı göstermeye çalıştınız mı? Bu üslup bir tecrübeniz var ise yorumlarda bizimle paylaşabilirsiniz.
Kaynaklar: Psych Central, Psych News, Aline Better